ပျားပိတုန်းများနှင့် အခြားအကျိုးပြု အင်းဆက်များကို အသုံးပြု၍ ဖန်လုံအိမ်သီးနှံများတွင် သဘာဝဝတ်မှုန်ကူးခြင်း။
Bumblebees ကို 80 နှောင်းပိုင်းကတည်းက ဖန်လုံအိမ်သီးနှံများ ၀တ်မှုန်ကူးရန် အသုံးပြုကြသည်။ အထူးသဖြင့် ခရမ်းချဉ်သီးသီးနှံများတွင် ၀တ်မှုန်ကူးရန် အလွန်ယုံကြည်စိတ်ချရသော အရင်းအမြစ်အဖြစ် ယနေ့အချိန်အထိ ရှိနေသေးသည်။ ပျားပျားများနှင့်အတူ စီးပွားဖြစ်ထုတ်ကုန်များ မဖြစ်ထွန်းမီတွင် 2,4-D ကဲ့သို့သော ဓာတုအဆစ်များအသုံးပြုမှုအပေါ် အခြေခံ၍ သစ်သီးဖွဲ့စည်းခြင်းကို အခြေခံခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပျားပိတုန်းများသည် သစ်သီးများတွင် ဓာတုအကြွင်းအကျန်များကို လျှော့ချပေးသည်။
Bumblebee ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် Hymenoptera Class အောက်ရှိ genus Bombus ၏ အင်းဆက်များကို ရည်ညွှန်းသည်။ Bombus terrestris သည် ဖန်လုံအိမ်များတွင် အသုံးအများဆုံးမျိုးစိတ်ဖြစ်သည်။ ၀တ်မှုန်ကူးခြင်းကို ပျားပိတုန်းမှ ထုတ်ပေးသော ပြင်းထန်သော ရင်ဘတ်တုန်ခါမှုများကြောင့်၊ ၎င်း၏ခြေထောက်များမှတဆင့် ပန်းများဆီသို့ ကူးစက်သွားသည် (ပုံ ၁)။ ပန်းလည်ပတ်ပြီးနောက်၊ ပျားပိတုန်းသည် အကြိတ်အနယ်နှင့် ဆင်တူသည့် ပန်းပေါ်တွင် အမှတ်အသား (ပုံ ၂) ရှိပြီး အောင်မြင်သောဝတ်မှုန်ကူးခြင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်သည်။
ပုံ 1 Bumblebee ခရမ်းချဉ်သီးပွင့်ဆီသို့ အလည်အပတ်ရောက်ရှိခြင်း။
ပုံ 2 ပျားပိတုန်းဝတ်မှုန်ကူးပြီးနောက် ပန်းအကြိတ်အနယ်
စီးပွားဖြစ်အုံတစ်ခုတွင် ဘုရင်မ၊ အလုပ်သမားများ၊ အမျိုးအနွယ်များ ပါ၀င်ပြီး စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် သကြားရေကို ပံ့ပိုးပေးသည် (ပုံ ၃)။ အလုပ်သမားများသည် သားငယ်များကို ကျွေးမွေးရန် လိုအပ်ပြီး ဝတ်မှုန်ရှာဖွေကြသောကြောင့် သီးနှံပန်းပွင့်များကို ဝတ်မှုန်ကူးကြသည်။ ဆဲလ်များမှ သားပေါက်များ ပေါ်ထွက်ခြင်းသည် ၀တ်မှုန်ကူးသူဦးရေ တိုးလာကာ နောက်ပိုင်းတွင် ပန်းပွင့်များ ပိုမိုများပြားလာမည်ဖြစ်သည်။ အလုပ်သမားများ၏ ခရီးအကွာအဝေးသည် အလွန်မြင့်မားပြီး အုံမှ ၃ ကီလိုမီတာအထိ ရောက်ရှိနိုင်သည်။ လက်တွေ့တွင် ဖန်လုံအိမ်ဧရိယာ 2000m2 ကို ဖုံးအုပ်ရန် အုံတစ်ခုတည်းကို အသုံးပြုသည်။
ပုံ ၃။ ဖန်လုံအိမ်သီးနှံများတွင် အသုံးပြုရန်အတွက် စီးပွားဖြစ် ပျားအုံ၏ အစိတ်အပိုင်းများ။ အရင်းအမြစ်- Bioline Agrosciences
သဘာဝဝတ်မှုန်ကူးမှုအတွက် အကောင်းဆုံးအခြေအနေများ
