ခုဒ္ဒကနိကာယ်

မိလိန္ဒပဥှာပါဠိတော်

မြန်မာပြန်

------

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

၁။ ဂင်္ဂါမြစ်သည် သမုဒ္ဒရာသို့ စီးဆင်းသက်ဝင်သကဲ့သို့ တိုင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော (ယောနက) တိုင်း သာဂလမြို့တော်၌ (စိုးစံသော) မိလိန္ဒမည်သော မင်းသည် အသျှင်နာဂသေနမထေရ်မြတ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် မိလိန္ဒမင်းသည် (ပညာဟူသော) မီးရှူးမီးတိုင်ကို ဆောင်သော၊ (သူတစ်ပါးတို့ ယုံမှားခြင်းဟူသော) အမိုက်တိုက်ကို ပယ်နုတ်နိုင်သော၊ ဆန်းကြယ်သော စကားကို ပြောဟောတတ်သော အသျှင်နာဂသေနမထေရ်မြတ်အား သိမ်မွေ့နက်နဲကုန်သော အရာဟုတ်သည်၊ မဟုတ်သည်၌ ဖြစ်ကုန်သော များစွာသော အမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာတို့ကို မေးလျှောက်လေ၏။ မိလိန္ဒမင်း၏ အမေးပုစ္ဆာတို့သည်လည်းကောင်း၊ အသျှင်နာဂသေန မထေရ်မြတ်၏ ဖြေရှင်းချက်တို့သည်လည်းကောင်း နက်နဲသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို မှီကုန်၏။ ပညာရှိတို့ စိတ်နှလုံးသို့လည်း သက်ရောက်ကုန်၏။ ပညာရှိတို့၏ နားကိုလည်း ချမ်းသာစေနိုင်ကုန်၏။ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ကုန်၏။ ကြက်သီးမွေးညင်းထဖွယ်လည်း ဖြစ်ကုန်၏။ အသျှင်နာဂသေနမထေရ်၏ အဖြေစကားတို့သည်လည်း အဘိဓမ္မာပိဋက၊ ဝိနည်း ပိဋကနှစ်ရပ်သို့လည်း သက်ဝင်ကုန်၏။ သုတ္တန်ဟူသော ကွန်ရက်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ ဥပမာ ပုံပြင်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နည်းအမျိုးမျိုးတို့ဖြင့်လည်းကောင်း (အံ့ဩစဖွယ်) ဆန်းကြယ်လှကုန်၏။ ထိုဆိုပြီးဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော မိလိန္ဒပဥှာကျမ်း၌ (သိမြင်နာယူရန် စွမ်းနိုင်သော) ဉာဏ်ကို မြဲစွာ စိုက်ထား၍ စိတ်ကို ရွှင်ကြည်စေလျက် သိမ်မွေ့နက်နဲကုန်သော အမေးပုစ္ဆာပြဿနာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ယုံမှားဖွယ်ရာကို ခွဲဖျက်နိုင်ကုန်သော အဖြေတို့ကိုလည်းကောင်း နားထောင်ကြပါကုန်လော့။

၂။ ထိုမိလိန္ဒပဥှာကျမ်းကို အဘယ်သို့သော အကြောင်းရင်းမူလအားဖြင့် ကြားနာရမည်နည်းဟူမူ- ယောနကတိုင်းသူ တိုင်းသားတို့၏ကုန်ထုပ်အမျိုးမျိုးကို ခွဲခြားဝေဖန်ရာ (အရောင်းအဝယ်ဗဟိုဌာန) ဖြစ်သော သာဂလမည်သော မြို့သည် ထင်ရှားရှိလတ်သတည်း။ (ထိုသာဂလမြို့သည်) မြစ်၊ ချောင်း၊ တောင်တန်းတို့ဖြင့် တင့်တယ်၏။ ပျော်မွေ့ဖွယ်ရာ မြေမျက်နှာပြင် အစိတ်အပိုင်းတို့လည်း ရှိ၏။ အရံ၊ ဥယျာဉ်၊ တောတန်း၊ တစ်ဖက်ဆည်ကန်၊ လေးထောင့်ကန်တို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ မြစ်၏ မွေ့လျော်ဖွယ်၊ တောင်၏ မွေ့လျော်ဖွယ်၊ တော၏ မွေ့လျော်ဖွယ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။ အကြားအမြင် ဗဟုသုတရှိသူတို့ ဖန်ဆင်းတည်ထောင်အပ်သော မြို့လည်း ဖြစ်၏။ ရန်သူတို့ကို ပယ်ရှားပြီးဖြစ်၍ ရန်သူတို့ မဖျက်ဆီး မနှိပ်စက်နိုင်။ အထူးထူးအပြားပြား ဆန်းကြယ်၍ မြဲမြံခိုင်ခံ့သော ပြအိုး, တံခါးမုခ်ရှိ၏။ အတိုင်းထက် အလွန် ကောင်းမြတ်သော တံခါးခုံ, တုရိုဏ်တိုင်လည်း ရှိ၏။ နက်စွာသော ကျုံးမြောင်း, ဖွေးဖွေးဖြူသော တံတိုင်းတို့ဖြင့် ဝန်းရံအပ်သော မြို့တွင်းနန်းတော်လည်း ရှိ၏။ ကောင်းစွာ ခွဲခြားဝေဖန်အပ်သော လမ်းကြီး, လမ်းငယ်, လမ်းလေးခွလမ်းဆုံရှိ၏။ တင့်တယ်သပ်ယပ်စွာ ဖြန့်ခင်းရောင်းချအပ်သော တန်ဖိုးရှိသောကုန်စည်ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ပြည့်နှက်သည့် ဈေးတော်ကြီးလည်း ရှိ၏။ အလှူမဏ္ဍပ် အမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် အမြဲအစဉ် တင့်တယ်၏။ ဟိမဝန္တာတောင်ထွတ်နှင့် တူသော လွန်ကဲမြင့်မြတ်သည့် နန်းဘုံဗိမာန် အသိန်းတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်ယင်အပ်၏။ ဆင်, မြင်း, ရထား, ခြေသည်ဟူသော စစ်အင်္ဂါတို့ဖြင့် ပြွမ်း၏။ အဆင်းလှသော ယောက်ျား၊ မိန်းမအပေါင်းတို့ မပြတ်လှည့်လည်ရာ ဖြစ်၏။ လူမျိုးစုံတို့ဖြင့် ရောပြွမ်းပြည့်ကြပ် နေ၏။ များပြားသော မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ကုန်သည်၊ ဆင်းရဲသားမျိုးတို့၏ နေရာဖြစ်၏။ အညီအမျှ ခွဲခြားဝေဖန်ထားသည့် အမျိုးမျိုး အစားစားသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့် စပ်ယှဉ်၏။ မြောက်မြားစွာသော အတတ်ပညာ ပညာရှိသူတို့ ကြာမြင့်စွာ နေထိုင်ရာ ဖြစ်၏။ ကာသိတိုင်း ကောဋုမ္ဗရတိုင်းဖြစ် စသော အထူးထူး အပြားပြားသော အထည်ဈေးရုံတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ ကောင်းစွာ ဖြန့်ခင်းအပ်၍ စိတ်နှစ်သက်ဖွယ်ရာ များပြားစွာသော ပန်းဈေး, နံ့သာဈေး ရှိ၏။ အမွှေးနံ့သာတို့ဖြင့် မွှေးကြိုင်လျက် ရှိ၏။ တောင့်တလိုချင်ဖွယ်ရာ များစွာသော ရတနာမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ ထိုထိုအရပ်သို့ ရှေးရှုဖြန့်ခင်းအပ်သော ဈေးဆိုင်ရှိ၏။ တင့်တယ်ဖွယ်ရာ လိမ္မာကျွမ်းကျင်သောကုန်သည်အပေါင်းတို့၏ မပြတ် ကျက်စားရာဖြစ်၏။ အသပြာ ငွေ၊ ရွှေ၊ ကြေးတို့ကို ခင်းကျင်းထားသော ဆိုင်တို့ဖြင့် ပြည့်၏။ တပြောင်ပြောင်တောက်သော အိမ်ဆောင်ဘုံနန်းရှိ၏။ များစွာသော ဥစ္စာစပါး, အသုံးအဆောင်, လက်ဝတ် လက်စား ရှိ၏။ ပြည့်လျှံသော ကျီကြရှိ၏။ များစွာသော ထမင်း, အဖျော်ရှိ၏။ နှစ်သက်ဖွယ်ရာ များစွာသော ခဲဖွယ်၊ စားဖွယ်၊ လျက်ဖွယ်၊ သောက်ဖွယ်ရှိ၏။ ဥတ္တရကုရုကျွန်းနှင့် တူ၏။ ပြည့်စုံသော ကောက်စပါးရှိ၏။ အာဠကမန္ဒာမည်သော နတ်မြို့တော်နှင့် တူ၏။

ဤအရာ၌ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာအချက်ကို ဆိုင်းငံ့ရပ်ထား၍ ထိုမိလိန္ဒမင်းနှင့် အသျှင်နာဂသေနမထေရ် မြတ်တို့၏ ရှေးကံအကြောင်းရင်းကို ပြဆိုသင့် ပြဆိုထိုက်၏။ ပြဆိုသော ဆရာသည်လည်း ခြောက်ပါး အပြားဖြင့် ဝေဖန်ပိုင်းခြားကာ ပြဆိုသင့် ပြဆိုထိုက်၏။ ခြောက်ပါးအပြားဟူသည် အဘယ်နည်း- ရှေး ဆုတောင်းခန်း၊ မိလိန္ဒမင်း၏ ပြဿနာခန်း၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာကို မေးခန်း၊ ဆိတ်ချိုနှင့် တူစွာ ကောက်တကျစ် မေးခွန်းအခန်း၊ အနုမာန (မှန်းဆသော)အားဖြင့် မေးသောအခန်း၊ ဥပမာစကားကို မေးသောအခန်း ဤသို့ အခန်းခြောက်ပါး အပြားရှိ၏။

ထိုခြောက်ခန်းတို့တွင် မိလိန္ဒပဥှာသည် လက္ခဏာပဥှာအခန်းနှင့် ယုံမှားသော အရာကို ပယ်ဖျောက်သော ပြဿနာမေးခွန်းအခန်းဟု နှစ်ခန်းရှိ၏။

ဆိတ်ချိုနှင့် တူစွာ ကောက်တကျစ်အမေးမေဏ္ဍကပဥှာသည်လည်း မဟာဝဂ်နှင့် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုမေးသော အခန်းဟု နှစ်မျိုးရှိ၏။

------

(ရှေးဆုတောင်း ပုဗ္ဗယောဂ)

(ထိုအခန်းခြောက်မျိုးတို့တွင်) ရှေးဆုတောင်းခန်းဟူသည် ထိုမိလိန္ဒမင်းနှင့် အသျှင်နာဂသေနမထေရ် မြတ်တို့၏ ရှေး၌ ပြုအပ်သော ကံအကြောင်းရင်းတည်း။

------

၁-ဗာဟိရကထာ

ပုဗ္ဗယောဂစသည်

၃။ တစ်ဆင့်စကား ကြားရဖူးသည်ကား- ရှေးလွန်လေပြီးသောအခါ ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော် တည်ထွန်းဖြစ်ပေါ်လတ်သော် ဂင်္ဂါမြစ်၏အနီး ကျောင်းတိုက်တစ်ခု၌ ရဟန်းသံဃာအများ (သီတင်းသုံး) နေထိုင်လေ၏။ ထိုကျောင်းတိုက်၌ ဝတ်ကြီး, ဝတ်ငယ် အကျင့်သီလနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နံနက်စောစောထကုန်၍၊ အရိုးရှည် တံမြက်စည်းတို့ကို ယူကြကုန်ပြီးလျှင်၊ မြတ်စွာဘုရား ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ဆင်ခြင်ကုန်လျက်၊ ကျောင်းတလင်းကို တံမြက်လှည်းကြကုန်၍ အမှိုက်သရိုက်စုပုံခြင်း ကို ပြုလုပ်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် သာမဏေတစ်ဦးကို ''သာမဏေ လာလော့၊ ဤတံမြက်ချေးကို စွန့်ပစ်ချေလော့''ဟု ပြောဆို၏။ ထိုသာမဏေသည် မကြားယောင်ပြု၍ သွားလေ၏။ နှစ်ကြိမ်, သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ခေါ်အပ်သော်လည်း ထိုသာမဏေသည် မကြားယောင်ပြု၍ သွားမြဲသွားသည် သာတည်း။ ထို့နောက် ထိုရဟန်းသည် ''ဤသာမဏေကား အပြောရခက်လှလေစွ''ဟု အမျက်ထွက်၍ တံမြက်စည်းရိုးဖြင့် ရိုက်ပုတ်လေ၏။ ထိုသို့ရိုက်ပုတ်ခြင်းကြောင့် ထိုသာမဏေသည် ငိုလျက် ကြောက်ရွံ့သဖြင့် တံမြက်ချေးကို စွန့်ပစ်စဉ် ''အကျွန်ုပ်သည် တံမြက်ချေးကို စွန့်ပစ်ရသော ကောင်းမှုကြောင့် နိဗ္ဗာန်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဤအတွင်း ဖြစ်လေရာရာ ဘဝ၌ မွန်းတည့်နေကဲ့သို့ ဘုန်းကံကြီးသူ၊ တန်ခိုးတေဇော်ကြီးသူ ဖြစ်ရပါလို၏''ဟု ပထမအကြိမ် ဆုတောင်း၏။ တံမြက်ချေးကို စွန့်ပစ်ပြီးနောက် ရေချိုးရန် ဂင်္ဂါမြစ်ဆိပ်သို့ သွားပြန်ခဲ့သော် တဝုန်းဝုန်းမြည်နေသော မြစ်၏ လှိုင်းတံပိုးအဟုန်ကို မြင်ရ ပြန်၍ ''အကျွန်ုပ်သည် နိဗ္ဗာန်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဤအတွင်း ဖြစ်လေရာရာ ဘဝ၌ ဤလှိုင်းတံပိုး အဟုန်ကဲ့သို့ အရာအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဉာဏ်ပဋိဘာန်ရှိသူ၊ မကုန်နိုင်သော ဉာဏ်ပဋိဘာန်ရှိသူ ဖြစ်ရပါလို၏''ဟု ဒုတိယအကြိမ် ဆုတောင်းပြန်၏။

ထိုသာမဏေကို စေခိုင်းသော ရဟန်းသည်လည်း တံမြက်စည်းထားရာစင်၌ တံမြက်စည်းကိုထား၍ ရေချိုးရန် ဂင်္ဂါမြစ်ဆိပ်သို့ သွားလတ်သော် သာမဏေ၏ ဆုတောင်းသံကို ကြားရသဖြင့် ''ငါစေခိုင်း အပ်သော ဤသာမဏေသည်ပင် ဤမျှလောက် ဆုတောင်းဘိသေး၏။ ငါ့အား အဘယ်မှာ (ဆုတောင်း) မပြည့်စုံဘဲ ရှိလိမ့်မည်နည်း''ဟု ကြံစည်၍ ''ငါသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဤအတွင်း ဖြစ်လေရာရာ ဘဝ၌ ဤဂင်္ဂါမြစ်၏ လှိုင်းတံပိုးအဟုန်ကဲ့သို့ မကုန်နိုင်သော ဉာဏ်ပဋိဘာန်ရှိသူ ဖြစ်ရပါ လို၏၊ ဤသာမဏေ မေးတိုင်း မေးတိုင်းသော ပြဿနာအလုံးစုံကို ရှင်းလင်းရန်၊ ဖြေရှင်းရန် စွမ်းနိုင်သူ ဖြစ်ရပါလို၏''ဟု ဆုတောင်းလေ၏။

ထိုသူနှစ်ဦးတို့သည်လည်း နတ်ဘုံ၊ လူ့ဘုံ လှည့်လည်ကျင်လည်ကုန်လျက် ကဿပမြတ်စွာဘုရားနှင့် ငါတို့မြတ်စွာဘုရား၏ တစ်ခုသော အကြားကိုကုန်လွန်စေကြကုန်၏။ ထို့နောက် ငါတို့၏ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿထေရ်ကို ဗျာဒိတ်ညွှန်ကြားတော်မူအပ်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ထိုသူ နှစ်ဦးတို့ကိုလည်း ဗျာဒိတ်ညွှန်ကြားအပ်ကုန်၏ ''ငါဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်သည်မှနောက် နှစ်ပေါင်းငါးရာ ကျော်လွန်လတ်သော် ထိုသူနှစ်ဦးတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်လတ္တံ့။ ထိုသူနှစ်ဦးတို့သည် သိမ်မွေ့ နက်နဲစွာ ပြု၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုသုတ်၊ အဘိဓမ္မာ၊ ဝိနည်းတရားတော်ကို ပြဿနာမေးခွန်း၊ ဥပမာ ဥပမေယျ၊ ညီမျှသင့်တင့်သောနည်းတို့၏ အစွမ်းဖြင့် အရှုပ်အထွေးမရှိအောင် ပြု၍ ဝေဖန်ကြကုန်လတ္တံ့''ဟု ဗျာဒိတ်ညွှန်ကြားအပ်ကုန်၏။

------

မိလိန္ဒမင်းအကြောင်း

၄။ ထိုသူနှစ်ဦးတို့တွင် သာမဏေသည် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း သာဂလမြို့၌ မိလိန္ဒမည်သော မင်းဖြစ် လေ၏။ (ထိုမင်းသည်) အသိဉာဏ်ရှိသူ၊ လိမ္မာသူ၊ ထိုးထွင်းဉာဏ်ရှိသူဖြစ်၍ အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်ကုန်သော ပညာနှင့် ယှဉ်၍ စီရင်ခြင်း၊ ပြုလုပ်ခြင်းတို့ကို စွမ်းဆောင်နိုင်၏။ ပြုလုပ်သော အခါ၌လည်း စူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုလုပ်လေ့ရှိ၏။ အထူးအားဖြင့် ထိုမိလိန္ဒမင်းသည် များစွာသော ကျမ်းဂန် အတတ်တို့ကို သင်ယူအပ်ကုန်၏။

------

အတတ်တစ်ဆယ့်ကိုးမျိုး

ထိုမင်း သင်အပ်သော ကျမ်းဂန်တို့ဟူသည် အဘယ်နည်း-

သုတိ-ဝေဒကျမ်း^၁၊ သမိတိ-ကမ္ဘာ့ဥပဒေသကျမ်း^၂၊ သင်္ချာ-သင်္ချာခေါ် အဘိဓမ္မာကျမ်း^၃၊ ယောဂ-ယောဂခေါ် အဘိဓမ္မာကျမ်း^၄၊ နီတိ-နီတိကျမ်း^၅၊ ဝိသေသိက-ဝိသေသိကခေါ် အဘိဓမ္မာကျမ်း^၆၊ ဂဏိတ-အတွက်အချက် -သင်္ချာကျမ်း^၇၊ ဂန္ဓဗ္ဗ-အတီးအမှုတ် တူရိယာ-ပညာကျမ်း^၈၊ တိကိစ္ဆ-ဆေးကုခြင်း အတတ်ကို ပြသော တိကိစ္ဆကျမ်း^၉၊ ဓနုဗ္ဗေဒ-ဓနုဗ္ဗေဒကျမ်း^၁၀၊ ပုရာဏ-ပုရာဏ်ကျမ်း^၁၁၊ ဣတိဟာသ-ဣတိဟာသကျမ်း^၁၂၊ ဇောတိသ-ဇောတိသခေါ် ဗေဒင်ကျမ်း^၁၃၊ မာယာ-လှည့်စားခြင်း-အလိမ္မာသုံးခြင်းကို ပြသော မာယာကျမ်း^၁၄၊ ဟေတု-တက္ကဗေဒခေါ် ဟေတု ဝိဇ္ဇာကျမ်း^၁၅၊ မန္တန-မန္တာန်ကျမ်း^၁၆၊ ယုဒ္ဓါ-ယုဒ္ဓကျမ်း^၁၇၊ ဆန္ဒသာ-ဆန်းကျမ်း^၁၈၊ ဗုဒ္ဓဝစန မြတ်စွာဘုရားပါဠိတော်နှင့်တကွ တစ်ဆယ့်ကိုးပါးသော ကျမ်းအတတ်တို့ကို သင်ယူအပ်ကုန်၏။ ပညာရှိတို့ စိတ်နှလုံးကို တုန်လှုပ်အောင် ပြောဆိုတတ်၏။ သူတစ်ပါးတို့က ညှဉ်းဆဲနိုင်ခဲ၏။ သူတစ်ပါးတို့က နှိမ်နင်းခြင်းငှါ ခက်ခဲ၏။ များစွာသော အယူကို တီထွင်သူတို့တွင် အထွတ်အမြတ်ဟု ဆိုထိုက်၏။ ဉာဏ်အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဉာဏ်လျင် လျားခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ရဲရင့်ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပညာအားဖြင့်လည်းကောင်း ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းလုံး၌ မိလိန္ဒမင်းနှင့် တူသောသူ တစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ မဖြစ်ပေါ်။ ပစ္စည်းဥစ္စာ ကြွယ်ဝ၏။ များသော ဥစ္စာရှိ၏။ များသော စည်းစိမ်ရှိ၏။ များစွာသော စစ်သည်, ဗိုလ်ပါ, ဆင်ယာဉ်စသည် ရှိ၏။

------

၁။ ဣရု, ယဇု, သာမ-ဟူသော ဝေဒကျမ်းရင်း သုံးပုံနှင့် နောက်တိုးသော အထဗ္ဗဏကျမ်းပါ ဝေဒလေးပုံ။

၂။ ဗြဟ္မာကြီး၏ ဟောကြားချက်မှ လူသားဆရာတို့ မှတ်သားမိသမျှ ရေးသားထားသော မနုဓမ္မသတ် စသော ကျမ်းများနှင့် ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားတို့ စောင့်စည်းအပ်၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်၊ လိုက်နာဆောင်ရွက်အပ်သော ဥပဒေသအားလုံး။

၃။ တတွခေါ် ပရမတ္ထသဘောတရား နှစ်ဆယ့်ငါးပါး၏ သရုပ်သဘောကို ရေတွက်စီစစ်သော ကျမ်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသင်္ချာ အဘိဓမ္မာကို ကပိလရသေ့ တည်ထောင်သည်။ သင်္ချာအဘိဓမ္မာနှင့် စပ်လျဉ်းသော ရှေးအကျဆုံးစာအုပ်များသည် သင်္ချာပါဝစနသုတ္တနှင့် တတွပမာသတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ၎င်းနှစ်အုပ်ကို ကပိလရသေ့ စီရင်သည်ဟု အဆိုရှိကြသော်လည်း ထင်ရှားသော အထောက်အထား မရှိချေ။ သမိုင်းမှတ်တမ်းအရ ကပိလရသေ့သည် စာအုပ်ရေးသားစီရင်မှု မပြုခဲ့ဘဲ ၎င်း၏ပညာကို အာသူရိအား သင်ကြားပေးခဲ့၍ အာသူရိက ပဉ္စသီခကို တစ်ဆင့် သင်ကြားပေးခဲ့သည်ဟု ဆိုပေသည်။ သို့ဖြင့် အထက်ပါ ကျမ်းနှစ်ကျမ်းသည် ပေါ်ပေါက်ခဲ့၏။ သင်္ချာအဘိဓမ္မာနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စံယူလောက်သော စာအုပ်မှာ ဤဆွရကရိသျှန ရေးသော ''သင်္ချာကာရိကာ'' ပင် ဖြစ်လေသည်။

