တရုတ်နိုင်ငံ၏ စပါးဝယ်လိုအား ကျဆင်းနေသည် – Grain Central
ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ လယ်သမားများနှင့် စပါးကုန်သည်များသည် ကမ္ဘာ့လယ်ယာထွက်ကုန်များ အများဆုံးတင်သွင်းသည့် တရုတ်နိုင်ငံမှ စပါးဝယ်လိုအား သိသိသာသာ လျော့ကျသွားမည့် အလားအလာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော နိုင်ငံတကာစီးပွားရေး ဒုတိယအကြီးဆုံးနိုင်ငံ၊ အသုံးစရိတ်များနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုများ ကြီးထွားလာသည်။
တရုတ်နိုင်ငံရှိ အိမ်ရာပူဖောင်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် မြင်ဖူးသမျှထဲတွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ အထွတ်အထိပ်တွင် အိမ်ရာသည် နိုင်ငံတော် GDP ၏ 29 ရာခိုင်နှုန်းကို ကိုယ်စားပြုပြီး တစ်ကြိမ်သုံးနိုင်သော ၀င်ငွေမှာ နည်းပါးသောကြောင့် ၎င်းကို ချေးယူထားသော ငွေကြေးဖြင့် အဓိက ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လတွင် တရုတ်မြို့ကြီး ၇၀ ရှိ အိမ်အသစ်ဈေးနှုန်းများသည် ပျမ်းမျှ 4.9 ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားပြီး ဇွန်လတွင် 4.5 ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့သည်။ ကာလကြာရှည် ပိုင်ဆိုင်မှု အားနည်းမှုနှင့် ခိုင်မာသော စီးပွားရေး ပြန်လည်နာလန်ထူမှု၏ သက်ရောက်မှုကို ဖြေလျှော့ရန် ပေကျင်းက အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည် 13 ကြိမ်မြောက် ဆက်တိုက် ကျဆင်းမှုဖြစ်ပြီး၊ 2015 ခုနှစ် ဇွန်လနောက်ပိုင်း အလျင်မြန်ဆုံး အရှိန်အဟုန်ဖြစ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏လူဦးရေသည် 2021 ခုနှစ်တွင် 1.4 ဘီလီယံအထိရောက်ရှိခဲ့ကြောင်းသတင်းရရှိသည်။ ထိုလူများအနက် 45% သာအလုပ်လုပ်ကိုင်နိုင်သောအသက်အရွယ်ဖြစ်သည်ဟုယူဆကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားစာရင်းအင်းဗျူရို၏ ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် အစီရင်ခံတင်ပြသည်မှာ 2023 ခုနှစ်တွင် ကလေးမွေးဖွားမှု စုစုပေါင်း 9.02 သန်းရှိပြီး 2017 ခုနှစ်တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ကလေးမွေးဖွားနှုန်း၏ ထက်ဝက်ခန့်ရှိသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် 11.1 သန်းသေဆုံးကာ 2022 မှ 500,000 တိုးလာကာ 2023 ခုနှစ်တွင် တရုတ်လူဦးရေ 2.08 သန်း လျော့နည်းသွားသည်။ 2022 ခုနှစ်တွင် 850,000 ကျဆင်းခဲ့ပြီး 1959-1961 ခုနှစ် ကြီးစွာသော အငတ်ဘေးကြီးနောက်ပိုင်း ပထမဆုံးနှစ်ဆက်တိုက် ကျဆင်းလာခြင်းဖြစ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် သက်တမ်းရှည်ကြာမှုနှင့် မျိုးပွားမှုနှုန်း ကျဆင်းခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် သက်ကြီးရွယ်အိုများ တိုးပွားနှုန်း အလျင်မြန်ဆုံးနိုင်ငံလည်းဖြစ်သည်။ အသက် 60 ထက်ကျော်လွန်သော လူဦးရေအချိုးအစားသည် 2040 ခုနှစ်တွင် 28% သို့ရောက်ရှိရန်မျှော်မှန်းထားပြီး ကြီးမားသောလူဦးရေအပြောင်းအလဲသည် ပေကျင်းအတွက်စိန်ခေါ်မှုများစွာကိုတင်ပြနေပါသည်။