ဇီဝဗေဒနှင့် ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာအချက်များစွာသည် ဖန်လုံအိမ်စိုက်ခင်းများတွင် ၀တ်မှုန်ကူးခြင်း၏ အရည်အသွေးကို လွှမ်းမိုးနိုင်သည်။
အပင်၏ကြံ့ခိုင်မှုနှင့် သန်စွမ်းမှုတို့သည် ၀တ်မှုန်ကူးမှုကောင်းရရှိရန် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ သီးနှံတွင် အညွန့်များစွာ ပေါက်ရန် ကျန်သောအခါတွင် အပွင့်အမြောက်အများရှိသော အချိန်ကာလတစ်ခု ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ ဤကိစ္စတွင်၊ ရှိပြီးသား အင်ပျဉ်အရေအတွက်သည် ပန်းမျိုးအောင်ခြင်းကို အာမခံရန် မလုံလောက်ပါက၊ ဖန်လုံအိမ်ထဲသို့ နောက်ထပ် အုံ(များ) ထည့်ရန် အကြံပြုထားသည်။ အပင်များကို ပေးသောရေပမာဏ (ရေသွင်းခြင်း) သည် ဝတ်မှုန်၏အရည်အသွေးကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး အုံ၏အလိုလိုကြီးထွားလာနိုင်သည်။ ရေဖိစီးမှုက ပိတုန်းလေးတွေအတွက် ဆွဲဆောင်မှုမရှိတဲ့ ပန်းတွေကို ဖြစ်စေတဲ့ ဝတ်မှုန်မွှားတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။
အပူချိန်၊ စိုထိုင်းဆ နှင့် ဓါတ်ရောင်ခြည် ကဲ့သို့သော ပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေများသည် အကောင်းဆုံး ၀တ်မှုန်ကူးရန် အရေးကြီးဆုံး အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ ယေဘူယျအားဖြင့်၊ အပူချိန် (T) နှင့် နှိုင်းရစိုထိုင်းဆ (RH) အကွာအဝေး 23-28 oC နှင့် 60-75% အကြားတွင် ၀တ်မှုန်ကူးရန်အတွက် အကောင်းဆုံးပေါင်းစပ်မှုဟု ယူဆပါသည်။ အပူချိန် 30oC နှင့်အထက် အပူချိန်များသည် ပျားအုံအတွင်းတွင် ရှိနေစေပြီး အစာစားမည့်အစား အပူချိန်ထိန်းရန် အချိန်ပိုပေးသည်။ မြင့်မားသောအပူချိန်တွင် အအေးခံခြင်းနှင့် အရိပ်ပေးစနစ်များအသုံးပြုခြင်းကဲ့သို့သော အကာအကွယ်အစီအမံများကို ဆောင်ရွက်ရန် အကြံပြုလိုပါသည်။ နှိုင်းရစိုထိုင်းဆနှင့်ပတ်သက်၍၊ အကောင်းဆုံးအကွာအဝေးအပြင်ဘက်ရှိတန်ဖိုးများသည် ခြောက်သွေ့လွန်းခြင်း (RH နိမ့်သော) သို့မဟုတ် စေးကပ်သောဝတ်မှုန် (RH မြင့်မားသော) ကို ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ပန်းပွင့်အမည်းစက်အတွက် မသင့်လျော်ပါ။
ကြမ်းတမ်းသောပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေများသည် အပင်၏ခိုင်ခံ့မှုကို လျော့နည်းစေပြီး ပန်းပွင့်ချိန်နှင့် အသီးအနှံများထွက်ခြင်းအစား အသီးအပွင့်အဆင့်ကိုမြှင့်တင်ပေးသောကြောင့် ဇီဝဗေဒနှင့်ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာအချက်များသည် သီးခြားလုပ်ဆောင်မှုမဟုတ်သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ဤလမ်းညွှန်ချက်များသည် ညွှန်ပြနေပြီး ယင်းအခြေအနေများ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုမှာ မတူညီသော စိုက်ပျိုးမျိုးကွဲများကြားတွင် များစွာကွဲပြားနိုင်သည်ကို သတိပြုရန်ကောင်းသည်။