၄။ ပုဂ္ဂိုလ်အသီးသီး၏ ဇီဝအတ္တကို ဣဿရ၊ သို့မဟုတ် ပရမအတ္တနှင့် ပေါင်းဆုံနိုင်ရန် သမထကမ္မဋ္ဌာန်းများကို ဖော်ပြသောကျမ်း ဖြစ်သည်။ ယောဂအဘိဓမ္မာသည် သင်္ချာအဘိဓမ္မာကို အမှီပြုသည်။ ထိုယောဂအဘိဓမ္မာကို တည်ထောင်သူမှာ ပတဉ္ဇလီရသေ့ဖြစ်သည်။ ရှေးအကျဆုံးသော ယောဂအဘိဓမ္မာစာအုပ်သည် ပတဉ္ဇလီရသေ့၏ ''ယောဂသုတ္တ''ပင်ဖြစ်၏။ ဗျာသဆရာရေးသော ''ဘာသာ'' မည်သော ယောဂအဘိဓမ္မာအဖွင့်ကျမ်းနှင့် ဝိညာဏဘိက္ခု၏ အဘိဓမ္မာအဖွင့်ကျမ်းအပြင် ဝိညာဏဘိက္ခု၏ ''ယောဂ ဝုတ္တိကာ''နှင့် ''ယောဂသာရသင်္ဂဟ'' စသော ကျမ်းများလည်း ရှိကြသေးသည်။

၅။ နိုင်ငံအုပ်ချုပ်ရေးကို ညွှန်ပြသော ရာဇနီတိ, အမျိုးလေးပါးတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုကို ညွှန်ပြသော လောကနီတိ, အကျင့်သိက္ခာ စောင့်စည်းမှုကို ညွှန်ပြသော ဓမ္မနီတိစသော ကျမ်းများ။

၆။ အမြဲတည်တံ့၍ အားလုံးသော အရာတို့ထက် ထူးခြားသော ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော, အာကာသ, ကာလ, ဒိသာ, အတ္တမနဟူသော ပရမတ္ထတရား ကိုးမျိုးကို ခွဲခြားသိခြင်းအားဖြင့် သစ္စဉာဏ်ကို ရအပ်သည်ဟု ဖော်ပြသောကျမ်း။ ဤဝိသေသိကအဘိဓမ္မာကို ကဏာဒဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကဏဘုဇဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကဏဘက္ခဟူ၍လည်းကောင်း ထင်ရှားသော ရသေ့ပညာရှိ တီထွင်အပ်သည်။ ၎င်း၏ အမည်ရင်းမှာ ကဿပဖြစ်သော်လည်း ဖော်ပြပါ ပရမတ္ထတရားတို့ကို အဏုမြူခေါ် အသေးငယ်ဆုံး အစိတ်အပိုင်းတိုင်အောင် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ၍ ဖော်ပြနိုင်သောကြောင့် အဏုမြူကိုစားသူဟု အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ကဏာဒ, ကဏဘုဇ, ကဏဘက္ခ အမည်များဖြင့် ထင်ရှားနေရပေသည်။

၇။ ဂဏန်းဖြင့် တွက်ချက်သော ဂဏန်းသင်္ချာ, အက္ခရာဖြင့် တွက်ချက်သော အက္ခရသင်္ချာ, အရေးအကြောင်းဖြင့် တွက်ချက်သော ရေခသင်္ချာ (ဂဲဩမေထရီ)။ ဂဏိကဟု ပုဒ်နေရှိတတ်သည်။ များစွာသော သင်္သကရိုက်မူ၊ ပြာကရိုက်မူတို့၌ ဂဏိတချည်းသာ ရှိကြသည်။

၈။ ဆာမိုနာဝီလျံ၏ အဘိဓာန်၌ အနက်များစွာ ဖွင့်ဆို၏။ ၎င်းတို့တွင် နတ်သီချင်းသည်, နတ်အတီးအမှုတ်သည်ဟု ပါရှိသည်။ ဂန္ဓဗ္ဗ ဝိဇ္ဇာပုဒ်၏ အနက်ကိုကား အတီးအမှုတ် တူရိယာပညာဟု ဖွင့်ဆိုသည်။ အဘယာရာမဆရာတော်၏ အဘိဓာန် နိဿယသစ်၌ ဂန္ဓဗ္ဗဗေဒကို သံဂီတကျမ်းဟုပြန်ဆို၍၊ အရှင်အာဒိစ္စဝံသ၏ မိလိန္ဒပဥှာနိဿယ၌ ဂန္ဓဗ္ဗကို သံဂီတမူလကျမ်းဟု ပြန်ဆိုသည်။ ၎င်းသံဂီတပုဒ်ကို သံဂီတရတ္နာကရ၌ ''နစ္စံ ဂီတံ တထာဝါဒျံ (ဝဇ္ဇံ)၊ တယံ သံဂီတ မုစ္စတေ''ဟု ကခြင်း၊ သီဆိုခြင်း၊ တီးမှုတ်ခြင်း သုံးမျိုးလုံးကို သံဂီတခေါ်ကြောင်း ပြဆို၍ ဆာမိုနာဝီလျံက သာမန် သီဆို, တီးမှုတ်ခြင်း အပြင် အစုအဖွဲ့နှင့် တစ်စုတစ်ပေါင်းတည်း သံပြိုင် သီဆို, တီးမှုတ်, ကခုန်ခြင်းဟု ပြန်ဆိုသည်။

၉။ စရက, သုဿုတ, ဘာဝပ္ပကာသ စသော ဆေးကျမ်းများဟု ပြန်ဆိုကြသည်။

၁၀။ လေးအတတ်ကို ပြသောကျမ်း။ စတုဗ္ဗေဒဟု ပါဌ်ရှိနေတတ်သည်။ စတုဗ္ဗေဒဆိုလျှင် ဝေဒလေးကျမ်းကို ဆိုသဖြင့် သုတိ၌ ပါဝင်ပြီးဖြစ်သည်။ သင်္သကရိုက်ကျမ်းအားလုံးတွင် ဓနုဗ္ဗေဒချည်းသာရှိသည်။

၁၁။ ရှေးဟောင်း ကမ္ဘာ့အဖြစ်သနစ် အခြင်းအရာ အစုံအလင် ပုရာဏ်ကျမ်းသည် တစ်ဆယ့်ရှစ်ကျမ်း ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။

၁၂။ ''ဤသို့ ဖြစ်သတတ်''ဟု ပြောဆိုလေ့ရှိသော မဟာဘာရတ စသည်ရာဇဝင် ပုံပြင် နိပါတ်နှင့် ရှေးစကားများ။

၁၃။ ကောင်းကင်ရှိ နေ၊ လ၊ ဂြိုဟ်၊ နက္ခတ်တို့၏ အသွားအလာကို တွက်ချက်ဟောပြောသော သူရိယသိဒ္ဓန္တ စသော ကျမ်းမျိုးများ။

၁၄။ လိမ်လည်ကောက်ကျစ်ခြင်း, မျက်လှည့်ပြခြင်း အနက်များကိုသာ အဓိပ္ပါယ် ကောက်ယူလေ့ ရှိကြသည်။ မင်း၏ ဂုဏ်ကို ပြသော နေရာဖြစ်၍ ရာဇမာယာဟု ဆိုအပ်သော ပရိယာယ် ဥပါယ်မျိုးကိုယူလျှင် သင့်မည်ဟု ထင်သည်။ ဥပါယ ်လေးမျိုးကား ဘေဒဥပါယ်, သာမဥပါယ်, ဒါနဥပါယ်, ဒဏ္ဍဥပါယ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။

၁၅။ ဆာမိုနာဝီလျံ၏ အဘိဓာန်၌ အကျိုးအကြောင်း, ဆင်ခြင်တုံပညာ, အခြေအတင်, ဝေဖန်စီစစ်ခြင်းပညာဟု အဓိပ္ပါယ် ပြန်ဆိုသည်။ ကေတုဟု ပုဒ်နေရှိတတ်သည်။ ကေတုသဒ္ဒါသည် ကိတ်ဂြိုဟ်, အန္တလိက္ခကိတ်, ဘောမကိတ် စသော အနက်ကို ဟောသည်။ ၎င်းတို့အကြောင်းကို တွက်ချက်ဟောပြောသော ကျမ်းဟု ဆိုလိုလျှင်လည်း ဤအချက်သည် ဇောတိသကျမ်း၌ ပါဝင်ပြီးဖြစ်၍ ပုနရုတ္တိ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပေသည်။ ၎င်းပြင် ကေတုကို ''ကေတုဘ'' ဖြစ်သင့်သည်ဟု ကြံ၍ ''အလင်္ကာကျမ်း''ဟု အနက်ဆိုကြပြန်သည်။ မုဒ္ဓဇနှင့် ကေဋုဘ သည်သာ အလင်္ကာကျမ်းဟု အနက်ထွက်၍ ဒန္တဇနှင့် ကေတုဘသည် မိုးတိမ်ဟူသော အနက်ထွက်ရကား ဤနေရာနှင့် ကွာလှမ်းလွန်းလှ၏။ ထို့ကြောင့် ဟေတုသည်သာ ဤနေရာနှင့် သင့်မြတ်ပေသည်။ တရုတ်ရဟန်းတော် ဟီယန်ဆင်သည် နာဠန္ဒတက္ကသိုလ်၌ ပညာသင်ယူစဉ် သင်ယူရသော ပညာရပ်တို့တွင် ဤဟေတုဝိဇ္ဇာခေါ် တက္ကဗေဒပညာရပ် တစ်ရပ်လည်း ပါဝင်ကြောင်းနှင့် ၎င်း၏ မှတ်တမ်းတွင် ပါရှိသည်။

၁၆။ ဂါထာ မန္တာန် သရဇ္ဈာယ်နည်း, ယဇ်ပူဇော်နည်း စသည်များ။

၁၇။ စစ်နှင့် ဆိုင်သော အတတ်ကို ပြသော ကျမ်း။

၁၈။ ဝေဒဆိုင်ရာ ဂါထာကျမ်းနှင့် ကဗျာလင်္ကာအစီအကုံးဆိုင်ရာ ကျမ်းများ။

Ã

ပညာရှိစူးစမ်းခန်း

၅။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မိလိန္ဒမင်းသည် များစွာသော စစ်သည်, ဗိုလ်ပါ, ဆင်ယာဉ်, မြင်းယာဉ် စသည့် စစ်အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်အင်ကျင်းပပွဲကို ရှုစားတော်မူလိုသဖြင့် သာဂလမြို့မှ ထွက်တော်မူ၍၊ မြို့၏ ပြင်ပ၌ စစ်အင်ကျင်းပပွဲကို ရှုစားတော်မူ၍ ပြီးဆုံးလတ်သော် စကားပြောဆိုလိုသော ထိုမိလိန္ဒမင်းသည် လောကကို ချဲ့ထွင်တတ်သူ၊ ပညာရှိတို့၏ စိတ်နှလုံးကို တုန်လှုပ်စေတတ်သောသူတို့နှင့် ဆွေးနွေးပြောဆိုမှု၌ စိတ်အားထက်သန်သည်ဖြစ်ရကား ရဲရဲရင့်ရင့် တင့်တယ်စံပယ်လျက် နေကို မော့ကြည့်ပြီးလျှင် အမတ်တို့ကို ပြောဆိုတိုင်ပင်တော်မူ၏ ''အချင်းအမတ်တို့ အချိန်များစွာ ကျန်ရှိသေး၏။ အဘယ်ကို ပြုလုပ်ရကုန်အံ့နည်း။ ယခုပင်လျှင် မြို့တွင်းသို့ ဝင်၍ တပည့်သံဃာရှိသော၊ ဂိုဏ်းရှိသော၊ ဂိုဏ်းဆရာ ဖြစ်သော၊ ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၍ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဟူ၍ပင် ဝန်ခံသော သမဏဖြစ်စေ၊ ဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပညာရှိသူသည် ရှိသည်ဖြစ်ရာ၏။ အကြင်ပညာရှိသည် ငါနှင့် အတူတကွ ပြောဆို တိုင်ပင်ခြင်းငှါ၊ ငါ၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ ထိုပညာရှိထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အမေးပုစ္ဆာပြဿနာကို မေးမြန်းကုန်အံ့။ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်ကုန်အံ့''ဟု (ပြောဆိုတိုင်ပင်တော်မူ၏)။

ဤသို့ ပြောဆိုလတ်သော် ငါးရာသော ယောနကအမတ်တို့သည် မိလိန္ဒမင်းအား ဤသို့သော စကားကို လျှောက်ထားကြကုန်၏ ''မင်းမြတ် ပူရဏကဿပ၊ မက္ခလိဂေါသာလ၊ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၊ သဉ္ဇယဗေလဋ္ဌပုတ္တ၊ အဇိတကေသကမ္ဗလ၊ ပကုဓကစ္စာယနဟု ခြောက်ဦးသော ဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့သည်^၁ ရှိကြပါကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် တပည့်အပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏။ ဂိုဏ်းဆရာတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏။ ထင်ရှားကြပါကုန်၏။ ကျော်စောကြပါကုန်၏။ အယူဝါဒတီထွင်သူတို့ ဖြစ်ကြ ပါကုန်၏။ လူအများက သူတော်ကောင်းဟု သမုတ်ထားသူတို့ ဖြစ်ကြပါကုန်၏။ မင်းမြတ် အရှင်မင်းမြတ် သည် ကြွချီတော်မူပါ။ ထိုဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့အား အမေးပုစ္ဆာပြဿနာကို မေးမြန်းတော်မူပါ။ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်တော်မူပါ''ဟု (လျှောက်ထားကြကုန်၏)။

------

၁။ ဘုရားလက်ထက်ကရှိသော ဂိုဏ်းဆရာကြီးခြောက်ဦးတို့၏ အဆက်အနွယ်များ ဖြစ်ကြသည်။

Ã

ပူရဏကဿပသို့ မေးမြန်းခန်း

၆။ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ယောနကအမတ်ငါးရာခြံရံလျက် ကောင်းသော မြင်းယာဉ် က,သော ရထားမြတ်ကို တက်စီး၍ ပူရဏကဿပထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် ပူရဏကဿပနှင့် အတူတကွ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏။ အသက်ထက်ဆုံး အောက်မေ့အပ်သော နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော နေရာအရပ်၌ ထိုင် နေပြီးသော် ''အသျှင်ကဿပ အဘယ်သည် လောကကို စောင့်ရှောက်ပါသနည်း''ဟု မေးမြန်းပြောဆို၏။ မင်းမြတ် မြေကြီးသည် လောကကို စောင့်ရှောက်ပါ၏ဟု ဖြေဆို၏။ အသျှင်ကဿပ မြေကြီးသည် လောကကို စောင့်ရှောက်သည်ဖြစ်ခဲ့မူ အဝီစိငရဲကြီးသို့ ကျရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် မြေကြီးကို ကျော်လွန်၍ အဘယ့်ကြောင့် ကျရောက်ရပါကုန်သနည်းဟု မေးမြန်းပြောဆိုပြန်၏။ ဤသို့ မေးမြန်း ပြောဆိုလတ်သော် ပူရဏကဿပသည် မထွေးနိုင်, မမျိုနိုင်၊ မျက်နှာအောက်ချကာ ဦးခေါင်းငိုက်စိုက် တိတ်ဆိတ်စွာ ကြံမှိုင်လျက် နေလေ၏။

------

မက္ခလိဂေါသာလသို့ မေးမြန်းခန်း

၇။ ထိုသို့ မေးမြန်းပြီးနောက် မိလိန္ဒမင်းသည် မက္ခလိဂေါသာလကို ''အသျှင်ဂေါသာလ ကုသိုလ်ကံ၊ အကုသိုလ်ကံတို့သည် ရှိပါကုန်သလော။ ကောင်းမှု၊ မကောင်းမှုကံတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် ရှိပါ သလော''ဟု မေးမြန်းပြောဆို၏။ မင်းမြတ် ကုသိုလ်ကံ၊ အကုသိုလ်ကံတို့သည် မရှိပါကုန်။ ကောင်းမှု၊ မကောင်းမှုကံတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် မရှိပါ။ မင်းမြတ် ဤလောက၌ (ရှိသော) မင်းမျိုးတို့သည် တစ်ပါးသော လောကသို့ ပြောင်း သွားကုန်သော်လည်း တစ်ဖန် မင်းမျိုးတို့သာ ဖြစ်ကြရပါကုန်လတ္တံ့။ ပုဏ္ဏား၊ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲ၊ ဒွန်းစဏ္ဍား၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့သည် တစ်ပါးသော လောကသို့ ပြောင်းသွားကုန်သော်လည်း တစ်ဖန် ပုဏ္ဏား၊ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲ၊ ဒွန်းစဏ္ဍား၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့သာ ဖြစ်ကြရပါကုန်လတ္တံ့။ ကုသိုလ်ကံ၊ အကုသိုလ်ကံတို့ဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိပါအံ့နည်းဟု ဖြေဆို၏။ အသျှင်ဂေါသာလ ဤလောက၌ (ရှိသော) မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲ၊ ဒွန်းစဏ္ဍား၊ ပန်းမှိုက် သွန်မျိုးတို့သည် တစ်ပါးသော လောကသို့ ပြောင်းသွားကုန်သော်လည်း တစ်ဖန် မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲ၊ ဒွန်းစဏ္ဍား၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့သာ အကယ်၍ ဖြစ်ကြရကုန်မူ၊ ကုသိုလ်ကံ၊ အကုသိုလ်ကံတို့ဖြင့် ပြုလုပ်ဖွယ်သည် အကယ်၍ မရှိခဲ့မူ အသျှင်ဂေါသာလ ဤလောက၌ ရှိသော လက်ပြတ်သူတို့သည် တစ်ပါးသော လောကသို့ ပြောင်းသွားကုန်သော်လည်း တစ်ဖန် လက်ပြတ် သူတို့ပင် ဖြစ်ရကုန်လိမ့်တကား။ ခြေပြတ်သောသူတို့သည် ထိုခြေပြတ်သောသူတို့သာ ဖြစ်ရကုန်လိမ့်တကား။ လက်,ခြေ ပြတ်သောသူတို့သည် လက်,ခြေပြတ်သောသူတို့သာ ဖြစ်ရကုန်လိမ့်တကား။ နားပြတ်သောသူတို့သည် နားပြတ်သောသူတို့သာ ဖြစ်ရကုန်လိမ့်တကား။ နှာခေါင်းပြတ်သောသူတို့သည် နှာခေါင်းပြတ်သောသူတို့ပင် ဖြစ်ရကုန်လိမ့်တကား။ နား,နှာခေါင်းပြတ်သောသူတို့သည် နား, နှာခေါင်းပြတ်သောသူတို့ပင် ဖြစ်ရကုန်လိမ့်တကားဟု ဤသို့ ပြောဆိုသည်ရှိသော် ဂေါသာလသည် စကားမပြော တိတ်ဆိတ်၍ နေ၏။

ထိုအခါ၌ မိလိန္ဒမင်းအား ဤသို့သော တွေးတောမှု ဖြစ်လေ၏ ''အချင်းတိုု့ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းသည် အချည်းနှီးဖြစ်လေစွ။ အချင်းတို့ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းသည် အဖျင်းအတိ ဖြစ်လေစွ။ ငါနှင့် ဖက်ပြိုင် ပြောဆိုခြင်းငှါ ငါ၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည့် တစ်စုံတစ်ယောက်သော သမဏ သော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသော်လည်းကောင်း မရှိတော့ချေ''ဟု တွေးတောမှု ဖြစ်လေ၏။

ထို့နောက် မိလိန္ဒမင်းသည် အမတ်တို့ကို ပြောဆိုမေးမြန်းတော်မူ၏ ''အချင်းတို့ ညဉ့်သည် အပြစ် ကင်း၍ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိစွတကား။ ယခုအခါကာလ၌ အဘယ်သမဏ, ဗြာဟ္မဏသို့ အမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာ မေးရန် ဆည်းကပ်ရပါအံ့နည်း။ အဘယ်သမဏ, ဗြာဟ္မဏသည် ငါနှင့် ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ ငါ၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်မည်နည်း''ဟု (ပြောဆိုမေးမြန်းတော်မူ၏)။ ဤသို့ မေးမြန်း လတ်သော် အမတ်တို့သည် ဆိတ်ဆိတ်ဖြစ်ကုန်၍ မိလိန္ဒမင်း၏ မျက်နှာကို မော့ကြည့်ကုန်လျက် ရပ်တည် နေကြကုန်၏။

ထိုအခါ သာဂလမြို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်သို့တိုင်တိုင် သမဏပညာရှိ၊ ဗြာဟ္မဏပညာရှိ၊ ဂဟပတိ ပညာရှိတို့မှ ဆိတ်သုဉ်း၏။ အကြင်အရပ်၌ သမဏပညာရှိ၊ ဗြာဟ္မဏပညာရှိ၊ ဂဟပတိပညာရှိတို့သည် နေကြကုန်၏ဟု သတင်းကြား၏။ ထိုအရပ်သို့ သွားရောက်၍ မိလိန္ဒမင်းသည် ထိုပညာရှိတို့ကို ပြဿနာ မေး၏။ ထိုပညာရှိအားလုံးတို့သည်လည်း ပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်းဖြင့် မိလိန္ဒမင်းကို နှစ်ခြိုက်စေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထိုထိုအရပ်မျက်နှာသို့ ဖဲသွားကြရကုန်၏။ အကြင်ပညာရှိတို့သည် သာဂလ ပြည်မှ တစ်ပါးသော အရပ်သို့ မသွားကုန်။ ထိုပညာရှိအားလုံးတို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြရကုန်၏။ ရဟန်းတို့ကား များသောအားဖြင့် ဟိမဝန္တာသို့သာ ကြွသွားကြကုန်၏။

------

နာဂသေနနတ်သားကို တောင်းပန်ခန်း

၈။ ထိုသို့ သာဂလပြည်ဝယ် ပညာရှိဆိတ်သုဉ်းသော အခါ၌ များစွာကုန်သော ရဟန္တာတို့သည် ဟိမဝန္တာတောင်, ရက္ခိတမည်သောကုန်းပြင်၌ (သီတင်းသုံး) နေထိုင်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင် အဿဂုတ္တမထေရ်သည် ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဏ်ဖြင့် မိလိန္ဒမင်း၏ ညည်းတွားသော စကားကို ကြားရ၍ ယုဂန္ဓိုရ် တောင်ထိပ်၌ ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် ''ငါ့သျှင်တို့ မိလိန္ဒမင်းနှင့် ဖက်ပြိုင် ပြောဆိုခြင်းငှါ၊ မိလိန္ဒမင်း၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်သော တစ်စုံတစ်ဦးသော ရဟန်းရှိသလော''ဟု ရဟန်းတို့ကို မေးတော်မူ၏။

ဤသို့ မေးတော်မူသော် များစွာကုန်သော ရဟန္တာတို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကြကုန်၏။ နှစ်ကြိမ်, သုံးကြိမ်မေးမြန်းအပ်ကုန်သော်လည်း ဆိတ်ဆိတ်ပင် နေကြကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် ရဟန်းသံဃာအား ''ငါ့သျှင်တို့ တာဝတိံသာနတ်ဘုံ သိကြားနတ်မင်း၏ ဗိမာန် ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်၏ အရှေ့မျက်နှာအရပ်၌ ကေတုမတီမည်သော ဗိမာန်သည် ရှိ၏။ ထိုကေတုမတီဗိမာန်၌ မဟာသေနမည်သော နတ်သားသည် နေ၏။ ထိုမဟာသေနနတ်သားသည် မိလိန္ဒမင်းနှင့် ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ၊ မိလိန္ဒမင်း၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်၏''ဟု ပြောကြားတော်မူ၏။