အသားစားသုံးမှုစာချုပ်များ
လျော့နည်းလာခြင်းနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုဦးရေသည် ယုံကြည်မှုနှေးကွေးခြင်းနှင့် တွဲဖက်၍ သုံးစွဲမှုနှင့် အရင်းအနှီးအသုံးစရိတ်အပေါ် သိသိသာသာ အလေးချိန် သက်ရောက်နေသည်။ အိမ်ထောင်စုများသည် အသားစားသုံးမှု အထူးသဖြင့် ဝက်သားကို လျှော့ချပြီး စားသောက်ဆိုင် အစားအစာများကို စွန့်စားကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဝက်နွားအစာအတွက် လိုအပ်သော စပါးပမာဏသည် ကျဆင်းနေသော်လည်း အစာကြော်ရန် လိုအပ်သည့် ဆီပမာဏလည်း ကျဆင်းသွားပါသည်။
ဇူလိုင်လတွင် ရာသီအလိုက် အတက်အကျရှိသော်လည်း စားသုံးသူအသုံးစရိတ်မှာ အားနည်းနေသော်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမခုနစ်လတွင် ပုံသေပိုင်ဆိုင်မှုများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နှေးကွေးခဲ့သည်။ အလားတူကာလတွင် နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ ငွေလုံးငွေရင်းအသုံးစရိတ်သည် ယခင်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 7.4% ကျဆင်းခဲ့ပြီး ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများမှာ နှေးကွေးသွားခဲ့သည်။
စပါးဂိုဒေါင်များ ဆောက်လုပ်ခြင်းသည် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း နိုင်ငံတော်၏ ငွေလုံးငွေရင်းအသုံးစရိတ်အစီအစဉ်များ၏ အဓိကအာရုံစိုက်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်တွင် စုစုပေါင်း သိုလှောင်နိုင်မှု တန်ချိန် သန်း ၇၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှစကာ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာကြောင်း သိရသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် စပါးသိုလှောင်ရုံများသည် ပြည်တွင်း၌ ထုတ်လုပ်ပြီး တင်သွင်းသည့် စပါးများ ပြည့်လျှံလျက်ရှိသည်ဟု သတင်းရရှိသည် စီးပွားရေး။
စပါးအဝယ်နှေးတယ်။
တရုတ်၏ ဘရာဇီးပြောင်းဝယ်ယူမှုသည် မကြာသေးမီလများအတွင်း ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး ဝယ်သူများသည် ပျက်ပြယ်သွားခြင်းကို ဖြည့်ဆည်းရန် အမေရိကန်ပြောင်းသို့ မပြောင်းရသေးဘဲ ဝယ်လိုအား အထွေထွေကျဆင်းမှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်လျက်ရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် 2024 ခုနှစ် ပထမ 8 လတွင် ပြောင်း 12.56Mt တင်သွင်းခဲ့ပြီး ယခင်နှစ် အလားတူကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 16% နီးပါး ကျဆင်းခဲ့သည်။ ပထမလေးလအတွင်း တင်သွင်းမှုသည် 2023 ခုနှစ်ထက် ပိုမိုအားကောင်းခဲ့သော်လည်း နှစ်စဉ် ရှားပါးမှုသည် သြဂုတ်လကုန်အထိ တိုးလာသဖြင့် မေလမှစတင်၍ ရောက်ရှိလာမှုမှာ များစွာနှေးကွေးခဲ့သည်။ ယခုနှစ်အစောပိုင်းကတည်းက တရုတ်သည် အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ပမာဏရှိသော အမေရိကန်ပြောင်းကို မဝယ်ယူခဲ့ပေ။
လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ စတုတ္ထမြောက် စံချိန်တင်ပြောင်းသီးနှံအဖြစ် ခန့်မှန်းထားသည့်အတိုင်း ရိတ်သိမ်းလျက်ရှိသည်။ သို့သော် ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးအတော်လေးနိမ့်နေချိန်တွင် ပြည်ပမှ ၀ယ်လိုအားထက် စျေးသက်သာနိုင်သောကြောင့် ၎င်းကိုယ်တိုင်က တင်သွင်းမှုကို တွန်းအားပေးမည်မဟုတ်ပါ။ ထို့အပြင်၊ မကြာသေးမီက တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြောင်းဝယ်ယူမှု ကျဆင်းမှုသည် 2024 ခုနှစ်တွင် ဂျုံ၊ မုယောစပါးနှင့် ပြောင်းဖူးသင်္ဘောများ ထုတ်လွှတ်မှုနှင့်အတူ အခြားသီးနှံများ၏ လမ်းကြောင်းများကို ထင်ဟပ်ခြင်းမရှိပေ။
သို့သော်လည်း လုံလောက်သော ထောက်ပံ့မှုနှင့် မျှော်လင့်ထားသည်ထက် အားနည်းသော ဝယ်လိုအားကြောင့် ဈေးနှုန်းအပေါ် ချိန်ဆကာ ပြည်တွင်း စိုက်ပျိုးသူများကို ပံ့ပိုးပေးမည့် ၎င်း၏ ကာလရှည်ကြာ မူဝါဒကို ခြိမ်းခြောက်နေသောကြောင့် ဘေဂျင်းသည် ပြည်တွင်းကုန်သည်များကို ပြည်ပမှ စပါးများကို လျှော့ဝယ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အစိုးရသည် ပြီးခဲ့သောလနှောင်းပိုင်းတွင် အစည်းအဝေးများသို့ အဓိကတင်သွင်းသူများကို ဆင့်ခေါ်ခဲ့ပြီး မုယောစပါးနှင့် ပြောင်းဆန်များဝယ်ယူခြင်းကို ရပ်ဆိုင်းရန် အကြံပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ အဆိုပါ လှုပ်ရှားမှုသည် ပြည်တွင်း ၀ယ်လိုအားကို လျှော့ချရန်နှင့် ဒေသတွင်း ဈေးနှုန်းများ မြှင့်တင်ရန် တရုတ်နိုင်ငံ၏ နောက်ဆုံး ကြိုးပမ်းမှု ဖြစ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး မုယောစပါးနှင့် ပြောင်းဆန်တင်သွင်းသည့်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး တင်သွင်းမှုအပေါ် ကန့်သတ်မှုမှန်သမျှသည် သြစတြေးလျနှင့် အမေရိကန်တို့ကဲ့သို့ ကုန်စည်တင်ပို့သူ လယ်သမားများအတွက် သိသိသာသာ ထိုးနှက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းထားပြီးဖြစ်သည့် မုယောစပါးနှင့် ဆန်ဆီတင်ပို့မှုမှာ သက်ရောက်မှုမရှိပါ၊ စီမံချက်အသစ်များသည် နိုဝင်ဘာလမှ လာမည့်နှစ် ပထမသုံးလပတ်အထိ ဆိုက်ရောက်သူများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ အထက်ဖော်ပြပါ သွင်းကုန်အချက်အလက်များတွင် ထင်ဟပ်နေသည့် ပြည်တွင်းဆန်တင်ပို့မှု မြင့်တက်နေသဖြင့် ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ပြည်ပမှဝယ်ယူမှုကို ကန့်သတ်ရန် ကုန်သည်များအား အာဏာပိုင်များက တောင်းဆိုခဲ့သည်။
ဘရာဇီးပဲပိစပ်ကို ထောက်ခံပါတယ်။
တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် တရုတ်နိုင်ငံသည် သြဂုတ်လတွင် ပဲပိစပ် 12.14Mt စံချိန်တင်တင်သွင်းခဲ့ပြီး ဘရာဇီးမှ 10.24Mt သို့မဟုတ် 84.3% ရှိသည်။ US ပဲပိစပ်သည် 202,000t သို့မဟုတ် သြဂုတ်လအစီအစဉ်၏ 1.7% မျှသာဖြစ်သည်။ ဩဂုတ်လကုန်အထိ ရှစ်လတာကာလအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံသည် ဘရာဇီးလ်ပဲပိစပ် 53.8Mt တင်သွင်းခဲ့ပြီး 2023 ခုနှစ် အလားတူကာလထက် 217% မြင့်တက်ခဲ့ပြီး US မှ တင်သွင်းမှု 73% မှ 12.8 သန်းအထိ ကျဆင်းခဲ့သည်။ ပြင်းထန်သောဝယ်လိုအားသည် နို၀င်ဘာလတွင် Trump သမ္မတအဖြစ်ပြန်လည်ရောက်ရှိလာပါကအမေရိကန်နှင့်ကုန်သွယ်ရေးတင်းမာမှုများပိုမိုပြင်းထန်လာနိုင်သည်ဟူသောစိုးရိမ်မှုများကိုထင်ဟပ်စေနိုင်ကြောင်းထင်ကြေးပေးဖော်ပြသည်။