လက်တွေ့ကျသော အကြံပြုချက်- ဖန်လုံအိမ်တွင် ပျားပိတုန်းအုံကို မည်သို့ထားမည်နည်း။
ဖန်လုံအိမ်၌ ၎င်း၏နောက်ဆုံးနေရာချထားမှုအထိ အုံကို မတ်မတ်အနေအထားဖြင့် သယ်ယူသင့်သည်။
ရေယိုစိမ့်သောနေရာ သို့မဟုတ် အုံပတ်ပတ်လည် စိုစွတ်သောနေရာများတွင် အုံကိုမထားပါ။
ထွက်ပေါက် လေယာဉ်အပေါက်သည် ရှင်းလင်းနေပြီး မည်သည့်အရာကမျှ ပိတ်ဆို့ထားခြင်း မရှိကြောင်း သေချာပါစေ။
အဖုနှစ်ခုကို တစ်ပြေးတည်းတွင် စုစည်းထားပါက၊ ထွက်ပေါက်-ပျံသန်းမှုအပေါက်များသည် မတူညီသော ဦးတည်ရာများတွင် ‘ကြည့်’ ရမည်
ထွက်ပေါက်-လေယာဉ်အပေါက်သည် နေရောင်ခြည်နှင့် တိုက်ရိုက်မထိတွေ့ရပါ။
အရိပ်အလုံအလောက်ရှိသော သီးနှံပေါ်၌ အင်ပျဉ်များကို နိမ့်အောင်ထားသော်လည်း နေရောင်တိုက်ရိုက်ရှိသော သီးနှံအပေါ်တွင် မမြင့်သော အေးသောနေရာတွင် မထားပါ။
အုံမဖွင့်မီ အနည်းဆုံး 2 နာရီစောင့်ပါ။ ဒါက ပျားပိတုန်းတွေကို စိတ်တည်ငြိမ်စေပြီး အခြေချဖို့ ကူညီပေးတယ်။
ဖွင့်ပြီးနောက် အုံကို မရွှေ့ပါနှင့်။ အုံကို မတွန်းလှန်ပါနှင့်
နွေရာသီတွင် အပူချိန်မြင့်လာသောအခါ အုံနာကို နေ့ခင်းဘက်တွင် ဖွင့်ပါ။ ဖန်လုံအိမ်၌ အင်ပျဉ်အသစ်များ နေရာချထားခြင်းကို နံနက်စောစော သို့မဟုတ် ညနေပိုင်းတွင် ပိုကောင်းအောင် ပြုလုပ်သင့်သည်။
အုံတစ်ခုအား ၎င်း၏ အနေအထားမှ ဖယ်ရှားပါက အခြားပျားများနှင့် ရှုပ်ထွေးမှုမဖြစ်စေရန် အုံအသစ်ကို တူညီသော အနေအထားတွင် ထားပါ။
သကြားဓာတ်နည်းသော အုံတစ်ခုတွင်၊ ပျားပိတုန်းများသည် တက်ကြွနေသေးသည်။ ပုံမှန်စစ်ဆေးပြီး အုံကို သကြားရေနဲ့ ပေးလိုက်ပါ။
သီးနှံပွင့်ချိန်တိုသွားပါက ၀တ်မှုန်နှင့် အုပ်ထိန်းပေးပါ။
သကြားပါဝင်မှုများသောကြောင့် ပုရွက်ဆိတ်များသည် မကြာခဏ ယားယံခြင်းကို စွဲဆောင်ကြသည်။ ပုရွက်ဆိတ်များကို အမဲစက်များ သို့မဟုတ် အုံနေရာတဝိုက်တွင် အဆီများသုံး၍ ပုရွက်ဆိတ်များနှင့် ဝေးဝေးနေရန် ကြိုးစားပါ။
အပင်ကာကွယ်ရေးထုတ်ကုန်များနှင့် လိုက်ဖက်မှုရှိခြင်း။