ထို့နောက် များစွာကုန်သော ရဟန္တာတို့သည် ယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ်မှ ကွယ်ခဲ့ကုန်၍ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ကြွလာသော ရဟန်းတို့ကို အဝေးမှပင် မြင်၍ အသျှင်အဿဂုတ္တရှိရာ အရပ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် အသျှင်အဿဂုတ္တကို ရှိခိုး၍ သင့်လျော်သော နေရာ၌ ရပ်၏။ သင့်လျော်သော နေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အသျှင် အဿဂုတ္တအား ''အသျှင်ဘုရား များပြားလှစွာသော ရဟန်းသံဃာသည် ကြွရောက်တော်မူလာ၏။ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာတော်၏ အရံစောင့် ဖြစ်ပါ၏။ အဘယ်ဝတ္ထုဖြင့် အလိုရှိပါသနည်း။ အကျွန်ုပ်သည် အဘယ်ကို ပြုရပါအံ့နည်း''ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား ''မင်းမြတ် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း သာဂလ ပြည်၌ မိလိန္ဒအမည်ရှိသော ဤမင်းသည် ပညာရှိတို့ စိတ်နှလုံးကို တုန်လှုပ်အောင် ပြောဆိုတတ်၏။ သူတစ်ပါးတို့က ညှဉ်းဆဲနိုင်ခဲ၏။ သူတစ်ပါးတို့က နှိမ်နင်းခြင်းငှါ ခက်ခဲ၏။ များစွာသော အယူကို တီထွင်သူတို့တွင် အထွတ်အမြတ်ဟု ဆိုထိုက်၏။ ထိုမိလိန္ဒမင်းသည် ရဟန်းသံဃာကို ဆည်းကပ်၍ အယူဝါဒကို ပြောဆိုသဖြင့် အမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာကို မေးလျက် ရဟန်းသံဃာကို ညှဉ်းဆဲနှိပ်စက် နေပါ၏''ဟု (ဆို၏)။

ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အသျှင်အဿဂုတ္တအား ''အသျှင်ဘုရား ဤမိလိန္ဒမင်းသည် ဤ (တာဝတိံသာ) နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ လူ့ပြည်၌ ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ကေတုမတီအမည်ရှိသော ဗိမာန်၌ မဟာသေနအမည်ရှိသော ဤနတ်သားသည် နေပါ၏။ ထိုမဟာသေနနတ်သားသည် ထိုမိလိန္ဒမင်းနှင့် ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ၊ ယုံမှား 'ကင်္ခါ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်ပါ၏၊ ထိုနတ်သားကို လူ့ပြည်၌ဖြစ်ရန် တောင်းပန်ကြပါကုန်စို့''ဟု လျှောက်၏။

ထို့နောက် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရဟန်းသံဃာကို ရှေ့သွားပြု၍ ကေတုမတီဗိမာန်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် မဟာသေနနတ်သားကို လည်ဖက်လျက် ''အဆွေမဟာသေနနတ်သား သင့်ကို ရဟန်းသံဃာ သည် လူ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တိုက်တွန်းပါ၏''ဟု ပြောဆို၏။ ''အရှင်သိကြားမင်း အမှုကိစ္စများလှသော လူ့ပြည်လောကဖြင့် အကျွန်ုပ် အလိုမရှိပါ။ လူ့ပြည်လောကသည် (လောဘစသည်) ထက်သန်လှချေ၏။ အရှင်သိကြားမင်း အကျွန်ုပ်သည် ဤနတ်ပြည်လောက၌ပင် အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပြီးလျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလိုပါ၏''ဟု ပြောဆို၏။ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် နှစ်ကြိမ်,သုံးကြိမ်တောင်းပန်အပ်သော် မဟာသေနနတ်သား သည် ''အရှင်သိကြားမင်း အမှုကိစ္စ့များလှသော လူ့ပြည်လောကဖြင့် အကျွန်ုပ် အလိုမရှိပါ။ လူ့ပြည် လောကသည် (လောဘစသည်) ထက်သန်လှချေ၏။ အရှင်သိကြားမင်း အကျွန်ုပ်သည် ဤနတ်ပြည် လောက၌ပင် အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပြီးလျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလိုပါ၏''ဟု ပြောဆို၏။

ထိုသို့ သုံးကြိမ်တိုင် ငြင်းပယ်သောအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် မဟာသေနနတ်သားအား ''သူတော် ကောင်းနတ်သား နတ်နှင့်တကွသော လောကကို အစဉ်လျှောက်၍ ကြည့်ကုန်သော် သင် နတ်သားမှ တစ်ပါး မိလိန္ဒမင်း၏ အယူဝါဒကို နှိမ်နင်းဖျက်ဆီး၍ သာသနာတော်ကို ချီးမြှောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်မည့်သူ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ ငါတို့ မမြင်မိကုန်။ သူတော်ကောင်းနတ်သား ရဟန်းသံဃာသည် သင်နတ်သားကို တိုက်တွန်း တောင်းပန်ပါ၏။ သူတော်ကောင်းနတ်သား တောင်းပန်ပါ၏။ လူ့ပြည်လောက၌ ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်ကို ထောက်ပံ့ချီးမြှင့်ပါလော့''ဟု တိုက်တွန်းပြောဆို၏။ ဤသို့ ပြောဆို လတ်သော် မဟာသေနနတ်သားသည် ''ငါကား မိလိန္ဒမင်း၏ အယူဝါဒကို ဖျက်ဆီး၍ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်ကို ချီးမြှောက်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်သူ ဖြစ်သတတ်''ဟု အလွန် ရွှင်ပျဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ''အသျှင်ဘုရားတို့ ကောင်းလှပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် လူ့ပြည်လောက၌ ဖြစ်ပါတော့အံ့''ဟု ဝန်ခံ၏။

------

အသျှင်ရောဟဏကို ဒဏ်ပေးခန်း

၉။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် နတ်ပြည်၌ ထိုကိစ္စကို ပြီးဆုံးစေ၍၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်တို့မှ ကွယ်ခဲ့ကုန်ပြီးလျှင်၊ ဟိမဝန္တာတောင်, ရက္ခိတကုန်းပြင်၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တမထေရ်သည် ရဟန်းသံဃာအား ''ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းသံဃာ၌ အစည်း အဝေးသို့ မလာသော ရဟန်းတစ်ဦးတစ်ယောက် ရှိပါသလော''ဟု ပြောဆို၏။ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးက အသျှင်အဿဂုတ္တအား ''အသျှင်ဘုရား ရှိပါ၏၊ အသျှင်ရောဟဏသည် ဤနေ့မှစ၍ ခုနစ်ရက်က ဟိမဝန္တာတောင်သို့ ဝင်၍ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားနေထိုင်ပါ၏၊ ထိုရဟန်း၏ အထံသို့ တမန်စေလွှတ်တော်မူပါကုန်လော့''ဟု လျှောက်၏။ အသျှင်ရောဟဏသည်လည်း ထိုခဏ၌ပင် နိရောဓ သမာပတ်မှ ထ၍ ''သံဃာသည် ငါ့ကို မျှော်လင့်တောင့်တ၏''ဟု ဟိမဝန္တာတောင်မှ ကွယ်ခဲ့ပြီးလျှင် ရက္ခိတကုန်းပြင်၌ သီတင်းသုံးနေကြသော များစွာသော ရဟန္တာတို့၏ ရှေ့၌ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်၏။

ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် အသျှင်ရောဟဏအား ''ငါ့သျှင်ရောဟဏ မြတ်စွာဘုရား သာသနာ တော် ပျက်စီးသည်ရှိသော် သံဃာပြုရမည့် ကိစ္စတို့ကို မမြင်သလော''ဟု ပြောဆို၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ် နှလုံးမသွင်းခဲ့မိပါဟု လျှောက်ထား၏။

ယင်းသို့ နှလုံးမသွင်းမိခဲ့မူ ဒဏ်ထမ်းခြင်းအမှုကို ပြုလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား အဘယ်အမှုကို ပြုရပါအံ့နည်းဟု လျှောက်ထား၏။ ''ငါ့သျှင်ရောဟဏ ဟိမဝန္တာတောင်ခြေရင်း၌ ဂဇင်္ဂလ အမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားရွာသည် ရှိ၏။ ထိုပုဏ္ဏားရွာ၌ သောဏုတ္တရအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားသည် နေ၏။ ထိုပုဏ္ဏားအား နာဂသေနအမည်ရှိသော သားသူငယ်သည် ဖြစ်ပေါ်မွေးဖွားလတ္တံ့။ ငါ့သျှင်ရောဟဏ ထိုသို့ မွေးဖွားမည်ဖြစ်သောကြောင့် သင်သည် ခုနစ်နှစ်, ဆယ်လတို့ပတ်လုံး ထိုပုဏ္ဏားအိမ်သို့ ဆွမ်းခံဝင်၍ နာဂသေနအမည်ရှိသောသူငယ်ကို လူ့ဘောင်မှ ထုတ်နုတ်လျက် ရှင်သာမဏေပြုစေလော့၊ ထိုနာဂသေန ရှင်သာမဏေပြုပြီးမှသာ သင်သည် ဒဏ်ထမ်းသော အမှုမှ လွတ်လတ္တံ့''ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင် ရောဟဏသည်လည်း ''ကောင်းပါပြီ''ဟု ဝန်ခံလေ၏။ ။

------

နာဂသေနသူငယ် ဖွားမြင်ခန်း

၁၀။ မဟာသေနနတ်သားသည်လည်း နတ်ပြည်မှ စုတေရွေ့လျောခဲ့၍ သောဏုတ္တရပုဏ္ဏား၏ ခင်ပွန်းမ့ဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေကို ယူ၏။ ပဋိသန္ဓေယူသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် လက်နက်ဘဏ္ဍာတို့သည် ထွန်း တောက်ပကုန်၏။ မြတ်သော ကောက်စပါးသည် ပြည့်စုံ၏။ မိုးကြီး သည်းထန်စွာ ရွာသွန်း၏။ ဤသို့ အံ့ဖွယ်သရဲ မဖြစ်ဖူးမြဲ ထူးကဲသော ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောသုံးမျိုးတို့သည် ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။

အသျှင်ရောဟဏသည်လည်း ထိုနာဂသေနသူငယ် ပဋိသန္ဓေယူသောနေ့မှစ၍ ခုနစ်နှစ်, ဆယ်လတို့ပတ်လုံး ထိုပုဏ္ဏားအိမ်သို့ ဆွမ်းခံဝင်သော်လည်း တစ်ယောက်မ, မျှလောက်သော ဆွမ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ တစ်ယောက်ချိုမျှလောက်သော ယာဂုကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရှိခိုးခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရိုအသေပြုခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း တစ်နေ့မျှပင် မရခဲ့ချေ။ ဆဲရေးခြင်း, ကြိမ်းမောင်းခြင်းကိုသာလျှင် ရလေ၏။ ''အသျှင် ကန်တော့ပါသေး၏''ဟူသော စကားကိုမျှလည်း ပြောဆိုသူမည်သည် မရှိခဲ့စဖူး။ ခုနစ်နှစ်, ဆယ်လတို့ လွန်သဖြင့် တစ်နေ့သ၌ ''အသျှင် ကန်တော့ပါသေး၏''ဟူသော စကားမျှကို ရလေ၏။ ထိုနေ့၌ပင်လျှင် သောဏုတ္တရပုဏ္ဏားသည်လည်း အပြင်ပအလုပ်လုပ်ရာမှ လာသည်ရှိသော် ရောဟဏမထေရ်ကို ခရီးရင်ဆိုင် မြင်၍ ''ရဟန်း ငါတို့၏ အိမ်သို့ ရောက်ခဲ့ပါ၏လော''ဟု မေး၏။ ပုဏ္ဏား ရောက်ခဲ့ပါကုန်၏။ တစ်စုံတစ်ခုမျှကို ရခဲ့ပါ၏လောဟု မေး၏။ ပုဏ္ဏား ရခဲ့ပါကုန်၏ဟု (ဖြေ၏)။ ထိုပုဏ္ဏားသည် နှလုံးမသာဘဲ အိမ်သို့ သွား၍ ''ထိုရဟန်း အား တစ်စုံတစ်ခုကို ပေးမိသလော''ဟု မေး၏။ တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မပေးပါကုန်ဟု ပြောကြားကုန်၏။ ပုဏ္ဏားသည် ဒုတိယနေ့၌ ''ယနေ့ ရဟန်းကို မုသာဝါဒဖြင့် နှိပ်အံ့''ဟု အိမ်တံခါး၌သာလျှင် ထိုင်နေ၏။ ရောဟဏမထေရ်သည် ဒုတိယနေ့၌ ပုဏ္ဏား၏ အိမ်တံခါးသို့ ကြွရောက်၏။

ပုဏ္ဏားသည် မထေရ်ကို မြင်လျှင်မြင်ခြင်းပင်လျှင် ''သင်တို့သည် ယမန်နေ့က ငါတို့၏ အိမ်၌ တစ်စုံတစ်ရာကိုမျှ မရဘဲလျက်သာလျှင် 'ရကုန်၏ 'ဟု ဆိုကုန်၏။ သင်ရဟန်းတို့အား မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းသည် အပ်သလော''ဟု ပြောဆို၏။ ရောဟဏမထေရ်က ပုဏ္ဏား ''ငါတို့သည် သင်တို့အိမ်၌ ခုနစ်နှစ်, ဆယ်လတို့ပတ်လုံး 'ကန်တော့ပါသေး၏'ဟူသော စကားကိုမျှလည်း မရစဖူး။ ယမန်နေ့က 'အသျှင် ကန်တော့ပါသေး၏ 'ဟူသော စကားမျှကို ရခဲ့ကုန်၏။ ထိုသို့ ရသောကြောင့် ထိုပဋိသန္ဓာရ စကားတစ်ခွန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဤသို့ ရခဲ့ကုန်၏ဟူသော စကားကို ငါတို့ ဆိုကုန်၏''ဟု ပြော ဆို၏။

ပုဏ္ဏားသည် ''ဤရဟန်းတို့ကား ပဋိသန္ဓာရစကားကို ရရုံမျှလည်း လူတို့၏ အလယ်၌ 'ရကုန်၏'ဟု ချီးမွမ်းကြကုန်သေး၏။ တစ်ပါးသော တစ်စုံတစ်ခုသောခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ စားဖွယ်ကိုလည်းကောင်း ရသည်ရှိသော် အဘယ့်ကြောင့် မချီးမွမ်းဘဲ ရှိကုန်အံ့နည်း''ဟု ကြံစည်ကြည်ညို၍ မိမိအလို့ငှါ စီရင်အပ်သော ထမင်းမှ တစ်ဇွန်းသော ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ ထိုဆွမ်းအားလျော်သော ဟင်းကိုလည်းကောင်း ပေးလှူစေ၍ ''ဤမျှသော ဆွမ်းကို အခါခပ်သိမ်း အသျှင်ဘုရားတို့ ရကုန်လတ္တံ့''ဟု ပြောဆို၏။

ထိုပုဏ္ဏားသည် နောက်တစ်နေ့မှ စ၍ ချဉ်းကပ်လာသော မထေရ်၏ ငြိမ်သက်သော ဣန္ဒြေကို မြင်ရ၍ အတိုင်းထက်အလွန် ကြည်ညိုပြီးလျှင် မထေရ်ကို အခါခပ်သိမ်း မိမိအိမ်၌ ဆွမ်းအမြဲဘုဉ်းပေးရန် တောင်းပန်၏။ မထေရ်သည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံ၍ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စကို ပြုလျက် ကြွသွားသည်ရှိသော် အနည်းငယ် အနည်းငယ်သော ဘုရားစကားကို ဟောပြောပြီးမှ ကြွသွား လေ၏။ ထိုပုဏ္ဏေးမသည်လည်း ဆယ်လလွန်သဖြင့် သားကို ဖွားမြင်လေ၏။ ထိုသူငယ်အား ''နာဂသေန''ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုနာဂသေနသူငယ်သည် အစဉ်သဖြင့် ကြီးပွားလတ်၍ ခုနစ်နှစ်သားရှိလာ၏။ ။

------

နာဂသေန ပညာသင်ခန်း

၁၁။ ထိုအခါ နာဂသေနသူငယ်၏ ဖခင်ပုဏ္ဏားသည် နာဂသေနသူငယ်အား ''ချစ်သား နာဂသေန ဤငါတို့ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ သင်ကြားအပ်သော အတတ်ပညာတို့ကို သင်ကြားပါလော့''ဟု ပြောဆို၏။ ဖခင့်ဤပုဏ္ဏားမျိုး၌ သင်ကြားအပ်သော အတတ်ပညာတို့မည်သည် အဘယ်ပါနည်းဟု မေး၏။ ချစ်သား နာဂသေန ဗေဒင်သုံးပုံတို့သည် သင်ကြားအပ်သော အတတ်ပညာ မည်ကုန်၏။ ဗေဒင်သုံးပုံမှ ကြွင်းသော အတတ်ပညာတို့သည် သိပ္ပ မည်၏ဟု ပြောဆို၏။ ဖခင် သို့ဖြစ်လျှင် သင်ကြားပါအံ့ဟု ဝန်ခံ၏။

ယင်းသို့ နာဂသေနဝန်ခံသော အခါ၌ သောဏုတ္တရပုဏ္ဏားသည် ဆရာပုဏ္ဏားအား အသပြာ တစ်ထောင်ကို ဆရာစားပေး၍ ပြာသာဒ်အတွင်း တိုက်ခန်းတစ်ခုဝယ် တစ်ဖက်မှ ညောင်စောင်းကို ခင်းထားစေ၍ ဆရာပုဏ္ဏားအား ''ဆရာပုဏ္ဏား သင်သည် ဤနာဂသေနသူငယ်အား ဗေဒင်တို့ကို ရွတ်ဖတ်သင်ကြားပါစေလော့''ဟု ပြောကြား၏။ ချစ်သား သို့ဖြစ်လျှင် ဗေဒင်သုံးပုံတို့ကို သင်ယူလော့ဟု ဆို၍ ဆရာပုဏ္ဏားသည် ချပို့သရဇ္ဈာယ်၏။ နာဂသေနသတို့သားအား တစ်ကြိမ်ရွတ်ဆို သင်ယူကာမျှဖြင့် ပင်လျှင် ဗေဒင်သုံးပုံတို့သည် နှလုံးသို့ သက်ဝင်ကုန်၍ နှုတ်တက်ကုန်ပြီ၊ ကောင်းစွာ ဆောင်မိကုန်ပြီ၊ ကောင်းစွာ ပိုင်းခြားမှတ်သားမိကုန်ပြီ၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းထားမိကုန်ပြီ။ တစ်ကြိမ်သင်ကာမျှဖြင့်ပင် ဗေဒင်သုံးပုံ၊ (အဘိဓာန်) နိဃဏ္ဍုကျမ်း၊ (အလင်္ကာ) ကေဋုဘကျမ်း၊ (သဒ္ဒါ) အက္ခရပ္ပဘေဒကျမ်းနှင့်တကွ ငါးခုမြောက် ဣတိဟာသကျမ်းတို့၌ ပညာမျက်စိ ထင်ရှားဖြစ်ပြီ။ ပဒကျမ်းကို တတ်မြောက်၏။ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်မြောက်၏။ လောကာယတကျမ်း၊ မဟာပုရိသလက္ခဏာ ကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်၏။

ထိုအခါ နာဂသေနသူငယ်သည် ဖခင်အား ''ဖခင် ဤပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဤဗေဒင်သုံးပုံစသည်ထက် အပို အလွန်လည်း သင်ကြားဖွယ်တို့ ရှိပါကုန်သေးသလော၊ သို့မဟုတ် ဤမျှတို့သာလော''ဟု ပြောဆို၏။ ချစ်သား နာဂသေန ဤပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဤဗေဒင်သုံးပုံစသည်ထက် အပိုအလွန် သင်ကြားဖွယ်တို့ မရှိကုန်၊ ဤဗေဒင်သုံးပုံတို့ကိုသာ သင်ကြားအပ်ကုန်၏ဟု ပြန်ကြား ပြောဆို၏။

ထိုအခါ နာဂသေနသတို့သားသည် ဆရာပုဏ္ဏားအား မေးမြန်းစိစစ်ဖွယ်ကို မေးမြန်း စိစစ်ပြီးလျှင် ပြာသာဒ်မှ သက်ဆင်း၍ ရှေးအထုံ (ဝါသနာ) သည် တိုက်တွန်းအပ်သော စိတ်ရှိလတ်ရကား ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ချဉ်းကပ်လျက် တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းကာ မိမိအတတ်၏ အစ၊ အလယ်၊ အဆုံးကို ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သည်ရှိသော် အစ၌လည်းကောင်း၊ အလယ်၌လည်းကောင်း၊ အဆုံး၌လည်းကောင်း အနှစ်သာရ အနည်းငယ်မျှကိုသော်လည်း မမြင်မတွေ့ရသောကြောင့် ''အချင်းတို့ ဤဗေဒင်တို့သည် အချည်းနှီးဖြစ်ကုန်စွတကား။ အချင်းတို့ ဤဗေဒင်တို့သည် အဖျင်းအတိသာ ဖြစ်ကုန်စွတကား။ အနှစ်မရှိကုန် အနှစ်ကင်းကုန်၏''ဟု နှလုံးမသာ စိတ်မချမ်းမသာ ဖြစ်လေ၏။ ။

------

ရောဟဏမထေရ်နှင့် နာဂသေနတွေ့ဆုံခန်း

၁၂။ ထိုအခါ အသျှင်ရောဟဏသည် ဝတ္တနိယကျောင်း၌ နေလျက် နာဂသေနသတို့သား၏ စိတ် အကြံကို မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် သိ၍ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်လျက် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ဝတ္တနိယကျောင်း မှ ကွယ်ခဲ့၍ ဂဇင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာ၏ ရှေ့မျက်နှာစာအရပ်၌ ထင်ရှားဖြစ်လေ၏။ နာဂသေနသတို့သားသည် မိမိ၏ အိမ်တံခါးမုခ်၌ ရပ်တည်နေစဉ် ကြွလာသော အသျှင်ရောဟဏကို အဝေးကပင် မြင်ရသောကြောင့် နှစ်လိုတက်ကြွ အားရရွှင်လန်း ဝမ်းပန်းတသာရှိသည်ဖြစ်၍ ''ဤရဟန်းသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အနှစ်သာရကို သိတန်ကောင်းရာ၏''ဟု ကြံစည်လျက် အသျှင်ရောဟဏထံ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင် ရောဟဏအား ''အသျှင် ဤသို့ သဘောရှိသော ဦးပြည်းလျက် ဖန်ရည်ဆိုးအဝတ်ကို ဝတ်သော အသျှင် ကား အဘယ်လူမျိုးမည်သနည်း''ဟု လျှောက်၏။ သူငယ် ငါသည် ရဟန်းမည်သတည်း။ အသျှင် သင် သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းမည်ပါနည်းဟု လျှောက်၏။ သူငယ် ငါသည် ယုတ်ညံ့သော (အကုသိုလ်) အညစ်အကြေးတို့ကို နှင်ထုတ်သောကြောင့် ရဟန်း မည်၏။ အသျှင် သင်၏ ဆံပင်တို့သည် အဘယ့် ကြောင့် တစ်ပါးသောသူတို့၏ ဆံပင်တို့ကဲ့သို့ မဟုတ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။ သူငယ် ဤ့ကြောင့်ကြမှု တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးတို့ကို မြင်သောကြောင့် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ ရဟန်းပြု၏။