သြစတြေးလျအတွက် အပြောင်းအလဲများ
သြစတြေးလျစာရင်းအင်းဗျူရိုမှ ပို့ကုန်ဒေတာများအရ ဇူလိုင်လသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှစတင်ကာ တရုတ်ဆိပ်ကမ်းများသို့ ဂျုံအမြောက်အများ တင်ပို့မှုမရှိတော့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ သြစတြေးလျဂျုံကို အများဆုံးဝယ်ယူသူအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေသော်လည်း ဇူလိုင်လကုန်အထိ 10 လအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှုမှာ ယခင်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 46.7% မှ 3.74Mt အထိ ကျဆင်းခဲ့သည်။
ဩစတေးလျ မုယောစပါး တင်ပို့မှုသည် ယမန်နှစ် ဩဂုတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် ကုန်သွယ်မှု ပြန်လည်စတင်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း တရုတ်နိုင်ငံသို့ စုစုပေါင်း တင်ပို့မှုမှာ ယခုအခါ စုစုပေါင်း 6.19 သန်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ဇူလိုင်လတွင် တင်ပို့မှုမှာ လွန်ခဲ့သည့် ၁၂ လတာကာလအတွင်း လစဉ်စုစုပေါင်း ၂၈၇၀၀၀ တန်ဖြင့် ဒုတိယအနိမ့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ကျဆင်းသွားကြောင်း ထင်ရှားသည်။ 2023 ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် စတင်ခဲ့သော လက်ရှိစျေးကွက်ရှာဖွေရေးနှစ်တွင် တင်ပို့မှုမှာ 5.1Mt ကျော်သာရှိသည်။
တစ်ဖက်တွင်မူ သြစတြေးလျ ဂျုံမှုန့်များကို တရုတ်ဆိပ်ကမ်းများသို့ တင်ပို့မှုမှာ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး ဇူလိုင်လတွင် တန်ချိန် ၄၀၆,၀၀၀ ရှိပြီး ယမန်နှစ် မေလနောက်ပိုင်း အကြီးမားဆုံး လစဉ် စုစုပေါင်း တင်ပို့မှုဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ၊ 2023-24 စျေးကွက်ရှာဖွေရေးနှစ်တွင် 1.33Mt တင်ပို့မှုသည်ယခင်သက်ဆိုင်ရာကာလ၏နောက်တွင် 18.7% လည်ပတ်နေပြီး မကြာသေးမီကအစိုးရ၏လမ်းညွှန်ချက်သည်ရရှိနိုင်သောပို့ကုန်ဒေတာကိုမထိသေးပါ။
တရုတ်၏ ဝယ်လိုအား ကျုံ့သွားခြင်း၏ သက်ရောက်မှုကို ခံစားနေပြီဖြစ်သည်။ ယခုရာသီတွင် စပါးရိတ်သိမ်းမှု စတင်နေပြီဖြစ်ရာ အမေရိကန်သည် စပါးသစ်များ အပြည့်အ၀ မရောင်းရသေးကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြင်သစ်မုယောစပါး တင်ပို့မှုမှာ ကျဆင်းနေပြီး ကနေဒါ တင်ပို့ရောင်းချသူများမှာ နှာစေးနေသည်။ ဩစတေးလျတွင် စပါးစိုက်တောင်သူများနှင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ဆောင်းသီးနှံရိတ်သိမ်းချိန်နီးပြီး နိုင်ငံ၏အကြီးဆုံးစပါးဝယ်သူမှ ဖုန်းကိုင်ရန် ငြင်းဆန်နေသဖြင့် စပါးစိုက်တောင်သူများနှင့် တင်ပို့ရောင်းချသူများသည် အလွန်စိတ်လှုပ်ရှားနေကြသည်။
Related Stories on Myanmar Net
မြန်မာနက် ရှိအခြား ဆက်စပ် ဆောင်းပါးများ