လယ်သမားများသည် ၎င်းတို့၏ သီးနှံများကို ၀တ်မှုန်ကူးရန်အတွက် အဆိပ်ဖြစ်စေနိုင်သော ပိုးမွှားများနှင့် ရောဂါအမျိုးမျိုးကို ဖြန်းလေ့ရှိသည်။ Bumblebee အုံထုတ်လုပ်သူများသည် ပျားပျားများနှင့် Plant Protection Products (PPP) ၏ လိုက်ဖက်ညီမှုဆိုင်ရာ ပြည့်စုံသောစာရင်းများနှင့် ဒေတာဘေ့စ်များကို ပေးပါသည်။ အသစ်တီထွင်ထားသော တက်ကြွသောပါဝင်ပစ္စည်းများသည် ပျားပိတုန်းများနှင့် ပိုမိုရင်းနှီးပြီး လျှောက်လွှာပြီးနောက် နာရီအနည်းငယ်ကြာမှသာ အုံကိုပိတ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ လယ်သမားသည် ဝတ်မှုန်ကူးသူ၏ အပြုအမူ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ လူဦးရေ အရွယ်အစားတွင် သိသာထင်ရှားသော အနှောက်အယှက် တစ်စုံတစ်ရာ တွေ့ရှိပါက အသုံးပြုထားသော ထုတ်ကုန်ကို ပြောင်းလဲရန်နှင့် လိုအပ်ပါက ထိခိုက်သည့် အုံ(များ) ကို အစားထိုးရန် စဉ်းစားရပါမည်။
အခြား အကျိုးပြု ဝတ်မှုန်ကူးဆေး
Hoverflies များသည် အရင်းအမြစ်မျိုးစုံမှ ကျက်စားသော အင်းဆက်များဖြစ်သည်။ အရွယ်ရောက်ပြီးသူများသည် ဝတ်မှုန်နှင့်ဝတ်ရည်များဖြင့် ကျွေးသောပန်းများတွင် တွေ့ရလေ့ရှိသည် (ပုံ ၄) သားလောင်းများသည် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်စင်ပေါ်တွင် သို့မဟုတ် သားကောင်များအဖြစ် အခြားအင်းဆက်များတွင် အစာကျွေးနိုင်သော်လည်း မကြာသေးမီက၊ ဖန်လုံအိမ်အခြေအနေအရ ငရုတ်ကောင်းပင်များတွင် အသီးအနှံများ သိသိသာသာတိုးလာပြီး ချိုမြိန်သောငရုတ်ကောင်းပင်များတွင် အသီးအလေးချိန်ကို သိသိသာသာတိုးမြင့်လာစေသော ပိုးမွှားများဝင်ရောက်ခြင်းကို ကုသရာတွင် အသုံးပြုသည့် မျိုးစိတ်နှစ်ခု (ယခု စီးပွားဖြစ်ရရှိနိုင်သည်)။ တစ်နည်းဆိုရသော် တူညီသောသက်ရှိများသည် ဇီဝထိန်းချုပ်မှုနှင့် ဝတ်မှုန်ကူးခြင်းဝန်ဆောင်မှုများကို လယ်သမားအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများစွာဖြင့် တစ်ချိန်တည်းတွင် ပေးဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။
ပုံ 4. Hoverfly Sphaerophoria contigua ပန်းတစ်ပွင့်ပေါ်တွင် အစာကျွေးခြင်း။ အရင်းအမြစ်- ဘဝစွယ်စုံကျမ်း
ကိုးကား
Godfrey Dol နှင့် Remco Huvermann၊ မြင့်မားသောအပူချိန်တွင် အပင်ဝတ်မှုန်ကူးစက် အပြန်အလှန်တုံ့ပြန်မှု။ စက္ကူဖြူ ဗားရှင်း 1.0 ဇွန်လ 30 ရက် 2020 ခုနှစ်
Kraus၊ F. B.၊ S. Wolf နှင့် R. F. Moritz။ 2009။ ပျားပိတုန်း Bombus မြေပြင်ရှိ ယောကျာ်းလေး၏ ပျံသန်းမှုအကွာအဝေးနှင့် လူဦးရေဖွဲ့စည်းပုံ။ J Anim Ecol 78:247-252။
Morandin, L., T. Laverty, and P. Kevan. 2001. Bumble bee (Hymenoptera: Apidae) လုပ်ငန်းသုံး ခရမ်းချဉ်သီး ဖန်လုံအိမ်များတွင် လှုပ်ရှားမှုနှင့် ၀တ်မှုန်ကူးမှု အဆင့်။ စီးပွားရေး ကတ္တဗေဒ ဂျာနယ် ၉၄:၄၆၂-၄၆၇။