ဆံပင်၌ ကြောင့်ကြခြင်း တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးဟူသည် အဘယ်တို့နည်း၊ တန်ဆာဆင်ရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ပြေပြစ်ချောမွေ့အောင် ပြုရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ဆီလိမ်းရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ခေါင်းလျှော် ရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ပန်းပန်ဆင်ရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ အမွှေးအကြိုင်လိမ်းရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ခေါင်းလျှော်ရန် တရော်ကင်ပွန်းစသည် စိမ်ထုံရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ သဖန်းခါးသီးရှာရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ သျှိသျှားသီးရှာရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ဆံပင်နက်အောင် ဆိုးရည်ဆိုးရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ သျှောင်ထုံးရ ခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ဘီးဖြင့်ဖြီးရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ဆတ္တာသည်တို့ဖြင့် ပြုပြင်ရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ထုံးပြီးသျှောင်ကို ဖြေပြန်ရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ သန်းရှာရခြင်း၌ ကြောင့်ကြမှု၊ ဆံပင်တို့ ကျွတ်ခဲ့ ပြတ်ခဲ့ကုန်သော် စိုးရိမ်ရကုန်၏၊ ပင်ပန်းရကုန်၏၊ ငိုကြွေးမြည်တမ်း ရကုန်၏၊ ရင်ဘတ်စည်တီး ညည်းတွား မြည်တမ်းရကုန်၏၊ လွန်စွာ တွေဝေခြင်းသို့ ရောက်ရကုန်၏၊ သူငယ် ဤကြောင့်ကြမှု တစ်ဆယ့် ခြောက်ပါးတို့ဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင့်ယှက်ကုန်သော လူတို့သည် အလွန်သိမ်မွေ့နူးညံ့လှကုန်သော အလုံးစုံသော အတတ်ပညာတို့ကို ဖျက်ဆီးကြလေကုန်၏ဟု (အသျှင်ရောဟဏ မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင် သင်၏အဝတ်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် တစ်ပါးသောသူတို့၏ အဝတ်ကဲ့သို့ မဟုတ်ကုန်သနည်း။ သူငယ် အဝတ်တို့ သည် ကာမဂုဏ်တို့၌သာ မှီကုန်၏၊ လူတို့၏ အသွင်အပြင်, လူတို့၏ အဝတ်ဘဏ္ဍာ အသုံးအဆောင်တို့သည် ကာမဂုဏ်တို့၌သာ မှီကုန်၏၊ အဝတ်ကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော ဘေးရန်ဟူသမျှတို့သည် ဖန်ရည်ဆိုး ဝတ်သောသူအား မဖြစ်နိုင်ကုန်၊ ထို့ကြောင့် ငါ၏ အဝတ်တို့သည် တစ်ပါးသောသူတို့၏ အဝတ်ကဲ့သို့ မဟုတ်ကုန်။ အသျှင် သင်သည် အတတ်ပညာမည်သည်တို့ကို တတ်ကျွမ်းပါ၏လောဟု လျှောက်၏။ သူငယ် ငါသည် လောက၌ အတတ်ပညာတို့ကိုလည်း တတ်ကျွမ်း၏၊ လောကထက် မြတ်သော မန္တန်ကိုလည်း ငါတတ်ကျွမ်း၏။ အသျှင် ထိုမန္တန်ကို အကျွန်ုပ်အားလည်း သင်ကြားပေးနိုင်ပါအံ့လောဟု (လျှောက်၏)။ သူငယ် သင်ကြားပေးနိုင်၏။ ယင်းသို့ ဖြစ်ပါမူ အကျွန်ုပ်အား သင်ကြားပေးပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ သူငယ် သင်ကြားပေးရန် အခါမဟုတ်သေး၊ ရွာတွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်ဆဲဖြစ်သေး၏ဟု (အသျှင်ရောဟဏ မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ နာဂသေနသူငယ်သည် အသျှင်ရောဟဏလက်မှ သပိတ်ကို ယူ၍ အိမ်တွင်းသို့ ပင့်ဆောင် ပြီးလျှင် မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင်, တန်ပြီဟု တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် ကိုယ်တိုင်လုပ်ကျွေး၍ အသျှင်ရောဟဏ ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ အသျှင် ရောဟဏအား ''အသျှင် မန္တန်ကို ယခုအခါ အကျွန်ုပ်အား သင်ကြားပေးပါလော့''ဟု ပြောဆို၏။ ''သူငယ် သင်သည် ကြောင့်ကြမှု အနှောင့်အယှက်ကင်းသည် ဖြစ်၍ အမိအဖတို့ကို ခွင့်ပြုစေလျက် ငါယူအပ်သော ရဟန်းအသွင်အပြင်ကို ယူသောအခါ၌ သင့်အား မန္တန်ကို သင်ကြားပေးအံ့''ဟု အသျှင် ရောဟဏ မိန့်တော်မူ၏။

------

နာဂသေန ရှင်ပြုခန်း

ထိုအခါ နာဂသေနသည် အမိအဖတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ''မိခင်ဖခင်တို့ ဤရဟန်းသည် 'လောကထက် လွန်မြတ်သော မန္တန်ကို ငါသိ၏ 'ဟု ပြောဆိုဘိ၏၊ မိမိထံ၌ ရဟန်းမပြုသူအားလည်း မပေး၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤရဟန်း၏ အထံ၌ ရဟန်းပြု၍ ထိုမြတ်သော မန္တန်ကို သင်ယူပါအံ့''ဟု ပြော ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုနာဂသေန၏ အမိအဖတို့သည် ''ငါတို့၏ သားသည် ရဟန်းပြု၍ မန္တန်ကို သင်ယူ ပါစေ၊ သင်ယူပြီးသော် တစ်ဖန် ပြန်လာလတ္တံ့''ဟု မှတ်ထင်ကုန်၍ ''ချစ်သား သင်ယူပါလော့''ဟု အခွင့်လွှတ်ကုန်၏။

၁၃။ ထိုအခါ အသျှင်ရောဟဏသည် နာဂသေနသူငယ်ကို ခေါ်ယူခဲ့၍ ဝိဇမ္ဘဝတ္ထုကျောင်းတိုက်, ဝတ္တနိယကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဝိဇမ္ဘဝတ္ထုကျောင်းတိုက်၌ တစ်ညဉ့်မျှနေ၍ ထိုရက္ခိတကုန်းပြင်သို့ ချဉ်းကပ်လျက် များစွာသော ရဟန္တာတို့၏ အလယ်၌ နာဂသေနသူငယ်ကို ရှင်ပြုပေး၏၊ ရှင်ပြုပြီးသော သျှင်နာဂသေနသည် အသျှင်ရောဟဏအား ''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရား၏ အသွင်ကို ယူပြီးပါပြီ၊ ယခု အကျွန်ုပ်အား မန္တန်ကို သင်ကြားပေးတော်မူပါလော့''ဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါ အသျှင် ရောဟဏသည် ''ငါသည် နာဂသေနအား အဘယ်ပိဋကတ်၌ သင်ကြားပေးရအံ့နည်း၊ ဝိနည်း၌သော်လည်း ရှေးဦးစွာ သင်ကြားပေးရအံ့လော၊ သုတ္တန်၌သော်လည်း ရှေးဦးစွာ သင်ကြားပေးရအံ့လော၊ အဘိဓမ္မာ၌ သော်လည်း ရှေးဦးစွာ သင်ကြားပေးရအံ့လော''ဟု ကြံစည်၍ ဤနာဂသေနသည် ပညာရှိ၏၊ လွယ်ကူ သဖြင့်သာ အဘိဓမ္မာပိဋကကို သင်ယူခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏ဟု ကြံစည်၍ ရှေးဦးစွာ အဘိဓမ္မာ၌ သင်ကြား ပေး၏။

အသျှင်နာဂသေနသည်လည်း ''ကုသလာ ဓမ္မာ, အကုသလာ ဓမ္မာ, အဗျာကတာ ဓမ္မာ'' အစရှိသော တိက်, ဒုတ်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဓမ္မသင်္ဂဏီကျမ်း၊ ခန္ဓဝိဘင်းအစရှိသော တစ်ဆယ့် ရှစ်ပါးသော ဝိဘင်းတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဝိဘင်းကျမ်း၊ ''သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟော'' အစရှိသော တစ်ဆယ့်လေးပါးအပြားအားဖြင့် ဝေဖန်အပ်သော ဓာတုကထာကျမ်း၊ ''ခန္ဓပညတ်, အာယတန ပညတ်'' အစရှိသော ခြောက်ပါးအပြားဖြင့် ဝေဖန်အပ်သော ပုဂ္ဂလပညတ်ကျမ်း၊ မိမိ၏ ဝါဒ၌သုတ် ငါးရာ, သူတစ်ပါးဝါဒ၌ သုတ်ငါးရာ ဤသို့ သုတ်တစ်ထောင်ကို ပေါင်း၍ ဝေဖန်အပ်သော ကထာဝတ္ထုကျမ်း၊ ''မူလယမိုက်, ခန္ဓယမိုက်'' အစရှိသော ဆယ်ပါးအပြားဖြင့် ဝေဖန်အပ်သော ယမိုက်ကျမ်း၊ ''ဟေတုပစ္စယော, အာရမ္မဏ ပစ္စယော'' အစရှိသော နှစ်ဆယ့်လေးပါးအပြားဖြင့် ဝေဖန်အပ်သော ပဋ္ဌာန်းကျမ်း၊ ဤသို့ ထိုအဘိဓမ္မာ ပိဋကတ်အားလုံးကို တစ်ကြိမ်ရွတ်အံ (သရဇ္ဈာယ်) ခြင်းဖြင့်ပင် လေ့လာသည်ကို ပြု၍ ''အသျှင်ဘုရား ရပ်ဆိုင်းတော်မူပါကုန်၊ အဆုံးမသတ်ပါကုန်လင့်ဦး၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤမျှဖြင့်ပင် ပြန်လှန် သရဇ္ဈာယ်ပါဦး အံ့''ဟု လျှောက်၏။

၁၄။ ထိုအခါ သျှင်နာဂသေနသည် များစွာသော ရဟန္တာတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် များစွာသော ရဟန္တာတို့အား ''အသျှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်သည် အဘိဓမ္မာပိဋကတ်အားလုံးကို 'ကုသလာ ဓမ္မာ, အကုသလာ ဓမ္မာ, အဗျာကတာ ဓမ္မာ'ဟူသော ဤသုံးပုဒ်တို့၌ ထည့်ထား၍ အကျယ်အားဖြင့် ပြီးဆုံး စေပါအံ့''ဟု လျှောက်၏၊ ငါ့သျှင်နာဂသေန ကောင်းပြီ ပြီးဆုံးစေလော့ဟု မိန့်ဆိုကုန်၏။

ထိုအခါ သျှင်နာဂသေနသည် အဘိဓမ္မာခုနစ်ကျမ်းတို့ကို ခုနစ်လတို့အတွင်း အကျယ်အားဖြင့် ပြီးဆုံးစေ၏၊ မြေကြီးသည် ပဲ့တင်ထပ်၏၊ နတ်တို့သည် ကောင်းချီးပေးကြကုန်၏၊ ဗြဟ္မာတို့သည် လက်ပန်းပေါက်ခတ်ကုန်၏၊ နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော စန္ဒကူးနံ့သာမှုန့်မိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော မန္ဒာရဝပန်းမိုးတို့သည်လည်းကောင်း ရွာချကုန်၏။ ။

------

အသျှင်နာဂသေန ဆရာကို ပြစ်မှား၍ ဒဏ်ထားခန်း

၁၅။ ထိုအခါ များစွာသော ရဟန္တာတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သော သျှင်နာဂသေနကို ရက္ခိတကုန်းပြင်၌ ရဟန်းပြုပေးကြကုန်၏။ ရဟန်းဖြစ်ပြီးသော သျှင်နာဂသေနသည်လည်း ထိုရဟန်းဖြစ်ပြီး ညဉ့်လွန်သောအခါ နောက်တစ်နေ့ နံနက်အချိန် သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် ဥပဇ္ဈာယ်ဖြစ်သော ရောဟဏမထေရ်နှင့်အတူ ရွာတွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်သည်ရှိသော် ''ငါ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ သည် အချည်းနှီးပေတကား၊ ငါ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် မသိတတ်လှပေသည်တကား၊ အဘိဓမ္မာမှ ကြွင်းသော မြတ်စွာဘုရား ပါဠိတော်ကို ချွင်းချန်ထား၍ ငါ့ကို အဘိဓမ္မာ၌ ရှေးဦးစွာ သင်ကြားဆုံးမဘိ၏''ဟု ဤသို့ သဘောရှိသော အကြံအစည်ကို ဖြစ်စေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ရောဟဏသည် အသျှင်နာဂသေန၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ အသျှင် နာဂသေနကို ''နာဂသေန မသင့်လျော်သော အကြံအစည်ကိုသာ ကြံစည်ဘိ၏၊ နာဂသေန သင်၏ ဤ အကြံသည် မသင့်မလျော်ချေ''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ အသျှင်နာဂသေနအား အချင်းတို့ အံ့ဩဖွယ်ရှိပေစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ် ပေစွတကား၊ ငါ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် ငါ၏ စိတ်အကြံကို သိနိုင်ပါပေ၏၊ ငါ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် ပညာရှိလှပေသည်တကား၊ ငါသည် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို ကန်တော့ဝန်ချရမူကား ကောင်းလေစွ''ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုသို့အကြံဖြစ်သောအခါ သျှင်နာဂသေနသည် အသျှင်ရောဟဏအား ''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား သည်းခံတော်မူပါ၊ တစ်ဖန် ဤသို့သော အကြံအစည်ကို မကြံစည် တော့ပါ''ဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ရောဟဏသည် အသျှင်နာဂသေနအား ''နာဂသေန ငါသည် ဤမျှဖြင့် သင့်အား သည်းမခံနိုင်သေး၊ နာဂသေန သာဂလမည်သော မြို့သည် ရှိ၏၊ ထိုသာဂလမြို့၌ မိလိန္ဒမည်သော မင်းသည် မင်းအဖြစ်ကို ပြု၏၊ ထိုမိလိန္ဒမင်းသည် အယူဝါဒကို ပြောဆိုသဖြင့် အမေးပုစ္ဆာပြဿနာကို မေး၍ ရဟန်းသံဃာကို ညှဉ်းဆဲ၏၊ သင်သည် ထိုသာဂလမြို့သို့ သွား၍ ထိုမိလိန္ဒမင်းကို ဆုံးမပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ ကြည်ညိုစေနိုင်ခဲ့မူ ငါသည် သင့်ကို သည်းခံအံ့''ဟု မိန့်ဆို၏။

အသျှင်ဘုရား မိလိန္ဒမင်းတစ်ယောက်တည်းကို ထားဘိဦး၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းလုံးက မင်းအားလုံးတို့သည် လာကုန်၍ အကျွန်ုပ်အား ပြဿနာကို မေးစေကုန်ဦးတော့၊ ထိုပြဿနာအားလုံးကို ဖြေ၍ အယူကို ဖောက်ခွဲ (ဖြိုခွင်း) ပါအံ့၊ ''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား သည်းခံတော်မူပါ''ဟု လျှောက်ထား၍ ''သည်း မခံနိုင်သေး''ဟု ဆိုလတ်သော် ''အသျှင်ဘုရား သို့ဖြစ်လျှင် ဤဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး အဘယ်ဆရာ၏ အထံ၌ နေရပါအံ့နည်း''ဟု လျှောက်ထား၏။ နာဂသေန ဤအသျှင်အဿဂုတ္တသည် ဝတ္တနိယကျောင်း၌ နေ၏၊ နာဂသေန သင်သည် သွားချေလော့၊ အသျှင်အဿဂုတ္တထံ ချဉ်းကပ်လေလော့၊ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ၏ စကားဖြင့် အသျှင်အဿဂုတ္တ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ရှိခိုးလေလော့၊ ထိုအသျှင်အဿဂုတ္တအား ဤသို့လည်း လျှောက်ထားလေလော့ ''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် အသျှင်ဘုရားတို့၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ရှိခိုးလိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းခြင်း, ဆင်းရဲကင်းခြင်း, လျင်မြန်စွာ ထနိုင်ခြင်း, ခွန်အားရှိခြင်း, ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကို မေးလိုက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် ဤဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး အသျှင်ဘုရားတို့၏အထံ၌ နေခြင်းငှါ အကျွန်ုပ်ကို စေလွှတ်လိုက်ပါ၏''ဟု (လျှောက်လေလော့)၊ ထို့ပြင်လည်း ''သင်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း''ဟု မေးခဲ့မူ ''အသျှင်ဘုရား ရောဟဏထေရ်အမည်ရှိပါ၏''ဟု လျှောက်ထားလေလော့၊ ''ငါသည် အဘယ်အမည်ရှိ သနည်း''ဟု မေးပြန်မူ ''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် အသျှင်ဘုရားတို့၏ အမည်ကို သိပါ၏''ဟု လျှောက်ထားလေလော့ဟု မှာကြားတော်မူလိုက်လေ၏။ ''အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ''ဟု အသျှင်နာဂသေနသည် အသျှင်ရောဟဏကို ရိုသေစွာရှိခိုးလျက်, အရိုအသေပြု၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူကာ အစဉ်အတိုင်း သွားလာလှည့်လည်သော် ဝတ္တနိယကျောင်း အသျှင်အဿဂုတ္တထံ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ချဉ်းကပ် ပြီးလျှင် အသျှင်အဿဂုတ္တအား ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီး၍ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ ရပ်တည်၏၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ ရပ်တည်နေထိုင်ပြီးသော် အသျှင်နာဂသေနသည် အသျှင်အဿဂုတ္တအား ''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် အသျှင်ဘုရားတို့၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်လိုက်ပါ၏၊ ဤသို့လည်း မှာကြားလိုက်ပါ၏၊ အနာရောဂါကင်းခြင်း, ဆင်းရဲကင်းခြင်း, လျင်စွာထနိုင်ခြင်း, ခွန်အား ရှိခြင်း, ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်း မေးလိုက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး အသျှင်ဘုရားတို့၏အထံ၌ နေခြင်းငှါ အကျွန်ုပ်ကို စေလွှတ်လိုက်ပါ၏''ဟု လျှောက် ထား၏။

ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် အသျှင်နာဂသေနကို ''သင်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း''ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် နာဂသေနမည်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။ သင်၏ ဥပဇ္ဈာယ် ဆရာ သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် ရောဟဏအမည် ရှိပါ၏။ ငါသည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် အသျှင်ဘုရားတို့၏ အမည်ကို သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

နာဂသေန ကောင်းပေ၏ သပိတ်သင်္ကန်းကို ထားသိုလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ''အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ''ဟု သပိတ်သင်္ကန်းကို ထားသို၍ နောက်နေ့၌ ပရိဝုဏ်ကို တံမြက်လှည်း၍ မျက်နှာသစ် ရေ တံပူကို ဆက်ကပ်တည်ထား၏၊ အဿဂုတ္တမထေရ်သည် တံမြက်လှည်းပြီးသော နေရာကို ထပ်၍ တံမြက်လှည်း၏၊ ထိုနာဂသေန ဆက်ကပ်တည်ထားသော ရေကို စွန့်၍ အခြားရေကို ဆောင်၏၊ ထို နာဂသေန တည်ထားသော တံပူကို ပယ်၍ တစ်ပါးသော တံပူကို ယူ၏၊ စကားမေးမြန်း ပြောဆိုခြင်းကို မပြု၊ ဤသို့ချည်း ခုနစ်ရက်ပတ်လုံးပြု၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ တစ်ဖန် မေးမြန်းပြန်သော် ထို နာဂသေနသည် ထိုရှေးနည်းတူသာ လျှောက်ထားမှ ဝါဆိုနေထိုင်ခြင်းကို အခွင့်ပြုလေ၏။

၁၆။ ထိုအခါ ဒါယိကာမကြီးတစ်ဦးသည် အသျှင်အဿဂုတ္တအား အနှစ်သုံးဆယ်တိုင်တိုင် ဆည်းကပ် လုပ်ကျွေး၏။ ထိုအခါ ထိုဒါယိကာမကြီးသည် ဝါတွင်းသုံးလကို လွန်သောအခါ ထိုအသျှင်အဿဂုတ္တထံသို့ ချဉ်းကပ်၏၊ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် အသျှင်အဿဂုတ္တအား ''အသျှင်ဘုရား အသျှင်တို့၏အထံ၌ အခြားသော ရဟန်းလည်း ရှိပါသေးသလော''ဟု လျှောက်၏။ ဒါယိကာမကြီး ငါတို့၏ အထံ၌ နာဂသေနအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် ရှိသေး၏ဟု ဖြေကြား၏။ အသျှင်အဿဂုတ္တသို့ဖြစ်မူ နာဂသေနရဟန်းနှင့်အတူ နက်ဖြန်အတွက် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်းအလို့ငှါ လက်ခံတော်မူပါလော့ဟု လျှောက်၏။ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် လက်ခံ၏။

ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ နံနက်အချိန် သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် နောက်လိုက်ရဟန်းဖြစ်သော အသျှင်နာဂသေနနှင့်အတူ ထိုဒါယိကာမကြီး၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၏၊ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ပြင်ထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုအခါ ထိုဒါယိကာမကြီးသည် အသျှင် အဿဂုတ္တကိုလည်းကောင်း၊ အသျှင်နာဂသေနကိုလည်းကောင်း မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့် တိုင်အောင်, တန်ပြီဟု တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် မိမိကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏။ ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ အသျှင်နာဂသေနကို ''နာဂသေန သင်သည် ဒါယိကာမကြီးအား ဝမ်းမြောက်ဖွယ်ရာ အနုမောဒနာတရားကို ဟောပြောခဲ့ လော့''ဟု မိန့်တော်မူပြီးသော် နေရာမှ ထကာ ဖဲကြွတော်မူ၏။

ထိုအခါ ထိုဒါယိကာမကြီးသည် အသျှင်နာဂသေနကို ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကျွန်ုပ်သည် အရွယ်ကြီး ရင့်ပါပြီ၊ နက်နဲသော တရားစကားဖြင့် အကျွန်ုပ်အား အနုမောဒနာတရားကို ပြောဟောတော်မူပါလော့''ဟု လျှောက်၏။ ထိုအခါ အသျှင်နာဂသေနသည် ထိုဒါယိကာမကြီးအား နက်နဲသော၊ လောကမှ လွန်နိုင်ရာဖြစ်သော၊ ပုဂ္ဂိုလ်, သတ္တဝါ, ယောက်ျား, မိန်းမ ကင်းပျောက်ကွယ်သုဉ်းခြင်းနှင့် စပ်ဆိုင်သော တရားစကားဖြင့် အနုမောဒနာ ပြုတော်မူ၏။ ထိုအခါ ထိုဒါယိကာမကြီးအား ထိုနေရာ၌ပင်လျှင် ''ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော တရားအားလုံးသည် ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏''ဟု ကိလေသာမြူ ကင်းစင်သော ကိလေသာအညစ်အကြေးမှ ကင်းဝေးသော တရားမျက်စိ 'သောတာပတ္တိဉာဏ် 'သည် ဖြစ်ပေါ်၏။ အသျှင် နာဂသေနသည်လည်း ထိုဒါယိကာမကြီးအား အနုမောဒနာပြုပြီး၍ မိမိဟောအပ်သော တရားကို ဆင်ခြင် အောက်မေ့လျက် (အနိစ္စစသည်ဖြင့်) ဝိပဿနာကို ဖြစ်စေ၍ ထိုနေရာ၌ ထိုင်နေလျက်ပင်လျှင် သောတာ ပတ္တဖိုလ်၌ တည်၏။

ထိုအခါ အသျှင်အဿဂုတ္တသည် စည်းဝေးရာ တန်ဆောင်းဝန်း၌ ထိုင်နေလျက် သျှင်နာဂသေနနှင့်ဒါယိကာမကြီးနှစ်ဦးလုံးတို့၏လည်း သောတာပတ္တိဉာဏ်မျက်စိရခြင်းကို သိရှိတော်မူ၍ ''နာဂသေန ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ၊ မြားချက်တစ်ခုတည်းဖြင့် နှစ်ခုသော ခန္ဓာကိုယ်တို့ကို ပစ်ခွဲဖောက်ထွင်းနိုင် ပေကုန်၏''ဟု ကောင်းချီးနုမော် သာဓုခေါ်တော်မူ၏။ ထို့ပြင် အထောင်မက များစွာသော နတ်ဗြဟ္မာတို့ သည် ကောင်းချီးနုမော် သာဓုခေါ်ကြကုန်၏။ ။

------

သျှင်နာဂသေန ပိဋကတ်သင်ကြွခန်း

၁၇။ ယင်းသို့ အနုမောဒနာတရား ဟောကြားပြီးနောက် သျှင်နာဂသေနသည် နေရာမှထကာ အသျှင်အဿဂုတ္တထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အဿဂုတ္တကို ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ ထိုင်နေ၏၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ ထိုင်နေသော သျှင်နာဂသေနအား အသျှင်အဿဂုတ္တသည် ဤစကားကို မိန့်ဆို၏- ''နာဂသေန သင်သည် ပါဋလိပုတ်ပြည်သို့ သွားချေလော့၊ ပါဋလိပုတ်ပြည် အသောကာရုံကျောင်းတိုက်၌ အသျှင်ဓမ္မရက္ခိတသည် နေ၏၊ ထိုအသျှင်ဓမ္မရက္ခိတအထံ၌ မြတ်စွာဘုရား စကားတော်ကို သင်ချေလော့''ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်ဘုရား ပါဋလိပုတ်ပြည်သည် ဤဝတ္တနိယကျောင်းမှ အဘယ်မျှလောက် ဝေးပါသနည်းဟု လျှောက်၏။ နာဂသေန ယူဇနာတစ်ရာတိုင်တိုင် ဝေး၏။ အသျှင် ဘုရား ခရီးသည် ဝေးလှ၏၊ လမ်းခရီးအကြား၌ ဆွမ်းရရန် ခက်ခဲပါလိမ့်မည်၊ အကျွန်ုပ် အဘယ်ကဲ့သို့ သွားရပါအံ့နည်းဟု လျှောက်ပြန်၏။ နာဂသေန သွားသာသွားလော့၊ သင်သည် လမ်းခရီးအကြား၌ ဆန်မည်းကင်းစင်သော၊ များသော ဟင်း, များသော စမဲဟင်းလျာရှိသော သလေးဆွမ်းကို ရလတ္တံ့ဟု မိန့်ဆို၏။ ''အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ''ဟု သျှင်နာဂသေနသည် အသျှင်အဿဂုတ္တကို ရှိခိုးပြီး၍ အရိုအသေပြုကာ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ပါဋလိပုတ်ပြည်သို့ ဒေသစာရီ လှည့်လည်ကြွသွားလေ၏။

၁၈။ ထိုသျှင်နာဂသေနသည် ဒေသစာရီ လှည့်လည်ကြွသွားခိုက်၌ ပါဋလိပုတ်ပြည်သား သူဌေး (တစ်ဦး) သည် လှည်းငါးရာတို့ဖြင့် ပါဋလိပုတ်ပြည်သွား လမ်းခရီးသို့ သွားနေ၏၊ ပါဋလိပုတ်သူဌေးသည် သျှင်နာဂသေန ကြွလာသည်ကို အဝေးမှပင် မြင်သောကြောင့် ထိုသျှင်နာဂသေနထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် သျှင်နာဂသေနကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် ''အသျှင်ဘုရား အဘယ်အရပ်သို့ သွားမည်နည်း''ဟု လျှောက်၏။ ဒါယိကာ ပါဋလိပုတ်ပြည်သို့ သွားအံ့ဟု ပြောဆိုသော် အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း ပါဋလိပုတ်ပြည်သို့ သွားပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့နှင့်အတူ ချမ်းသာစွာ ကြွတော်မူပါကုန်လော့ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ ပါဋလိပုတ်သူဌေးသည် သျှင်နာဂသေန၏ ဣရိယာပုထ်၌ ကြည်ညို၍ သျှင်နာဂသေနကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင်, တန်ပြီဟု တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် မိမိ ကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေးပြီးနောက် သျှင်နာဂသေန ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူလျက် သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ပါဋလိပုတ်သူဌေးသည် သျှင်နာဂသေနကို ''အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် အဘယ်အမည်ရှိပါသနည်း''ဟု လျှောက်၏၊ ဒါယကာ ငါသည် နာဂသေနအမည်ရှိ၏။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် မြတ်စွာဘုရားစကားတော်မည်သည်ကို သိပါ၏လော။ ဒါယကာ ငါသည် အဘိဓမ္မာပိဋကမျှ လောက်ကိုသာ သိပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့အား အရတော်ပေစွတကား၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့အား (လူ၏အဖြစ်ကို) ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အဘိဓမ္မာပိဋကကို ဆောင်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည်လည်း အဘိဓမ္မာပိဋကကို ဆောင်၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘိဓမ္မာပိဋကတို့ကို ရွတ်ဆိုဟောကြားတော်မူပါလော့ဟု လျှောက်၏။ ထိုအခါ သျှင်နာဂသေနသည် ပါဋလိပုတ်သူဌေးအား ဟောကြားလေ၏၊ ဟောစဉ်ပင်လျှင် ပါဋလိပုတ်သူဌေးအား ''ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော တရားအားလုံးသည် ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏''ဟု ကိလေသာမြူ့အညစ်အကြေးကင်းသော တရားမျက်စိ 'သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ် ' သည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်၏။

ထိုအခါ ပါဋလိပုတ်သူဌေးသည် လှည်းငါးရာတို့ကို ရှေ့ကလွှတ်လိုက်၍ မိမိသည် နောက်မှ သွားလျက် ပါဋလိပုတ်ပြည်၏အနီး ခရီးလမ်း နှစ်ကြောင်းအဆုံ၌ ရပ်၍ သျှင်နာဂသေနကို ''အသျှင်ဘုရား နာဂသေန ဤလမ်းသည် အသောကာရုံကျောင်းတိုက်သို့ သွားသော လမ်းပါတည်း၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဤကမ္ဗလာရတနာသည် အလျား တစ်ဆယ့်ခြောက်တောင် ရှိပါ၏၊ အနံ ရှစ်တောင်ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား သနားသောအားဖြင့် ဤကမ္ဗလာရတနာကို ခံယူတော်မူပါလော့''ဟု လျှောက်၏။ သျှင်နာဂသေနသည် သနားသောအားဖြင့် ထိုကမ္ဗလာရတနာကို ခံယူတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ပါဋလိပုတ် သူဌေးသည် နှစ်လိုတက်ကြွ အားရရွှင်လန်း ဝမ်းပန်တသာ ဖြစ်၍ သျှင်နာဂသေနကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာ ဖဲသွားလေ၏။

၁၉။ ထို့နောက် သျှင်နာဂသေနသည် အသောကာရုံကျောင်းတိုက် အသျှင်ဓမ္မရက္ခိတထံသို့ ချဉ်းကပ် ပြီးလျှင် အသျှင်ဓမ္မရက္ခိတကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် မိမိ၏ လာခဲ့သော အကြောင်းကို လျှောက်ထား၍ အသျှင်ဓမ္မရက္ခိတအထံ၌ ပိဋကတ်သုံးပုံဟူသော မြတ်စွာဘုရားစကားတော်ကို တဆက်တည်း ရွတ်ဆိုခြင်း ဖြင့် သုံးလတို့ပတ်လုံး သဒ္ဒါ, ပုဒ်, ဗျည်းအားဖြင့် သင်ယူပြီး၍ နောက်သုံးလတို့ပတ်လုံး အနက်အဓိပ္ပါယ်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းလေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဓမ္မရက္ခိတသည် သျှင်နာဂသေနကို ''နာဂသေန နွားကျောင်းသားသည် နွားတို့ကို ထိန်းကျောင်းရ၍ အခြားသောသူတို့သည် နွားနို့မှဖြစ်သော အရသာကို သုံးဆောင်ကြရကုန်သကဲ့သို့ နာဂသေန ဤအတူပင် သင်သည် ပိဋကတ်သုံးပုံတည်းဟူသော ဘုရားစကားတော်ကို ဆောင်သော်လည်း မဂ်ဖိုလ်အဖို့အစု ရှိသူ မဖြစ်ခဲ့''ဟု မိန့်ဆို၏။ အသျှင်ဘုရား ရှိပါစေ၊ ဤမျှသော ဩဝါဒဖြင့် သင့်တော် လောက်ပါပြီဟု (လျှောက်၏)။ ထိုနေ့အဖို့ ထိုညဉ့်အဖို့ဖြင့်ပင် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးပါးတို့နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်၏၊ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် သျှင်နာဂသေနအား အလုံးစုံသော နတ်တို့သည် ကောင်းချီးနုမော် သာဓုခေါ်ကြကုန်၏၊ မြေကြီးသည် ပဲ့တင်ထပ်၏၊ ဗြဟ္မာတို့ သည် လက်ပန်းပေါက်ခတ်ကုန်၏၊ နတ်တို့၌ ဖြစ်ကုန်သော စန္ဒကူးမှုန့်မိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော မန္ဒာရဝပန်းမိုးတို့သည်လည်းကောင်း ရွာသွန်းကြဲချကုန်၏။

------

သံဃာတော်တို့ သာဂလပြည်သို့ ဝင်ရောက်ခန်း

၂၀။ ထိုအခါရာပေါင်းများစွာသော ရဟန္တာတို့သည် ဟိမဝန္တာတောင် ရက္ခိတကုန်းပြင်၌ စည်းဝေးကုန်၍ အသျှင်နာဂသေန၏ အထံသို့ ''နာဂသေနသည် လာစေသတည်း၊ ငါတို့သည် နာဂသေနကို တွေ့မြင်လိုကုန်၏''ဟု တမန်စေလွှတ်ကုန်၏၊ ထိုအခါ သျှင်နာဂသေနသည် တမန်၏ စကားကို ကြား၍ အသောကာရုံကျောင်းတိုက်မှ ကွယ်ခဲ့ပြီးလျှင် ဟိမဝန္တာတောင် ရက္ခိတကုန်းပြင်၌ရာပေါင်းများစွာသော ရဟန္တာတို့၏ ရှေ့မှောက်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။

ထိုအခါရာပေါင်းများစွာသော ရဟန္တာတို့သည် သျှင်နာဂသေနကို ''နာဂသေန မိလိန္ဒအမည်ရှိသော ထိုမင်းသည် ရဟန်းသံဃာအား မူလစကားကို ဆန့်ကျင်ဖက်စကားဖြင့် အမေးပုစ္ဆာပြဿနာ မေးမြန်း၍ ညှဉ်းဆဲ နေပါ၏၊ နာဂသေန တောင်းပန်ပါကုန်၏၊ သင် သွားချေလော့၊ မိလိန္ဒမင်းကို ဆုံးမလော့''ဟု ဆိုကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရားတို့ မိလိန္ဒမင်းတစ်ယောက်တည်းကို ထားဘိဦး၊ ဇမ္ဗူဒိပ်တစ်ကျွန်းလုံးက မင်းတို့သည် လာကုန်၍ အကျွန်ုပ်အား ပြဿနာကို မေးစေကုန်ဦးတော့၊ ထိုပြဿနာအားလုံးကို ဖြေ၍ အယူကို ကောင်းစွာ ဖောက်ခွဲ (ဖြိုခွင်း) ပါအံ့၊ အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်တို့သည် ကြောက်ရွံ့ခြင်း မရှိကုန်ဘဲ သာဂလမြို့သို့ ကြွတော်မူကြပါကုန်ဟု (လျှောက်၏)၊ ထိုအခါ မထေရ်ရဟန်းတို့သည် သာဂလပြည်ကို သင်္ကန်းရောင်ဖြင့် ပြောင်ပြောင် တောက်ထွန်းစေလျက် ရဟန်းသံဃာတို့၏့သွားလာသောကြောင့် ဖြစ်သော လေစုန်, လေဆန်တိုက်ခတ်သည်ကို ပြုကုန်၏။ ။

------

အသျှင်အာယုပါလသို့ မိလိန္ဒမင်းမေးခန်း

၂၁။ ထိုအခါ အသျှင်အာယုပါလသည် သင်္ချေယျပရိဝုဏ်၌ နေ၏၊ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် အမတ်တို့ကို ''အချင်းတို့ ညဉ့်သည် အပြစ်ကင်း၍ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိပေစွတကား၊ ယခုအခါ ကာလ၌ ဆွေးနွေးခြင်းငှါ, ပြဿနာမေးခြင်းငှါ အဘယ်သမဏ, ဗြာဟ္မဏသို့ ဆည်းကပ်ရပါကုန်အံ့နည်း၊ အဘယ် သမဏ, ဗြာဟ္မဏသည် ငါနှင့် ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ, ငါ၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင် မည်နည်း''ဟု မိန့်ကြား၏၊ ဤသို့ မိန့်ကြားသော် ယောနကအမတ်ငါးရာတို့သည် မိလိန္ဒမင်းကို ''မင်းမြတ် ပိဋကတ်သုံးပုံဆောင်သော, များသော အကြားအမြင်ရှိသော, အာဂုံပါဠိ အရအမိရှိသော အာယုပါလမည်သော မထေရ်သည် ရှိပါ၏၊ ထိုအာယု ပါလမထေရ်သည် ယခုအခါ သင်္ချေယျပရိဝုဏ်၌ နေပါ၏၊ မင်းမြတ် အသျှင်မင်းမြတ်သည် ကြွတော်မူပါလော့၊ အသျှင်အာယုပါလအား ပြဿနာ မေးတော်မူပါလော့''ဟု လျှောက်တင်ကြကုန်၏။ အချင်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် အသျှင်ကောင်းအား ပန်ကြားလျှောက်ထားကုန်လော့ဟု မိန့်ကြား၏။

ထိုအခါ နေမိတ္တိကအမတ်သည် အသျှင်အာယုပါလအထံသို့ ''အသျှင်ဘုရား မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင် အာယုပါလကို ဖူးမြင်လိုပါ၏''ဟု တမန်စေလွှတ်၏၊ အသျှင်အာယုပါလသည်လည်း ''သို့ဖြစ်လျှင် လာပါစေ''ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ယောနကအမတ်ငါးရာခြံရံလျက် မြတ်သော ရထားကို တက်စီး၍ သင်္ချေယျပရိဝုဏ်၌ အသျှင်အာယုပါလထံသို့ ဆည်းကပ်၏၊ ဆည်းကပ်ပြီးသော် အသျှင်အာယုပါလနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်, အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်အာယုပါလအား ''အသျှင်ဘုရားအာယုပါလ အသျှင်ဘုရားတို့၏ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်သည် အဘယ်အကျိုးရှိပါသနည်း၊ ထို့ပြင် အသျှင်ဘုရားတို့ အလွန်အလိုရှိအပ် မြတ်သော အကျိုးသည် အဘယ်ပါနည်း''ဟု လျှောက်၏၊ အာယုပါလမထေရ်သည် ''မင်းမြတ် ရှင်ရဟန်းအဖြစ် သည် တရားသဖြင့် ကျင့်ကြံခြင်း, အညီအမျှ ကျင့်ကြံခြင်း အကျိုးရှိ၏၊ ထို့ပြင် ငါတို့ အလွန် အလိုရှိအပ် မြတ်သော အကျိုးသည် မဂ်ဖိုလ်ပေတည်း''ဟု ပြောဆို၏။ အသျှင်ဘုရား မေးလျှောက်ပါဦးအံ့၊ လူဝတ် ကြောင်ဖြစ်ပါလျက်လည်း တရားသဖြင့် ကျင့်ကြံသူ, အညီအမျှကျင့်ကြံသူ တစ်စုံတစ်ယောက် ရှိပါ၏လောဟု (မေးလျှောက်ပြန်၏)။ မင်းမြတ် လူဝတ်ကြောင်ဖြစ်ပါလျက်လည်း တရားသဖြင့် ကျင့်ကြံသူ, အညီအမျှ ကျင့်ကြံသူ ရှိပေ၏၊ မင်းမြတ် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဓမ္မစကြာဒေသနာကို ဟောတော်မူလတ်သော် ဗြဟ္မာတစ်ဆယ့်ရှစ်ကုဋေတို့၏ တရားသိခြင်း, တရားရခြင်း သည် ဖြစ်ခဲ့၏၊ ထိုမှတစ်ပါး နတ်တို့၏ တရားသိခြင်း, တရားရခြင်းသည် ဂဏန်းအရေအတွက်ကို လွန်၏၊ (မရေတွက်နိုင်)၊ ထိုနတ်ဗြဟ္မာအားလုံးတို့သည် လူဝတ်ကြောင်ဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်း မဟုတ်ကုန်။

မင်းမြတ် ထိုမှတစ်ပါးလည်း မြတ်စွာဘုရားသည် မဟာသမယသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူအပ်သော်လည်းကောင်း၊ မဟာမင်္ဂလသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူအပ်သော်လည်းကောင်း၊ သမစိတ္တပရိယာယသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူအပ်သော်လည်းကောင်း၊ရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူအပ်သော်လည်းကောင်း၊ ပရာ ဘဝသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူအပ်သော်လည်းကောင်း ဂဏန်းအရေအတွက်ကို လွန်ကုန်သော (မရေမတွက် နိုင်ကုန်သော) နတ်တို့၏ တရားသိခြင်း, တရားရခြင်းသည် ဖြစ်ခဲ့၏၊ ထိုအားလုံးတို့သည်ပင် လူဝတ် ကြောင် ဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်း မဟုတ်ကုန်ဟု ဖြေကြား၏။ အသျှင်ဘုရားအာယုပါလ ထိုသို့ လူဝတ်ကြောင် ဖြစ်ပါလျက်လည်း တရားကျင့်၍ ရဘိမူကား အသျှင်ဘုရားတို့၏ ရဟန်းအဖြစ်သည့်အကျိုးမရှိလေစွ တကား၊ ရှေးရှေးဘဝ၌ ပြုကျင့်ခဲ့သော မကောင်းမှုကံ၏ အကျိုးဆက်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရား သားတော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်း ပြုကြရကုန်၏၊ ဓူတင်တို့ကိုလည်း ကျင့်ဆောင်ကြရကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရားအာယုပါလ အကြင်ရဟန်းတို့သည် တစ်နေရာတည်း၌ တစ်ထပ်သာ စားရသော ဧကာသနိက် (ဓူတင်) ဆောင်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ရှေးရှေးဘဝ၌ သူတစ်ပါးတို့၏ ဥစ္စာကို ခိုးဝှက် ယူဆောင်သော ခိုးသူတို့ဖြစ်ခဲ့ကြလေယောင်တကား၊ ထိုရဟန်းတို့သည် သူတစ်ပါးတို့၏ ဥစ္စာတို့ကို ခိုးယူ၍ ထိုခိုးယူမိသော ကံ၏ အကျိုးဆက်ကြောင့် ယခုဘဝဝယ် တစ်နေရာတည်း၌ တစ်ထပ်သာ စားရ သူတို့ ဖြစ်ကြရကုန်၏၊ အခါခပ်သိမ်း စားသောက်ခြင်းငှါ မရကြကုန်၊ ထိုရဟန်းတို့အား သီလမရှိ, အကျင့်မရှိ, အကျင့်မြတ် မရှိ၊ ထိုမှတစ်ပါး အသျှင်ဘုရား အာယုပါလ အကြင်ရဟန်းတို့သည် လွင်တီးခေါင်၌ နေရသော အဗ္ဘောကာသိက (ဓူတင်) ဆောင်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ရှေးရှေးဘဝ၌ ရွာကို ဖျက်ဆီးသော ခိုးသူတို့ ဖြစ်ခဲ့ကြလေယောင်တကား၊ ထိုရဟန်းတို့သည် သူတစ်ပါးတို့၏ အိမ်တို့ကို ဖျက်ဆီး၍ ထိုဖျက်ဆီးမိသော ကံ၏ အကျိုးဆက်ကြောင့် ယခုဘဝဝယ် လွင်တီးခေါင်၌ နေရသော အဗ္ဘောကာသိက (ဓူတင်) ဆောင်ဖြစ်ကြရကုန်၏၊ အိပ်ရာနေရာကျောင်းတို့ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ မရကြကုန်၊ ထိုရဟန်းတို့အား သီလမရှိ, အကျင့်မရှိ, အကျင့်မြတ်မရှိ၊ ထိုမှတစ်ပါး အသျှင်ဘုရား အာယုပါလ အကြင်ရဟန်းတို့သည် ထိုင်၍သာ နေရသော နိသဇ် (ဓူတင်) ဆောင်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ရှေးရှေး ဘဝ၌ လမ်းခရီးဝယ် ဖျက်ဆီးတတ်ကုန်သော ခိုးသူတို့ ဖြစ်ခဲ့ကြလေယောင်တကား။ ထိုရဟန်းတို့သည် တစ်ပါးသော ခရီးသွားလူအပေါင်းတို့ကို ဖမ်းယူ၍ နှောင်ဖွဲ့ကာ ထိုင်နေစေခဲ့မိသဖြင့် ထိုထိုင်နေစေခဲ့မိသော ကံ၏ အကျိုးဆက်ကြောင့် ယခုဘဝ၌ ထိုင်၍သာ နေရသော နိသဇ် (ဓူတင်) ဆောင်ဖြစ်ကြရကုန်၏၊ အိပ်ခြင်းငှါ မရကြလေကုန်၊ ထိုရဟန်းတို့အား သီလမရှိ, အကျင့်မရှိ, အကျင့်မြတ်မရှိဟု လျှောက်ထား၏။

ဤသို့ လျှောက်ထားသော် အသျှင်အာယုပါလသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ စကားတစ်စုံတစ်ရာ မမြွက်ဆို။ ထိုအခါ ယောနကအမတ်ငါးရာတို့သည် မိလိန္ဒမင်းကို ''မင်းမြတ် မထေရ်သည် ပညာကား ရှိ၏၊ သို့သော်လည်း ရဲရင့်ခြင်းမရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်စုံတစ်ရာ စကားတုံ့မပြန်ပါ''ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသော အသျှင်အာယုပါလကို မြင်လျှင် လက်ပန်းပေါက်ခတ်၍ ကြွေးကြော်ခြင်းကို ပြုလျက် ယောနကအမတ်တို့ကို ''အချင်းတို့ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းသည် အချည်းနှီးဖြစ်လေစွ တကား၊ အချင်းတို့ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းသည် အဖျင်းအတိဖြစ်လေစွတကား၊ ငါနှင့်အတူ ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ, ငါ၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မရှိတော့ချေ''ဟု မိန့်ဆို၏။ ။

------

မိလိန္ဒမင်းနှင့် သျှင်နာဂသေနတွေ့ဆုံခန်း

၂၂။ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် အလုံးစုံသော ထိုပရိသတ်ကို ကြည့်ရှုစဉ် မကြောက်မရွံ့ မျက်နှာ ရွှင်ပျရှိနေကြကုန်သော ယောနကအမတ်တို့ကို မြင်၍ ''ငါနှင့်အတူ ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ, ငါ၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်သော ပညာရှိရဟန်းတစ်ဦးတစ်ယောက် ရှိသေးမည်ထင်၏၊ ယင်းသို့ ရှိသေးသောကြောင့် ဤယောနကအမတ်တို့သည် မျက်နှာရွှင်ပျ ဖြစ်ကြလေကုန်ယောင်တကား''ဟု မိလိန္ဒမင်းအား အကြံအစည်ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ယောနကအမတ်တို့ကို အချင်းတို့ ငါနှင့် အတူ ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ, ငါ၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်သော ပညာရှိ ရဟန်းတစ်ဦးတစ်ယောက် ရှိသေးသလော''ဟု မေးမြန်းတော်မူ၏။