Pekas, A., I. De Craecker, S. Boonen, F. L. Wäckers, and R. Moerkens. 2020။ ကျောက်တစ်လုံး၊ ငှက်နှစ်ကောင်- aphidophagous hoverflies မှ ပေးဆောင်သည့် တစ်ပြိုင်နက် ပိုးမွှားထိန်းချုပ်မှုနှင့် ဝတ်မှုန်ကူးခြင်းဝန်ဆောင်မှုများ။ ဇီဝထိန်းချုပ်မှု ၁၄၉။
Velthuis၊ H. H. W. နှင့် A. van Doorn။ ၂၀၀၆။ ပျားပိတုန်းမွေးခြင်းနှင့် ဝတ်မှုန်ကူးခြင်းအတွက် စီးပွားဖြစ်ပြုလုပ်ခြင်း၏ စီးပွားရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကဏ္ဍများ ရာစုနှစ်တစ်ခု တိုးတက်လာသည်။ Apidologie ၃၇:၄၂၁-၄၅၁။
Dimitris Afentoulis
အပင်ရောဂါဗေဒနှင့် ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ Wageningen UR ရှိ M.Sc Agronomists
Dimitris Afentoulis သည် သီးနှံကာကွယ်ရေးတွင် အထူးပြုထားသော စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်ဖြစ်သည်။ သူ့မိသားစုသည် အေသင်မြို့လယ်တွင် ရှေးအကျဆုံး ဥယျာဉ်ခြံလုပ်ငန်းကို မျိုးဆက်လေးဆက်ကျော် ဖွင့်လှစ်ထားသောကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးမိသားစုမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်သည်။ Dimitris သည် Wageningen University မှ Plant Pathology နှင့် Entomology တွင် Master of Science ဘွဲ့ကို ရရှိထားပြီး သီးနှံသိပ္ပံနှင့် စိုက်ပျိုးရေးတွင် ကျယ်ပြန့်သော ပညာရေးနောက်ခံရှိသည်။ သူလေ့လာနေစဉ်အတွင်း ဇီဝပိုးမွှားထိန်းချုပ်ရေးနှင့် အင်းဆက်စနစ်စနစ်ဆိုင်ရာ သိပ္ပံဂျာနယ်များတွင် ရွယ်တူချင်းသုံးသပ်ထားသော ဆောင်းပါးလေးခုကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သုတေသနပရိုဂရမ်များ၊ သိပ္ပံဆိုင်ရာဆွေးနွေးပွဲများနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာသင်တန်းများ အများအပြားတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ သူ၏အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်လုံးတွင် သီးနှံပိုးမွှားများနှင့် ရောဂါများကို တိုက်ဖျက်သည့် ဇီဝထိန်းချုပ်ရေးအေးဂျင့်များ၏ လက်တွေ့သရုပ်ပြမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုဖြင့် IPM နည်းပညာဆိုင်ရာ အတိုင်ပင်ခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင်၊ သူသည် တောင်ဂရိရှိ Syngenta Hellas တွင် ထုတ်ကုန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် နည်းပညာပံ့ပိုးမှုတွင် တာဝန်ရှိသည်။
ဆောင်းပါးအသစ်များ မရှိပါ။
Related Stories on Myanmar Net
မြန်မာနက် ရှိအခြား ဆက်စပ် ဆောင်းပါးများ