ထိုအခါ သျှင်နာဂသေနသည် ရဟန်းအပေါင်းခြံရံလျက် သံဃာရှိသူ, ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ,့ဂိုဏ်းဆရာဖြစ်သူ, ထင်ရှားသူ, ကျော်စောသူ, လူအပေါင်းက သူတော်ကောင်းဟု သမုတ်အပ်သူ, ပညာ ရှိသူ, ထက်မြက်သူ, ထိုးထွင်းသောဉာဏ်ရှိသူ, သိကြားလိမ္မာသူ, ထင်စွာပြနိုင်သူ, ဆုံးမတတ်သူ, ရဲရင့် သူ, အကြားအမြင် ဗဟုသုတရှိသူ, ပိဋကတ်သုံးပုံကို ဆောင်သူ, အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်သူ, ခွဲခြမ်းနိုင်သော ဉာဏ်ပညာရှိသူ, အာဂုံပါဠိရှိသူ, ခွဲခြမ်းနိုင်သော ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ရှိသူ, အင်္ဂါကိုးပါးရှိသော မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ ပရိယတ်ကို ဆောင်သူ, သာဝကပါရမီဉာဏ်အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သူ, မြတ်စွာဘုရားစကားတော်ဝယ် အကြောင်း၌လည်းကောင်း, အကျိုး၌လည်းကောင်း, အကြောင်းအကျိုး နှစ်ပါးကို ဝေဖန်၍ ဟောပြောခြင်း၌လည်းကောင်း, မချွတ်မယွင်း သိမြင်ခြင်း၌လည်းကောင်း လိမ္မာကျွမ်းကျင်သူ, မကုန်မခန်းဆန်းကြယ်သော ဉာဏ်အမြင်ရှိသူ, ဆန်းကြယ်သော တရားစကားရှိသူ, ကောင်းသောစကား ရှိသူ, သူတစ်ပါးတို့က ညှဉ်းဆဲနိုင်ခဲသူ, ဖိနှိပ်နိုင်ခဲသူ, ကျော်လွန်နိုင်ခဲသူ, ပိတ်ပင်နိုင်ခဲသူ, တားမြစ်နိုင်ခဲ သူ, သမုဒ္ဒရာပင်လယ်နှင့် တူ၍ သူတစ်ပါးတို့ မလှုပ်ချောက်နိုင်သူ, မြင်းမိုရ်တောင်မင်းနှင့် တူ၍ တုန်လှုပ်ခြင်းကင်းသူ, ကိလေသာကို စွန့်ပယ်ပြီးသူ, မောဟမှောင်ကို နုတ်ပယ်ပြီး သူ, ပညာဉာဏ် ရောင်ကို ထွန်းပြောင်စေနိုင်သူ, မြင့်မြတ်သောစကားကို ဆိုတတ်သူ, သာသနာတော်မှ အပဖြစ်သော ဂိုဏ်း၏ အကြီးအမှူးအပေါင်းကို ဖျက်ချိုးနိုင်သူ, သာသနာတော်မှ အပဖြစ်သော တိတ္ထိတို့ကို နှိမ်နင်းနိုင် သူ, ရဟန်း, ရဟန်းမိန်းမ, ဒါယကာ, ဒါယိကာမ, မင်း, မင်း၏အမတ်တို့သည် ရိုသေအပ်သူ, အလေးမူအပ်သူ, မြတ်နိုးအပ်သူ, ပူဇော်အပ်သူ, ကျိုးနွံအပ်သူ, သင်္ကန်း, ဆွမ်း, ကျောင်းနေရာ, သူနာ အထောက်အပံ့ဖြစ်သော ဆေးပစ္စည်းပရိက္ခရာတို့ကို ရလွယ်သူ, မြတ်သော လာဘ် လာဘမြတ်သော အခြံအရံကို ရသူဖြစ်၍ ကြီးပွါးလိုကုန်, လိမ္မာလိုကုန် နားထောင်လိုက်နာခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သောသူတို့ အား အင်္ဂါကိုးပါးရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာသုံးရပ်ဟူသော ရတနာသုံးပါးကို ဟောပြောပြသလျက် တရားဟူသော ခရီးလမ်းကို ညွှန်ကြား ဖော်ပြလျက် တရားဆီမီးတိုင်ကို ဆောင်ယူညှိထွန်းလျက်, တရားယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထောင်လျက်, တရားယဇ်ကို ပူဇော်လျက်, တရားအောင်လံကို မြှောက်ချီလျက်, တရား တံခွန်ကို စိုက်ထူလျက်, တရားခရုသင်းကို မှုတ်လျက်, တရားစည်ကြီးကို ဆော်ရွမ်းတီးခတ်လျက်, မကြောက်မရွံ့ ခြင်္သေ့သံကဲ့သို့ ဟိန်းဟောက်လျက်, မိုးကြိုးသံကဲ့သို့ ကြုံးဝါးလျက်, ချိုသာသော အသံ ဖြင့် ထစ်ချုန်းသော ဉာဏ်တည်းဟူသော မြတ်သော လျှပ်နွယ်ကွန်ရက်ဖြင့် ယှက်သန်း ရစ်ပတ်အပ်သော သနားခြင်းကရုဏာရေဖြင့် ပြည့်လျှံသော ကြီးကျယ်လှစွာသော တရားအမြိုက်ဟူသော မိုးဖြင့် အလုံးစုံသော လူအပေါင်းကို ရောင့်ရဲတင်းတိမ်စေလျက် ရွာ, နိဂုံး, မင်း နေပြည်တို့၌ လှည့်လည်လတ်သော် အစဉ်သဖြင့် သာဂလမြို့သို့ ရောက်တော်မူလာ၍ ရှစ်သောင်းသော ရဟန်းတို့နှင့် အတူတကွ ထိုသာဂလမြို့ သင်္ချေယျပရိဝုဏ်၌ပင် နေတော်မူ၏၊ ထို့ကြောင့် ရှေးပဝေဏီ မထေရ်မြတ်တို့သည် ဤသို့ မိန့်ဆိုကုန်၏- ''နာဂသေနမထေရ်သည် များစွာသော အကြားအမြင်လည်း ရှိ၏၊ ဆန်းကြယ်သော စကားလည်း ရှိ၏၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့ခြင်းလည်း ရှိ၏၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်း မရှိ၊ ပကတိအားဖြင့်လည်း ရဲရင့်၏၊ ဘာသာ အယူ၌လည်း သိကျွမ်းလိမ္မာ၏၊ အရာဌာန တိုင်း၌ လိမ္မာ၏။ ပိဋကတ်သုံးပုံ ဆောင်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော၊ နိကာယ်ငါးရပ်ကို ဆောင်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော၊ နိကာယ်လေးရပ်ကို ဆောင်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း နာဂသေနမထေရ်ကို ဝန်းရံကုန်၏။ နက်နဲသော ဉာဏ်ပညာရှိသော၊ ထိုးထွင်းသော ဉာဏ်ရှိသော၊ နည်းလမ်းဟုတ်, မဟုတ်၌ လိမ္မာကျွမ်းကျင်သော၊ မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးထူးသို့ အစဉ် ရောက်သော၊ ပိဋကတ်၌ ရဲရင့်သော နာဂသေနမထေရ်သည်- သိမ်မွေ့သော ပညာ ရှိကုန်သော၊ မှန်ကန်သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ထိုရဟန်းအပေါင်းတို့ဖြင့် ဝန်းဝိုင်းခြံရံလျက် ရွာနိဂုံးသို့ လှည့်လည်သည်ရှိသော့်သာဂလမြို့သို့ ကပ်ရောက် လေ၏။ ထိုသာဂလမြို့သို့ ကပ်ရောက်သော အခါ၌ နာဂသေနမထေရ်သည် သင်္ချေယျ ပရိဝုဏ်၌ နေတော်မူ၏၊ ထိုနာဂသေနမထေရ်သည် တောင်လိုဏ်ဂူ၌ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ လူအပေါင်းတို့နှင့် စကားဆွေးနွေး ပြောဆိုတော်မူ၏''ဟု (မိန့်ဆိုကုန်၏)။

၂၃။ ထိုအခါ ဒေဝမန္တိယအမတ်သည် မိလိန္ဒမင်းအား ''မင်းမြတ် အရှင်မင်းမြတ်သည် ဆိုင်းငံ့တော်မူပါဦးလော့၊ မင်းမြတ် ပညာရှိသော၊ ထိုးထွင်းသော ဉာဏ်ရှိသော၊ ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းနိုင်သော၊ ရဲရင့်သော၊ များသော အကြားအမြင်ရှိသော၊ ဆန်းကြယ်သော တရားစကားရှိသော၊ ကောင်းမြတ်သော ထိုးထွင်းဉာဏ်ရှိသော၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါတို့၌ အထွတ် အထိပ်သို့ ရောက်သော နာဂသေနမည်သော မထေရ်သည် ရှိပါ၏၊ ထိုနာဂသေနမထေရ်သည် ယခုအခါ သင်္ချေယျပရိဝုဏ်၌ နေပါ၏၊ မင်းမြတ် အရှင်မင်းမြတ်သည် ကြွသွားတော်မူပါလော့၊ အသျှင်နာဂသေနကို ပြဿနာမေးတော်မူပါလော့၊ ထိုအသျှင်နာဂသေနသည် အရှင်နှင့်အတူ ဖက်ပြိုင်ပြောဟောခြင်းငှါ, အရှင် မင်းကြီး၏ ယုံမှား 'ကင်္ခါ ' ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏''ဟု လျှောက်၏၊ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းအား အဆောတလျင် ''နာဂသေန''ဟူသော အသံကို ကြားရရုံမျှဖြင့်ပင်လျှင် ကြောက်ခြင်း, ကိုယ်တုန်လှုပ်ခြင်း, ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်း ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ဒေဝမန္တိယအမတ်ကို ''ဒေဝမန္တိယအမတ် နာဂသေနရဟန်းသည် ငါနှင့် ဖက်ပြိုင်ပြောဟောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်အံ့လော''ဟု မေးမြန်း၏၊ ''မင်းမြတ် ဣန္ဒနတ်၊ ယမနတ်၊ ဝရုဏနတ်၊ ကုဝေရနတ်၊ ပဇာပတိနတ်၊ သုယာမနတ်၊ သန္တုသိတနတ်၊ လောက ပါလနတ်တို့နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာကြီးနှင့်သော်လည်းကောင်း ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ လူအချင်းချင်းဖြစ်သောသူနှင့်အတူ ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုခြင်းငှါကား အဘယ့်ကြောင့် မစွမ်းဆောင်နိုင်ဘဲ ရှိပါ မည်နည်းဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ဒေဝမန္တိယအမတ်အား ''ဒေဝမန္တိယ ထိုသို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် အသျှင် မြတ်၏အထံသို့ တမန်စေလွှတ်လော့''ဟု မိန့်ဆို၏၊ ''မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ''ဟု ဒေဝမန္တိယအမတ် သည် အသျှင်နာဂသေနအထံသို့ ''အသျှင်ဘုရား မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်ဘုရားကို ဖူးမြင်လိုပါ၏''ဟု တမန်စေလွှတ်၏၊ အသျှင်နာဂသေနသည်လည်း ''သို့ဖြစ်လျှင် လာခဲ့လော့''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ယောနကအမတ်ငါးရာတို့ခြံရံလျက် မြတ်သော ရထားကို တက်စီး၍၊ များစွာသော ဗိုလ်လူအပေါင်းနှင့်တကွ သင်္ချေယျပရိဝုဏ်ရှိ အသျှင်နာဂသေနထံသို့ ဆည်းကပ်လေ၏။ ထိုအခါ အသျှင်နာဂသေနသည် ရှစ်သောင်းသော ရဟန်းနှင့် အတူ စည်းဝေးရာတန်ဆောင်း၌ ထိုင်နေ၏။ မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေန၏ ပရိသတ်ကို အဝေးမှပင် မြင်သောကြောင့် ဒေဝမန္တိယအမတ်ကို ''ဒေဝမန္တိယအမတ် များလှသော ပရိသတ်သည် အဘယ်သူ၏ ပရိသတ်နည်း''ဟု မေး၏။ မင်းမြတ် အသျှင်နာဂသေန၏ ပရိသတ်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေန၏ ပရိသတ်ကို အဝေးမှပင် မြင်၍ ကြောက်ခြင်း, ကိုယ် တုန်လှုပ်ခြင်း, ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်း ဖြစ်၏။ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ကြံ့သတ္တဝါတို့ ဝန်းဝိုင်းမိ သာ ဆင်ပြောင်ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဂဠုန်တို့ ဝန်းဝိုင်းမိသော နဂါးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ စပါးကြီးမြွေ ဝန်းဝိုင်းမိသော မြေခွေးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကျွဲတို့ ဝန်းဝိုင်းမိသော ဝံသတ္တဝါကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မြွေ လိုက်ခံရသော ဖားကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကျားသစ်လိုက်ခံရသော သမင်ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အလမ္ပာယ် သမားလက်သို့ ရောက်သော မြွေကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကြောင်လက်သို့ ရောက်သော ကြွက်ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုတ်မန္တရားတတ်သူ, ပယောဂဆရာရှိရာသို့ ရောက်သော မြေဖုတ်ဘီလူးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ရာဟုခံတွင်းသို့ ရောက်သော လကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပခြုပ်တွင်းသို့ရောက်သော မြွေကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နှောင်ချိုင့်တွင်းသို့ ရောက်သော ငှက်ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပိုက်ကွန်အတွင်းသို့ ရောက့်သော ငါးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ သားရဲရှိသော တောအုပ်သို့ ဝင်မိသော ယောက်ျားကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကို ပြစ်မှားမိသော နတ်ဘီလူးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နတ်သက်ကုန်ဆုံးသော နတ်သားကဲ့သို့လည်းကောင်း ကြောက်ရွံ့တုန်လှုပ် ထိတ်လန့်ချောက်ချားလျက် ကြက်သီးမွေးညင်းထကာ စိတ် ဖောက်ပြန်ခြင်း, နှလုံးမသာခြင်းရှိလျက် တုန်လှုပ်သော စိတ်, နိမ့်ကျသော စိတ်ထားရှိသည် ဖြစ်၍ ငါ့ကို ဤလူအပေါင်းသည် မနှိပ်စက်ပါစေသားဟု သတိကို ဖြစ်စေလျက် ဒေဝမန္တိယအမတ်ကို ''ဒေဝမန္တိယ အမတ် သင်သည် ငါ့အား ဤသူ အသျှင်နာဂသေနတည်းဟု မပြောကြားလင့်၊ မပြောကြားဘဲသာလျှင် ငါသည် နာဂသေနကို သိအောင် ပြုအံ့''ဟု (မိန့်ဆို၏)။ ''မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ၊ အရှင်မင်းမြတ်သည် သာလျှင် သိအောင်ပြုတော်မူပါလော့''ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ၌ အသျှင်နာဂသေနသည် ထိုရှစ်သောင်းသော ရဟန်းပရိသတ်ဝယ် ရှေ့လေးသောင်းသော ရဟန်းတို့အောက် ငယ်၏၊ နောက်လေးသောင်းသော ရဟန်းတို့ထက် ကြီး၏။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ထိုအလုံးစုံသော ရဟန်းအပေါင်းကို ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း၊ အလယ်မှလည်းကောင်း အစဉ်လှည့်လည်ကြည့်ရှုလတ်သော် ရဟန်းအပေါင်း၏ အလယ် ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ ထိတ်လန့်မှုကင်းသည်ဖြစ်၍ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကင်းလျက် လန့်ထိတ်တွန့်ရွံ့ခြင်း အလျှင်းမရှိဘဲ ထိုင်နေသော နာဂသေနကို အဝေးမှပင် မြင်ရသော် ထိုနေဟန် အမူအရာဖြင့်ပင် ''ဤပရိသတ်၌ ဤသူသည် နာဂသေနပင်တည်း''ဟု သိလေ၏။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ဒေဝမန္တိယအမတ်ကို ''ဒေဝမန္တိယအမတ် ဤသူပင် အသျှင်နာဂသေနပင်တည်း''ဟု ပြောဆို၏၊ မင်းမြတ် ဤသူပင် အသျှင်နာဂသေနဟုတ်ပါ၏၊ မင်းမြတ် အရှင်မင်းမြတ်သည် ကောင်းစွာသာလျှင် အသျှင်နာဂသေနကို သိပေ၏ဟု ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ ထို့နောက် မိလိန္ဒမင်း သည် ''သူတစ်ပါး မပြောကြားဘဲပင် ငါသည် အသျှင်နာဂသေနကို သိနိုင်ပေ၏''ဟု ကြည်ရွှင် ဝမ်းမြောက်မှုဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းအား အသျှင်နာဂသေနကို မြင်ရသောကြောင့်သာလျှင် ကြောက် ခြင်း, ကိုယ်တုန်လှုပ်ခြင်း, ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းဖြစ်တော့သည်သာတည်း။ ထို့ကြောင့် ရှေးပဝေဏီ မထေရ်မြတ်တို့သည် ဤသို့ မိန့်ဆိုကုန်၏- ''မိလိန္ဒမင်းသည် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ကောင်းသော အခြေပါဒစရဏ တစ်ဆယ့် ငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသည်လည်းဖြစ်သော၊ လွန်မြတ်သော ဣန္ဒြေစောင့်ထိန်းခြင်း၌ ကောင်းစွာ ယဉ်ကျေးပြီးသည်လည်းဖြစ်သော နာဂသေနမထေရ်ကို မြင်လတ်၍ ဤသို့သောစကားကို ပြောဆို၏။ ငါသည် များစွာသော ပညာရှိတို့ကို တွေ့မြင်ရ၍ စကားပြောဖူးလှကုန်ပြီ၊ များစွာသော ဆွေးနွေးပွဲတို့သို့ သက်ဝင်ဖူးလှပြီ၊ ယခုတစ်ကြိမ် ငါ့အား ထိတ်လန့်ခြင်းကဲ့သို့ ထိုထိတ်လန့်ခြင်းနှင့် တူစွာ ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်ခြင်း မဖြစ်စဖူးချေ။ အကြင်သို့ ထိတ်လန့်သောကြောင့် ငါ၏ စိတ်သည် မတည်တံ့နိုင်၊ ထိုသို့ မတည်တံ့နိုင်အောင် ကြောက်လန့်သောကြောင့် ယခုတစ်ကြိမ် ငါ၏ ရှုံးရခြင်းသည် ဧကန်မုချဖြစ်လတ္တံ့၊ နာဂသေန၏ အောင်မြင်ခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့သတည်း''ဟု ပြောဆို၏။ ။

ဗာဟိရကထာ ပြီး၏။

------

၂-မိလိန္ဒပဥှာ

၁-မဟာဝဂ် ၁-ပညတ္တိပဥှာ (ဘွဲ့မည်တော်ကို မေးခြင်း)

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေနထံ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်နာဂသေနနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်, အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက့်သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ အသျှင်နာဂသေနသည်လည်း ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောကြားခြင်းဖြင့်ပင် မိလိန္ဒမင်း၏ စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေ၏။ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေနအား ''အသျှင့်ကို အဘယ်သို့ သိအပ်ပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် အဘယ်အမည် ရှိပါ သနည်း''ဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် ငါ့ကို ''နာဂသေန''ဟူ၍ သီတင်းသုံးဖော်တို့က ခေါ်ကုန်၏၊ စင်စစ် သော်ကား ''နာဂသေန''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''သူရသေန''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဝီရသေန''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''သီဟသေန''ဟူ၍လည်းကောင်း အမိအဖတို့က အမည်မှည့်ကုန်၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့မှည့်ကြပါကုန်သော်လည်း နာဂသေနဟူသော အမည်သည် ရေတွက်ခေါ်ဆိုခြင်းမျှသာတည်း၊ သမုတ်ခြင်းမျှသာတည်း၊ ပညတ်ခြင်းမျှသာတည်း၊ ဝေါဟာရမျှသာတည်း၊ အမည်မျှသာတည်း၊ ဤနာဂသေနဟူရာ၌ ပုဂ္ဂိုလ်ကို (ဉာဏ်ဖြင့်) ရှုကြည့်၍ မရနိုင်ဟု မိန့်ဆို၏။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ဤသို့ ဆို၏ ''ငါးရာကုန်သော ယောနကအမတ်တို့နှင့် ရှစ်သောင်းသော အသျှင်ရဟန်းတို့ အကျွန်ုပ်၏ စကားကို နားထောင်တော်မူပါကုန်လော့၊ ဤနာဂသေနသည် 'ဤနာဂသေနဟူရာ၌ ပုဂ္ဂိုလ်ကို (ဉာဏ်ဖြင့်) ရှုကြည့်၍ မရနိုင် 'ဟု မိန့်ဆို၏၊ ထိုနာဂသေနမထေရ် စကားကို (ကောင်းပေ၏ဟု) နှစ်ခြိုက်ခြင်းငှါ လျော်ကန်သင့်မြတ်နိုင်ပါမည်လော''ဟု တိုင်ကြားပြောဆို၏၊ ထို့နောက် မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေနအား ဤစကားကို လျှောက်ထား၏- အသျှင်ဘုရား နာဂသေန ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါကို အကယ်၍ မရနိုင်သည် ဖြစ်အံ့၊ အဘယ်သူသည် အသျှင်ဘုရားတို့အား သင်္ကန်း, ဆွမ်း, ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ, သူနာ၏အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ကို ပေးလှူပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ထိုပေးလှူသော ပစ္စည်းကို သုံးဆောင်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် သီလကို စောင့်ထိန်းပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ဘာဝနာကို အားထုတ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်တို့ကို မျက်မှောက်ပြုပါ သနည်း၊ အဘယ်သူသည် သတ္တဝါကို သတ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် အရှင်မပေးသောသူတစ်ပါး ဥစ္စာကို ခိုးယူပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် မမှန်ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ပြောဆိုပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် သေအရက်ကို သောက်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် မာတုဃာတကကံစသော ပဉ္စာနန္တရိယကံကို ပြုလုပ်ပါသနည်း၊ ထို့ကြောင့် ကုသိုလ်မည်သည် မရှိ၊ အကုသိုလ်မည်သည် မရှိ၊ ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံတို့ကို ပြုလုပ် သူသည်လည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်စေသူသည်လည်းကောင်း မရှိပြီ၊ ကောင်းစွာ ပြုအပ်, မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်သော ကံတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် မရှိပြီ၊ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင်သူသည် အသျှင်ဘုရားတို့ကို အကယ်၍ သတ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုသတ်သောသူအားလည်း ပါဏာတိပါတကံ မရှိတော့ပြီ၊ အသျှင် နာဂသေန အသျှင်ဘုရားတို့အားလည်း ဆရာသည် မရှိတော့ပြီ၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည် မရှိတော့ပြီ၊ ပဉ္စင်း အဖြစ်သည် မရှိတော့ပြီ၊ ''မင်းမြတ် သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် ငါ့ကို နာဂသေန''ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ကုန်၏ဟု ပြောဆိုသော အသျှင်ဘုရား၏ စကား၌ အဘယ်သည် နာဂသေနမည်ပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရား အသို့ပါ နည်း၊ ဆံပင်တို့သည် နာဂသေနလောဟု မေးလျှောက်၏။

မင်းမြတ် (ဆံပင်သည်) နာဂသေနမမည်ချေ။ အမွေးတို့သည် နာဂသေနလော။ မင်းမြတ် အမွေးတို့သည် နာဂသေနမမည်ချေ။ ခြေသည်း လက်သည်းတို့သည်။ပ။ သွားတို့သည်။ အရေသည်။ အသား သည်။ အကြောသည်။ အရိုးသည်။ ခြင်ဆီသည်။ အညှို့သည်။ နှလုံးသည်။ အသည်းသည်။ အမြှေး သည်။ အဖျင်းသည်။ အဆုပ်သည်။ အူမသည်။ အူသိမ်သည်။ အစာသစ်သည်။ အစာဟောင်းသည်။ သည်းခြေသည်။ သလိပ်သည်။ ပြည်သည်။ သွေးသည်။ ချွေးသည်။ အဆီခဲသည်။ မျက်ရည်သည်။ ဆီကြည်သည်။ တံတွေးသည်။ နှပ်သည်။ အစေးသည်။ ကျင်ငယ်သည်။ပ။ ဦးထိပ်၌ ဦးနှောက်သည့်နာဂသေနမည်ပါသလော။ မင်းမြတ် ဦးနှောက်သည် နာဂသေနမမည်ချေ။ အသျှင်ဘုရား အသို့ပါနည်း၊ ရုပ်သည် နာဂသေနမည်ပါသလော။ မင်းမြတ် ရုပ်သည် နာဂသေနမမည်ချေ။ ဝေဒနာသည် နာဂသေန မည်ပါသလော။ မင်းမြတ် ဝေဒနာသည် နာဂသေနမမည်ချေ။ သညာသည် နာဂသေနမည်ပါသလော။ မင်းမြတ် သညာသည် နာဂသေန မမည်ချေ။ သင်္ခါရတို့သည် နာဂသေနမည်ပါသလော။ မင်းမြတ် သင်္ခါရတို့သည် နာဂသေနမမည်ချေ။ ဝိညာဏ်သည် နာဂသေန မည်ပါသလော။ မင်းမြတ် ဝိညာဏ်သည် နာဂသေနမမည်ချေ။ အသျှင်ဘုရား အသို့ပါနည်း၊ ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်သည် နာဂသေနမည်ပါသလော။ မင်းမြတ် ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်သည် နာဂသေန မမည် ချေ။ အသျှင်ဘုရား အသို့ပါနည်း၊ ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်မှ တစ်ပါးသော တရား သည် နာဂသေနမည်ပါသလော။ မင်းမြတ် ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်မှ တစ်ပါးသော တရားသည် နာဂသေနမမည်ချေ။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မေးတိုင်းမေးတိုင်း ထိုနာဂသေနကို မမြင်ရပါ၊ အသျှင်ဘုရားနာဂသေနဟု ပြောဆိုသော အသံသည်ပင် နာဂသေနမည်ပါသလာ။ မင်းမြတ် နာဂသေနဟု ပြောဆိုသော အသံသည်ပင် နာဂသေနမမည်ပါ။ ဤအရာ၌ အဘယ်သည် နာဂသေနမည် ပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် မမှန်ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ဆိုဘိ၏၊ နာဂသေနသည် မရှိချေတကားဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ အသျှင်နာဂသေနသည် မိလိန္ဒမင်းအား ဤစကားကို ဆို၏ ''မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်သည် မင်းမျိုးတို့၏ နူးညံ့ခြင်းရှိ၍ စင်စစ် နူးညံ့လှ၏၊ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်သည် မွန်းတည့်ရှိန်ရှိန် ပူလောင် လှသော မြေအပြင်ဝယ် ပူပြင်းလှသော သဲပြင်, ကြမ်းတမ်းသော ကျောက်စရစ်ခဲ, အိုးခြမ်းကွဲ၌ နင်း၍ ခြေဖြင့် လာခဲ့ရလျှင် ခြေထောက်တို့သည် ကျင်နာ, ကျိန်းစပ်ကုန်လိမ့်မည်၊ ကိုယ်သည် ပင်ပန်းလိမ့်မည်၊ စိတ်သည် ညှိုးနွမ်းပေလိမ့်မည်၊ ဆင်းရဲနှင့်တကွသော ကာယဝိညာဏ်စိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်ပေလိမ့်မည်၊ အသို့နည်း၊ သင်မင်းမြတ်သည် ခြေဖြင့် လာခဲ့သလော၊ သို့မဟုတ် ယာဉ်ဖြင့် လာခဲ့သလော''ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ခြေဖြင့် မလာခဲ့ပါ၊ ရထားဖြင့် လာခဲ့ပါ၏။ မင်းမြတ် သင် မင်းမြတ်သည် ရထားဖြင့် လာခဲ့သည် ဖြစ်အံ့၊ ငါ့အား ရထားကို ပြောကြားပါလော့၊ မင်းမြတ် အသို့ နည်း၊ ရထားသန်သည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝင်ရိုးသည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ရထားဘီးတို့သည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ရထားအိမ် သည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ရထားထောက်သည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ထမ်းပိုးတုံးသည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ကြိုးတို့သည် ရထားပေ လော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ နှင်တံကြိမ်လုံးသည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ မင်းမြတ် အသို့နည်း၊ ရထားသန်, ဝင်ရိုး, ရထားဘီး, ရထားအိမ်, ရထားထောက်, ထမ်းပိုးတုံး, ကြိုး, ကြိမ်လုံးတို့သည် ရထားပေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ မင်းမြတ် အသို့နည်း၊ ရထားသန်, ဝင်ရိုး, ရထားဘီး, ရထားအိမ်, ရထားထောက်, ထမ်းပိုးတုံး, ကြိုး, ကြိမ်လုံးတို့ကို ထား၍ ရထားရှိ သလော။ မရှိပါ အသျှင်ဘုရား။ မင်းမြတ် ငါသည် သင်မင်းမြတ်ကို မေးတိုင်းမေးတိုင်း ရထားကို မမြင် တွေ့ရ၊ မင်းမြတ် ရထားဟု ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုသော အသံသည်ပင် ရထားလေလော။ မဟုတ်ပါ အသျှင် ဘုရား။ ဤအရာ၌ အဘယ်သည် ရထားပေနည်း၊ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်သည် မမှန်ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ဆိုဘိ၏၊ ရထားသည် မရှိချေတကား၊ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်သည် ဇမ္ဗူဒိပ်တစ်ကျွန်းလုံး၌ မြတ်သော မင်းဖြစ်ပေ၏၊ သို့ဖြစ်ပါလျက် အဘယ်သူကို ကြောက်၍ မမှန်သော စကားကို ဆိုတုံဘိ သနည်း၊ ငါးရာကုန်သော ယောနကအမတ်တို့နှင့် ရှစ်သောင်းသော ရဟန်းတို့ အကျွန်ုပ်၏ စကားကို နားထောင်ကြကုန်လော့၊ ဤမိလိန္ဒမင်းသည် ''ရထားနှင့် အကျွန်ုပ် လာခဲ့ပါ၏ဟု ပြောဆိုဘိ၏၊ မင်းမြတ် သင်သည် အကယ်၍ ရထားနှင့် လာခဲ့သည် ဖြစ်အံ့၊ 'ငါ့အား ရထားကို ပြောကြားပါလော့ 'ဟု ဆိုလတ့်သော် ရထားကို ပြည့်စုံအောင် မပြောဆိုနိုင်၊ ထိုမိလိန္ဒမင်း၏ စကားကို နှစ်သက်ခြင်းငှါ သင့်ပါအံ့လော''ဟု ပြောဆို၏။ ဤသို့ ပြောဆိုသည်ရှိသော် ငါးရာသော ယောနကအမတ်တို့သည် အသျှင်နာဂသေန အား ကောင်းချီးပေး၍ မိလိန္ဒမင်းကို ''မင်းမြတ် ယခုအခါ သင်မင်းမြတ်သည် စွမ်းနိုင်သည်ရှိသော် ဆိုတော်မူပါလော့''ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေနကို ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကျွန်ုပ်သည် မမှန် စကားကို ဆိုသည် မဟုတ်ပါ၊ ရထားသန်ကိုလည်းကောင်း၊ ရထားဝင်ရိုးကိုလည်းကောင်း၊ ရထားဘီးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ရထားအိမ်ကိုလည်းကောင်း၊ ရထားထောက်ကိုလည်းကောင်း အစွဲပြု၍ ရထားဟူသော အရေအတွက်, ရထားဟု သမုတ်ခြင်း, ရထားဟူသော ပညတ်ခြင်း, ရထားဟူသော အခေါ်ဝေါ်, ရထားဟူသော အမည်မျှသာ ဖြစ်ပါ၏''ဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်သည် ရထားကို ကောင်းစွာ သိပါပေ၏၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဆံပင်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ အမွေးတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဦးထိပ်၌ ဦးနှောက်ကိုလည်းကောင်း၊ အစွဲပြု၍ ရုပ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝေဒနာကိုလည်းကောင်း၊ သညာကိုလည်းကောင်း၊ သင်္ခါရတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်ကိုလည်းကောင်း အစွဲပြု၍ ငါ့အားလည်း နာဂသေနဟူသော အရေအတွက်, နာဂသေနဟု သမုတ်ခြင်း, နာဂသေနဟူသော ပညတ်, နာဂသေနဟူသော အခေါ်ဝေါ်, နာဂသေနဟူသော အမည်မျှသာ ဖြစ်ပေ၏၊ စင်စစ်သော်ကား ဤနာဂသေနဟူရာ၌ မဖောက်မပြန် မှန်သော အနက်သဘောအားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါကို မရကောင်းပေ၊ မင်းမြတ် ဝဇိရာ မည်သော ဘိက္ခုနီသည် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်၌- ''ရထားသန်, ဝင်ရိုး, ထမ်းပိုးစသော ရထား၏ အစိတ်အပိုင်း အဆောက်အဦ ကြောင့် ရထားဟူသော သဒ္ဒပညတ်သည် ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ ရူပက္ခန္ဓာစသော ခန္ဓာတို့ ရှိကုန်လတ်သော် သတ္တဝါဟူသော သမုတ်ခြင်း, သတ္တဝါဟူသော အခေါ် အဝေါ်, သတ္တဝါဟူသော ပညတ်တရားသည် ဖြစ်ရလေ၏''ဟု မြွက်ဆို ကျူးရင့် အပ်၏။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ အလွန် ဆန်းကြယ်ကုန်သော ပြဿနာမေးခွန်းစကားတို့ကို ဖြေဆိုတော်မူအပ်ပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ ထင်ရှားရှိပါမူကား ''နာဂသေန ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ၊ အလွန်ဆန်းကြယ်ကုန်သော ပြဿနာမေးခွန်းစကားတို့ကို ဖြေဆိုအပ်ကုန်၏''ဟု ကောင်းချီးပေးရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ရှေးဦးစွာသော ပညတ္တိပဥှာ ပြီး၏။

------

၂-ဝဿဂဏနပဥှာ (သိက္ခာတော်ကို မေးခြင်း)

၂။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အသျှင်ဘုရားသည် ဝါတော် အဘယ်မျှရှိပါသနည်းဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် ငါသည် ခုနစ်ဝါ ရှိပါပြီဟု မိန့်ဆို၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုခုနစ်ဝါတို့သည် အဘယ်သည်တို့ ပါနည်း၊ အသျှင်ဘုရားသည်မူလည်း ခုနစ်ဝါတို့ပါလော၊ အရေအတွက်ဂဏန်းတို့သည်မူလည်း ခုနစ်ဝါတို့ ပါလောဟု လျှောက်၏။

ထိုဝါကို မေးနေစဉ်အခါ၌ အလုံးစုံသောတန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်ယင်၍ တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်သော မိလိန္ဒမင်း၏ ကိုယ်ရိပ်သည် မြေ၌လည်း ထင်၏၊ ရေအိုးကြီး၌လည်း ထင်၏။ ထိုအခါ အသျှင်နာဂသေနသည် မိလိန္ဒမင်းအား ''မင်းမြတ် မေးပါအံ့၊ သင်မင်းမြတ်သည်မူလည်း မိလိန္ဒမင်းလော၊ ကိုယ်ရိပ်မူသည်လည်း မိလိန္ဒမင်းလောဟု မေး၏။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကျွန်ုပ်သည်သာ မိလိန္ဒမင်းပါတည်း၊ ဤကိုယ်ရိပ်သည် မိလိန္ဒမင်း မဟုတ်ပါ၊ စင်စစ်သော်ကား အကျွန်ုပ်ကို မှီ၍ ကိုယ်ရိပ် သည် ဖြစ်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် သိက္ခာဝါအရေအတွက်တို့သည် ခုနစ်ဝါတို့ပေ့တည်း၊ ငါသည်ကား ခုနစ်ဝါမဟုတ်ချေ၊ စင်စစ်သော်ကား ငါ့ကို မှီ၍ ခုနစ်အရေအတွက်သည် ဖြစ်၏၊ မင်းမြတ် အရိပ်လျှင် ဥပမာရှိ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင် ဘုရားနာဂသေန မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ အလွန်ဆန်းကြယ်ကုန်သော ပြဿနာမေးခွန်းစကားတို့ကို ဖြေကြားတော်မူပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

နှစ်ခုမြောက် ဝဿဂဏနပဥှာ ပြီး၏။

------

၃-ဝီမံသနပဥှာ (စုံစမ်းလျှောက်မေးခြင်း)

၃။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကျွန်ုပ်နှင့် အတူတကွ တိုင်ပင်ပြောဆိုပါအံ့လော''ဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် သင်သည် ပညာရှိတို့၏ တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်းမျိုးကို အကယ်၍ တိုင်ပင်ပြော ဆိုပါသည် ဖြစ်အံ့၊ တိုင်ပင်ပြောဆိုပါအံ့။ မင်းတို့၏ တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်းမျိုးကို အကယ်၍ တိုင်ပင်ပြောဆို သည်ဖြစ်အံ့၊ မတိုင်ပင် မပြောဆိုလိုဟု မိန့်ဆို၏။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ပညာရှိတို့သည် အဘယ်သို့ လျှင် တိုင်ပင်ပြောဆိုပါကုန်သနည်းဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် စင်စစ် ပညာရှိတို့၏ တိုင်ပင် ပြောဆိုရာ၌ စကားဖြင့် ရစ်ပတ်ချည်နှောင်ခြင်းကိုလည်း ပြုလုပ်အပ်၏၊ တုံ့ပြန်ဖြေချွတ်ခြင်းကိုလည်း ပြုလုပ်အပ်၏၊ နှိမ်နင်းရှုတ်ချခြင်းကိုလည်း ပြုလုပ်အပ်၏၊ မြှင့်တင်ချီးမြှောက်ခြင်းကိုလည်း ပြုလုပ်အပ်၏၊ ထိုသို့ပြုလုပ် ခြင်းကြောင့် ပညာရှိတို့သည် အမျက်လည်း မထွက်ကုန်၊ မင်းမြတ် ပညာရှိတို့သည် ဤသို့လျှင် တိုင်ပင် ပြောဆိုကုန်၏ဟု မိန့်ဆို၏။ အသျှင်ဘုရား မင်းတို့သည် အဘယ်သို့လျှင် တိုင်ပင်ပြောဆိုပါကုန်သနည်းဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် မင်းတို့သည် တိုင်ပင်ပြောဆိုသော အခါ၌ အကြောင်းတစ်ခုကို ဝန်ခံခွင့်ပြုကုန်၏။ အကြင်သူသည် ထိုအကြောင်းကို ချွတ်ယွင်းစေ၏၊ ''ဤသူ့အား ဒဏ်တပ်ကုန်လော့''ဟု ထိုသူ့ အား ဒဏ်ထားကုန်၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် မင်းတို့သည် တိုင်ပင် ပြောဆိုကုန်၏ဟု မိန့်ဆို၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ပညာရှိတို့၏ တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်းမျိုးဖြင့် တိုင်ပင်ပြောဆိုပါအံ့၊ မင်းတို့၏ တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်းမျိုးဖြင့် မတိုင်ပင် မပြောဆိုပါ၊ အသျှင်မြတ်သည် ရဲရဲဝံ့ဝံ့တိုင်ပင် ပြောဆိုတော်မူပါ၊ ရဟန်းနှင့်လည်းကောင်း၊ သာမဏေနှင့်လည်းကောင်း၊ ဒါယကာနှင့်လည်းကောင်း၊ အရံစောင့်နှင့်လည်းကောင်း အတူတကွ တိုင်ပင်ပြောဆိုသကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အသျှင်မြတ်သည် ရဲရဲဝံ့ဝံ့ တိုင်ပင်ပြောဆိုတော်မူပါ, မကြောက်ပါလင့်ဟု လျှောက်၏။ ''မင်းမြတ် ကောင်းလှပြီ''ဟု နာဂသေနမထေရ်သည် ဝမ်းမြောက် တော်မူ၏။

မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန မေးပါအံ့''ဟု လျှောက်၏။ မင်းမြတ် မေးလော့။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ် မေးအပ်ပါပြီ။ မင်းမြတ် ဖြေအပ်ပြီ။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် အဘယ် ကို ဖြေအပ်ပါသနည်းဟု မေးလျှောက်သော် မင်းမြတ် သင်သည် အဘယ်ကို မေးအပ်သနည်းဟု မိန့်ဆို တော်မူ၏။ ။

သုံးခုမြောက် ဝီမံသနပဥှာ ပြီး၏။

------

၄-အနန္တကာယပဥှာ (အနန္တကာယအမတ်၏ လျှောက်ထားမေးမြန်းချက်)

၄။ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းအား ဤသို့သော အကြံအစည်ဖြစ်၏ ''ဤရဟန်းသည် ပညာရှိ၏၊ ဤရဟန်းသည် ငါနှင့်အတူ တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏၊ စင်စစ်သော်ကား များပြားသော မေးမြန်း ဖွယ် အကြောင်းအရာတို့ကို ပြည့်စုံစွာ မမေးရသေးဘဲပင် နေဝင်လတ္တံ့၊ ငါသည် နက်ဖြန် နန်းတွင်း၌ လျှောက်ထားပြောဆိုရမူကား ကောင်းပေစွ''ဟု(အကြံအစည်ဖြစ်၏)။ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ဒေဝမန္တိယ့အမတ်အား ဒေဝမန္တိယအမတ် သို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် အသျှင်မြတ်အား ''နက်ဖြန် နန်းတွင်း၌ မင်းနှင့် အတူ ပြောဆိုဆွေးနွေးခြင်းသည် ဖြစ်ပါလိမ့်မည်''ဟု လျှောက်ထားပြောဆိုချေလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ မိလိန္ဒမင်းသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ နေရာမှထကာ နာဂသေနမထေရ်ကို ပန်ကြား၍ ရထားစီး လျက် ''နာဂသေန, နာဂသေန''ဟု တတွတ်တွတ် မြွက်ဆိုလျက် ဖဲသွားလေ၏။

ထိုအခါ ဒေဝမန္တိယအမတ်သည် အသျှင်နာဂသေနအား ''အသျှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားသည် နက်ဖြန် နန်းတွင်း၌ ဘုရင်မင်းမြတ်နှင့်အတူ ပြောဆိုဆွေးနွေးခြင်းသည် ဖြစ်ပါလိမ့်မည်ဟု မိလိန္ဒမင်းက ပြောဆိုပါ သည်''ဟူ၍ လျှောက်၏။ မထေရ်သည် ''ကောင်းပြီ''ဟု ဝမ်းမြောက်၏။ ထို့နောက် ထိုညဉ့်လွန်သော အခါ ဒေဝမန္တိယအမတ်သည်လည်းကောင်း၊ အနန္တကာယအမတ်သည်လည်းကောင်း၊ မင်္ကုရအမတ်သည်လည်းကောင်း၊ သဗ္ဗဒိန္နအမတ်သည်လည်းကောင်း မိလိန္ဒမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်ပြီးသော် မိလိန္ဒမင်းကို ''မင်းမြတ် အသျှင်နာဂသေနသည် ကြွလာစေအံ့လော''ဟု လျှောက်တင်ကြကုန်၏။ ကြွလာပါစေဟု မိန့်တော်မူ၏။ အဘယ်မျှလောက်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ကြွလာစေရအံ့နည်းဟု လျှောက်တင်ကြကုန်၏။ အလိုရှိသမျှ ရဟန်းတို့နှင့် အတူ ကြွလာပါစေလော့ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ထိုအခါ သဗ္ဗဒိန္နအမတ်သည် ''မင်းမြတ် တစ်ကျိပ်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ကြွလာစေရမည်လော''ဟု လျှောက်၏။ နှစ်ကြိမ်တိုင်အောင်လည်း မိလိန္ဒမင်းသည် အလိုရှိသမျှ ရဟန်းတို့နှင့်အတူကြွလာ ပါစေလော့ဟု (မိန့်ဆို၏)။ နှစ်ကြိမ်တိုင်အောင်လည်း သဗ္ဗဒိန္နအမတ်သည် ''မင်းမြတ် တစ်ကျိပ်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ကြွလာစေရမည်လော''ဟု လျှောက်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မိလိန္ဒမင်းသည် အလို ရှိသမျှ ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ကြွလာပါစေလော့ဟု (မိန့်ဆို၏)။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း သဗ္ဗဒိန္နအမတ်သည် ''မင်းမြတ် တစ်ကျိပ်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ကြွလာစေရမည်လော''ဟု လျှောက်၏။ အလုံးစုံသော ဤပူဇော်သက္ကာရကို စီရင်ပြီးပြီ၊ ''အလိုရှိသမျှ ရဟန်းတို့နှင့် အတူ လာစေလော့''ဟု ငါမိန့်ဆိုပါလျက် အချင်းတို့ ဤသဗ္ဗဒိန္နအမတ်သည် တစ်မျိုးတစ်မည်အားဖြင့် လျှောက်တင်နေ၏၊ ငါတို့သည် ရဟန်းတို့ အား ဘောဇဉ်ကို ပေးလှူခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကုန်သလောဟု မိန့်ဆို၏။ ဤသို့ မိန့်ဆိုသည်ရှိသော် သဗ္ဗဒိန္န အမတ်သည် မျက်နှာမသာ ဖြစ်လေ၏။

ထိုအခါ၌ ဒေဝမန္တိယအမတ်သည်လည်းကောင်း၊ အနန္တကာယအမတ်သည်လည်းကောင်း၊ မင်္ကုရ အမတ်သည်လည်းကောင်း အသျှင်နာဂသေနအထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်နာဂသေနကို အသျှင်ဘုရား မိလိန္ဒမင်းသည် ''အလိုရှိသမျှသော ရဟန်းတို့နှင့် အတူ ကြွလာတော်မူပါလော့''ဟု ပြောဆိုပါသည်ဟု လျှောက်ထားကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်နာဂသေနသည် နံနက်အခါ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ရှစ်သောင်းသော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ သာဂလမြို့သို့ ဝင်တော်မူ၏။

ထိုအခါ၌ အနန္တကာယအမတ်သည် အသျှင်နာဂသေနကို ကပ်မှီသွားစဉ် အသျှင်နာဂသေနကို ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန မေးလျှောက်ပါရစေ၊ 'နာဂသေန'ဟူသော ဤစကား၌ အဘယ်သည် နာဂသေန ဖြစ်ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။ အသျှင်နာဂသေနမထေရ်သည် ''ဤနာဂသေနဆိုရာ၌ အဘယ်ကို နာဂသေနဟူ၍ သင် မှတ်ထင်သနည်း''ဟု ဆို၏။ အသျှင်ဘုရား ကိုယ်တွင်း၌ လေဟုဆိုအပ်သော အကြင်အသက်သည် အတွင်းသို့လည်း ဝင်ပါ၏၊ အပသို့လည်း ထွက်ပါ၏၊ ထိုဝင်ချည်, ထွက်ချည် ဖြစ်သော အသက်သည် 'နာဂသေန ဖြစ်၏ 'ဟူ၍ မှတ်ထင်ပါသည်''ဟု လျှောက်၏။ ဤအသက်ခေါ်သော လေသည် အပသို့ ထွက်ပြီးသော် ဤလေသည် ထွက်ပြီးလျှင် အကယ်၍ အတွင်းသို့ မဝင်ခဲ့မူ အတွင်းသို့ ဝင်ပြီး၍ အပသို့ မထွက်ခဲ့မူ ထိုယောက်ျားသည် အသက်ရှင်နိုင်ရာအံ့လောဟု မေး၏။ အသျှင်ဘုရား အသက်မရှင်နိုင်ရာပါ။ အကြင်ခရုသင်းမှုတ်တတ်ကုန်သောသူတို့သည် ခရုသင်းကို မှုတ်ကုန်၏၊ ထို ခရုသင်းမှုတ်သူတို့၏ ထွက်လေသည် ပြန်ဝင်သေးသလော။ ပြန်မဝင်ပါ အသျှင်ဘုရား၊ အကြင်ပြွေ မှုတ်တတ်သောသူတို့သည် ပြွေကို မှုတ်ကုန်၏၊ ထိုပြွေမှုတ်သူတို့၏့ထွက်လေသည် ပြန်ဝင်သေး သလော။ ပြန်မဝင်ပါ အသျှင်ဘုရား။ အကြင် တံပိုးမှုတ်တတ်သောသူတို့သည် တံပိုးကို မှုတ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ထွက်လေသည် ပြန်ဝင်သေးသလော။ ပြန်မဝင်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ထိုသို့ဖြစ်လျက် သူတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မသေရကုန်သနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အကျွန်ုပ်သည် စကားကပ်ပြောတတ်သော အသျှင်ဘုရားနှင့်အတူ ပြောဆိုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏ လိုအပ်သော အနက် အဓိပ္ပါယ်ကို ဟောကြားဖြေဆိုတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ ဤသင် ပြောသော လေသည် အသက် မဟုတ်၊ ဤလေတို့ကား ကရဇကာယဟူသော စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်အပေါင်းသည် ပြုပြင်စီမံအပ်ကုန်သော ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ပေတည်းဟု မထေရ်သည် သင်္ခါရယမိုက်လာ အဘိဓမ္မာတရားစကားကို ဖြေရှင်း မိန့်ကြားတော်မူ၏။ ထို့နောက် အနန္တကာယအမတ်သည် ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်သော ဒါယကာ အဖြစ်ကို လျှောက်ကြား၏။ ။

လေးခုမြောက် အနန္တကာယပဥှာ ပြီး၏။

------

၅-ပဗ္ဗဇ္ဇပဥှာ (ရဟန်းပြုခြင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာ)

၅။ ထိုအခါ အသျှင်နာဂသေနသည် မိလိန္ဒမင်းနန်းတော်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် ပရိသတ်နှင့်တကွသော အသျှင်နာဂသေနကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် ကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၍ တစ်ပါး တစ်ပါးသော ရဟန်းအား သင်္ကန်းတစ်စုံစီ, တစ်စုံစီ ဆက်ကပ်လှူဒါန်း၍ အသျှင်နာဂသေနအား တိစီဝရိက် သင်္ကန်းကို ဆက်ကပ်လှူဒါန်းပြီးလျှင် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ရဟန်းတော်ဆယ်ပါးတို့နှင့် ဤနန်းတော်၌ ထိုင်နေတော်မူခဲ့ပါကုန်၊ ကြွင်းသော ရဟန်းတော်တို့သည် ကြွကြပါစေကုန်''ဟု အသျှင် နာဂသေနအား လျှောက်ထား၏။

ထိုအခါ မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေန ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ နိမ့်သော ထိုင်နေစရာ တစ်ခုကိုယူ၍ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ သင့်တင့်လျောက် ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော မိလိန္ဒမင်းသည် အသျှင်နာဂသေနကို ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အဘယ် အရာမျိုး၌ စကားပြောဟောခြင်းသည် ဖြစ်ပါအံ့နည်း''ဟု လျှောက်၏။ မင်မြတ် ငါတို့သည် အကျိုး စီးပွါးကို အလိုရှိကုန်၏၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် စပ်ယှဉ်သော အရာ၌ စကားပြောဟောခြင်း ဖြစ်ပါစေလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အသျှင်ဘုရားတို့၏ ရဟန်းအဖြစ်သည် အဘယ်အကျိုး ရှိပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရားတို့ တောင့်တအပ် မြတ်သော အကျိုးကား အဘယ်ပါနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ နာဂသေနမထေရ်သည် ''မင်းမြတ် ဤသံသရာဆင်းရဲသည် အဘယ်သို့သော နည်းနာ အကြောင်းဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းရာအံ့နည်းဟု ကြံစည်၍ ရဟန်းပြုကြရကား ငါတို့၏ ရဟန်းအဖြစ်သည် ဤ ပြဆိုခဲ့သည့် အကျိုးရှိ၏၊ ထို့ပြင် ငါတို့ တောင့်တအပ် မြတ်သော အကျိုးသည် တဏှာဒိဋ္ဌိကပ်ငြိ စွဲလမ်းခြင်း မရှိမူ၍ တဏှာညွှတ်မှ လွတ်မြောက်ရခြင်းပင်တည်း''ဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။

အသျှင်နာဂသေန မေးလျှောက်ပါဦးအံ့ ရဟန်းအားလုံးတို့သည်ပင် ဤပြဆိုခဲ့သည့် အကျိုးငှါ ရဟန်းပြုကြပါကုန်သလောဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် အချို့သောသူတို့သည် ဤပြဆိုခဲ့သည့် အကျိုးငှါ ရဟန်းပြုသည် မဟုတ်ကုန်၊ အချို့သောသူတို့သည် မင်းနှိပ်စက်ကုန်၍ ရဟန်းပြုကုန်၏၊ အချို့သောသူတို့သည် ခိုးသူနှိပ်စက်ကုန်၍ ရဟန်းပြုကုန်၏၊ အချို့သောသူတို့သည် ကြွေးမြီနှိပ်စက်ကုန်၍ ရဟန်းပြုကုန်၏၊ အချို့သောသူတို့သည် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအလို့ငှါ ရဟန်းပြုကုန်၏၊ အထူးအားဖြင့် အကြင်သူတို့သည် ကောင်းစွာ ရဟန်းပြုကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ဤပြဆိုခဲ့သည် အကျိုးငှါ့ရဟန်းပြုကုန်၏ဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားကား ဤပြဆိုခဲ့သည့် အကျိုးငှါ ရဟန်းပြုပါသလောဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ငါသည်ကား ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်ကပင် ရဟန်းပြု၏၊ ဤမည်သော နိဗ္ဗာန်၏ အကျိုးငှါ ရဟန်းပြု၏ဟု ငါမသိ၊ အကြောင်းမှန်သော်ကား ''ဤသာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော် ရဟန်းတို့သည် ပညာ ရှိကုန်၏၊ ထိုပညာရှိ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ကို သင်ကြားပေးကုန်လတ္တံ့''ဟု ငါ့အား အကြံအစည်ဖြစ်၏၊ ထိုငါသည် ထိုသာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော်ရဟန်းတို့က သင်ကြားပေးရကား ''ဤမည်သော နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ရဟန်းပြု၏''ဟု သိလည်း သိရ၏၊ မြင်လည်း မြင်ရ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ငါးခုမြောက် ပဗ္ဗဇ္ဇပဥှာ ပြီး၏။

------

၆-ပဋိသန္ဓိပဥှာ (ပဋိသန္ဓေ နေ မနေ ပြဿနာ)

၆။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သေလွန်ပြီး၍ တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေမနေသောသူ တစ်စုံတစ်ယောက်ရှိပါသလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ နာဂသေနမထေရ်သည် အချို့သောသူသည် တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေနေ၏၊ အချို့သောသူသည် တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေမနေ''ဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။ အဘယ်သူသည် တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေနေပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေမနေပါသနည်း။ မင်းမြတ် ကိလေသာ ရှိသူသည် တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေ၏၊ ကိလေသာမရှိသူသည် တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေမနေ။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အသျှင်ဘုရားကား ပဋိသန္ဓေနေလတ္တံ့ပါလော။ မင်းမြတ် အကယ်၍ ငါသည် ဥပါဒါန်ရှိသေးသည် ဖြစ်အံ့၊ တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေနေရလတ္တံ့၊ အကယ်၍ ဥပါဒါန်မရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေမနေရလတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ခြောက်ခုမြောက် ပဋိသန္ဓိပဥှာ ပြီး၏။

------

၇-ယောနိသောမနသိကာရပဥှာ (ယောနိသောမနသိကာရ ပြဿနာ)

၇။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ပဋိသန္ဓေမနေရသူသည် အသင့်အတင့်နှလုံးသွင်းမှု 'ယောနိသောမနသိကာရ' ကြောင့် ပဋိသန္ဓေမနေရသည် မဟုတ်ပါလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ယောနိသောမနသိကာရကြောင့်လည်းကောင်း၊ ပညာဉာဏ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသော သဒ္ဓါစသော ကုသိုလ်တရားတို့ကြောင့်လည်းကောင်း ပဋိသန္ဓေမနေရဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ယောနိ သောမနသိကာရသည်ပင် ပညာမဟုတ်ပါလောဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ယောနိသောမနသိကာရ သည် ပညာမဟုတ်ချေ၊ ယောနိသောမနသိကာရသည် တစ်ပါးတစ်ခြား, ပညာသည် တစ်ပါး တစ်ခြားသာတည်း။ မင်းမြတ် ဧကန်အားဖြင့် ဤဆိတ် မြန်မာ, ဆိတ်ကုလား, နွား, ကျွဲ, ကုလား အုတ်, မြည်း သတ္တဝါတို့အားလည်းကောင်း မနသိကာရသည် ရှိ၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့အား ပညာကား မရှိချေဟု ဖြေကြား တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ခုနစ်ခုမြောက် ယောနိသောမနသိကာရပဥှာ ပြီး၏။

------

၈-မနသိကာရလက္ခဏပဥှာ (မနသိကာရလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၈။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန မနသိကာရသည် အဘယ်လက္ခဏာရှိပါသနည်း။ ပညာသည် အဘယ်လက္ခဏာရှိပါသနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် မနသိကာရသည် ရုံးစုခြင်း လက္ခဏာရှိ၏၊ ပညာသည် ပိုင်းဖြတ်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏ဟု (ဖြေကြား၏)။

မနသိကာရသည် အဘယ်သို့လျှင် ရုံးစုခြင်းလက္ခဏာရှိပါသနည်း။ ပညာသည် အဘယ်သို့လျှင် ပိုင်းဖြတ်ခြင်းလက္ခဏာရှိပါသနည်း၊ ဥပမာပြုတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် မုယောစပါးရိတ် သမားတို့ကို သင်သိပါ၏လော။ သိပါ၏ အသျှင်ဘုရား။ မင်းမြတ် မုယောစပါးရိတ်သမားတို့သည် မုယောစပါးကို အဘယ်သို့ ရိတ်ကုန်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား လက်ဝဲလက်ဖြင့် မုယောစပါးဆုပ်ကို ကိုင်ဆုပ်၍ လက်ယာလက်ဖြင့် တံစဉ်ကို ကိုင်ပြီးလျှင် တံစဉ်ဖြင့် ရိတ်ဖြတ်ပါကုန်၏။

မင်းမြတ် မုယောစပါးရိတ်သမားသည် လက်ဝဲလက်ဖြင့် မုယောစပါးဆုပ်ကို ကိုင်ဆုပ်၍ လက်ယာ လက်ဖြင့် တံစဉ်ကို ကိုင်ဆုပ်ပြီးလျှင် မုယောစပါးဆုပ်ကို ရိတ်ဖြတ်သကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မနသိကာရဖြင့် စိတ်ကို ဖမ်းယူဆုပ်ကိုင်၍ ပညာဖြင့် ကိလေသာတို့ကို ပိုင်းဖြတ်၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် မနသိကာရသည် ရုံးစုခြင်းလက္ခဏာရှိ၏၊ ပညာသည် ပိုင်းဖြတ်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏ဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ရှစ်ခုမြောက် မနသိကာရလက္ခဏပဥှာ ပြီး၏။

------

၉-သီလလက္ခဏပဥှာ (သီလလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၉။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန 'ယောနိသောမနသိကာရပညာမှ တစ်ပါးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကြောင့်'ဟူသော အကြင်စကားကို မိန့်တော်မူဘိ၏၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီး ကုသိုလ်တရားတို့သည် အဘယ်တို့ပါနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် သီလ၊ သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ ဤတရားတို့သည် ထိုဆိုခဲ့ပြီး ကုသိုလ်တရားတို့ပေတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သီလသည် အဘယ် လက္ခဏာရှိပါသနည်း''ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် သီလသည် ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့၏ တည်ရာ မှီရာလက္ခဏာရှိ၏၊ သီလသည် ဣန္ဒြေ၊ ဗိုလ်၊ ဗောဇ္ဈင်၊ မဂ္ဂင်၊ သတိပဋ္ဌာန်၊ သမ္မပ္ပဓာန်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်၊ ဈာန်၊ ဝိမောက္ခ၊ သမာဓိ၊ သမာပတ်ဟူသော ဗောဓိပက္ခိယတရား ကုသိုလ်များတို့၏ တည်ရာမှီရာဖြစ်၏၊ မင်းမြတ် သီလ၌တည်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သူ ပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလကို မှီ၍၊ သီလ၌ တည်၍ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွါးများ၏၊ ကုသိုလ်တရား အားလုံးတို့သည် မဆုတ်မယုတ်ကုန်ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ ဥပမာ ပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက် ၏)။ မင်းမြတ် ကြီးပွါးခြင်း, စည်ပင်ခြင်း, ပြန့်ပွားခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော ဗီဇဂါမ်, ဘူတဂါမ်ဟူသမျှ အားလုံးတို့သည် မြေပြင်ကို မှီ၍၊ မြေပြင်၌ တည်၍ ကြီးပွါးခြင်း, စည်ပင်ခြင်း, ပြန့်ပွားခြင်းသို့ ရောက်ရကုန်သကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလကို မှီ၍၊ သီလ၌ တည်၍ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့ကို ပွါးများ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် အင်အားဖြင့် ပြုလုပ်အပ်သော အမှုမျိုးဟူသမျှအားလုံးတို့ကို မြေပြင်ကို မှီ၍၊ မြေပြင်၌ တည်၍ ပြုလုပ်အပ်ကုန်သကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလကို မှီ၍၊ သီလ၌တည်၍ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွါးများ၏ဟု (ဖြေကြားတော့်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် မြို့ကို တည်ဆောက်သော ဗိသုကာလက်သမားသည် မြို့ကို တည်ဆောက်ဖန်ဆင်းလိုသော် ရှေးဦးစွာ မြို့နေရာကို သုတ်သင် ရှင်းလင်းစေပြီးမှ သစ် ငုတ်, ဆူးငြောင့်ကို ပယ်နုတ်စေလျက် မြေကို ညီညီညွတ်ညွတ် ပြုလုပ်စေပြီးလျှင် ထိုသို့ သုတ်သင်မြေညှိပြီး နောက်အဖို့၌ လမ်းမ,လမ်းခွ,လမ်းဆုံစသည် ပိုင်းခြားသဖြင့် ဝေဖန်ကာ မြို့ကို တည်ဆောက်ဖန်ဆင်းသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလ ကို မှီ၍၊ သီလ၌ တည်၍ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွါးများ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ကျွမ်းသမားသည် ကျွမ်း အတတ်ကို ပြလိုလတ်သော် မြေကို တူးစေ၍ ကျောက်စရစ်အိုခြမ်းကွဲကို ဖယ်ရှားစေပြီးမှ မြေကို ညီညီ ညွတ်ညွတ် ပြုလုပ်စေပြီးလျှင် နူးညံ့သိမ်မွေ့သော မြေပြင်၌ အတတ်ကို ပြသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူ သာလျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလကို မှီ၍၊ သီလ၌ တည်၍ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွါးများ၏။ မင်းမြတ် မြတ်စွာဘုရားသည်- ''ကမ္မဇတိဟိတ်ပဋိသန္ဓေပညာရှိ၍ ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သော လုံ့လ ရှိသော၊ ရင့်ကျက်သော ပါရိဟာရိယပညာ^၁ရှိသော၊ သံသရာဘေးကို ရှုလေ့ရှိသောသူသည် သီလ၌ တည်၍ သမာဓိစိတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိပဿနာပညာကိုလည်းကောင်း ပွါးများစေလျက် ဤအတွင်း, အပ နှစ်ဝသော တဏှာအရှုပ်အထွေးကို ဖြေရှင်းနိုင်ရာ၏''ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ ''မြေသည် သတ္တဝါအပေါင်းတို့၏ တည်ရာဖြစ်သကဲ့သို့ မြတ်သော ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်သော ဤသီလအစုသည် ကုသိုလ်တရားတို့၏ တည်ရာမှီရာဖြစ်၏၊ ဤ သီလသည် ကုသိုလ်ပွါးစီးခြင်း၏ အရင်းအမြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဤသီလသည် အလုံးစုံသော မြတ်စွာဘုရား၏ ဩဝါဒအဆုံးအမအပေါင်း၌ တံခါးပေါက်ဝ ပဓာန အချက်လည်း ဖြစ်ပေ၏''ဟု (သံယုတ္တနိကာယ်၌ ဟောလည်း ဟောအပ်ပြီဟု ဖြေကြား တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ကိုးခုမြောက် သီလလက္ခဏပဥှာ ပြီး၏။

------

၁။ ပါရိဟာရိယပညာ= ကိစ္စအားလုံးကို ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းရှိသော ပညာ။

Ã

၁၀-သမ္ပသာဒနလက္ခဏသဒ္ဓါပဥှာ (သဒ္ဓါ၏ ကြည်လင်းခြင်းလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၁၀။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သဒ္ဓါသည် အဘယ်လက္ခဏာရှိပါသနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် သဒ္ဓါသည် ကြည်လင်စေခြင်းလက္ခဏာလည်း ရှိ၏၊ ကုသိုလ်အဖို့သို့ ပြေးဝင်ခြင်း လက္ခဏာလည်း ရှိ၏ဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား သဒ္ဓါသည် အဘယ်သို့လျှင် ကြည်လင်စေခြင်း လက္ခဏာ ရှိပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် သဒ္ဓါဖြစ်သည်ရှိသော် နီဝရဏတို့ကို ကင်းကွာ စေ၏၊ နီဝရဏကင်းသောစိတ်သည် ကြည်လင်၏၊ အထူးသဖြင့် သန့်စင်၏၊ မနောက်ကျု။ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သဒ္ဓါသည် ကြည်လင်စေခြင်းလက္ခဏာလည်း ရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် စကြဝတေးမင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်နှင့် အတူ ရှည်လျားဝေးကွာသော ခရီးသို့ ကြွချီထွက်သွားသော် အနည်းငယ်သော ရေကို ဖြတ်ကူးရာ၏၊ ထိုရေသည် ဆင်၊ မြင်း၊ ရထား၊ ခြေသည်တို့ လှုပ်ရှားသွားလာသည်ဖြစ်၍ နောက်ကျု သည်, ညစ်ကျုသည်, ရွှံ့ညွန် သဖွယ်ဖြစ်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ စစ်အင်္ဂါလေးပါးဖြတ်ကူးပြီးသော် စကြဝတေး မင်းသည် ''အချင်းတို့ သောက်ရေကို ဆောင်ယူဆက်ကြကုန်လော့၊ ရေသောက်အံ့''ဟု လူတို့ကို စေခိုင်းရာ၏၊ ရေကို ကြည်လင်စေတတ်သော မင်း၏ ပတ္တမြားသည်လည်း ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ''မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ''ဟု ဤသို့လျှင် ထိုလူတို့သည် စကြဝတေးမင်းအား တုံ့ပြန်လျှောက်ထား၍ ရေကို ကြည်လင် စေတတ်သော ထိုပတ္တမြားကို ရေ၌ ထည့်ကုန်ရာ၏၊ ထိုပတ္တမြားကို ရေ၌ ထည့်ကာမျှပင် မှော်ကြီး, မှော်သေး, မှော်ညင်းသည် ကင်းပျောက်ရာ၏၊ ညွန်နှစ်သည်လည်း နစ်မြုပ်ရာ၏၊ ရေသည် ကြည်လင် သည်, အထူးသဖြင့် သန့်စင်သည်, မနောက်ကျုသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထို့နောက်မှ စကြဝတေးမင်းအား ''မင်းမြတ် သောက်တော်ရေကို သောက်တော်မူပါလော့''ဟု သောက်ရေကို ဆက်ကပ်ကုန်ရာ၏။

မင်းမြတ် ရေကဲ့သို့ စိတ်ကို မှတ်အပ်၏၊ ထိုလူတို့ကဲ့သို့ ကမ္မဋ္ဌာန်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မှတ် အပ်၏၊ မှော်ကြီး, မှော်သေး, မှော်ညင်းကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ညွန်ကဲ့သို့လည်းကောင်း ကိလေသာတို့ကို မှတ်အပ်ကုန်၏၊ ရေကို ကြည်လင်စေတတ်သောပတ္တမြားကဲ့သို့ သဒ္ဓါကို မှတ်အပ်၏၊ ရေကို ကြည်လင်စေ တတ်သော ပတ္တမြားကို ရေ၌ ထည့်ကာမျှပင် မှော်ကြီး, မှော်သေး, မှော်ညင်း ကင်းရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ညွန်နှစ်သည်လည်း နစ်မြုပ်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ရေသည် ကြည်လင်သည်, အထူးသဖြင့် သန့်စင်သည်, မနောက်ကျုသည် ဖြစ်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း သဒ္ဓါဖြစ်သည်ရှိသော် နီဝရဏတို့ကို ဖယ်ရှား၏၊ နီဝရဏမှ ကင်းသော စိတ်သည် ကြည်လင်၏, အထူးသဖြင့် သန့်စင်၏, မနောက်ကျု၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သဒ္ဓါသည် ကြည်လင်စေခြင်း လက္ခဏာလည်း ရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ဆယ်ခုမြောက် သမ္ပသာဒနလက္ခဏသဒ္ဓါပဥှာ ပြီး၏။

------

၁၁-သမ္ပက္ခန္ဒနလက္ခဏသဒ္ဓါပဥှာ (သဒ္ဓါ၏ ပြေးဝင်ခြင်းလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၁၁။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သဒ္ဓါသည် အဘယ်သို့လျှင် ပြေးဝင်ခြင်းလက္ခဏာရှိပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်ပါးသောသူတို့၏ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သောစိတ်ကို ရှုမြင်၍ သောတာပတ္တိဖိုလ်၌လည်းကောင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်၌လည်းကောင်း၊ အနာဂါမိဖိုလ်၌လည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်၌လည်းကောင်း ကောင်းစွာပြေးဝင်၏၊ မရောက်သေးသော မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ၊ မရသေးသော မဂ်ဖိုလ်ကို ရခြင်းငှါ၊ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော မဂ်ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရခြင်းငှါ အားထုတ်မှုကို ပြုလုပ်၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သဒ္ဓါသည် ပြေးဝင်ခြင်း လက္ခဏာရှိ၏ဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် တောင်ပေါ်၌ မိုးကြီးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းရာ၏၊ ထိုမိုးရေသည် ချိုင့်ဝှမ်းရာအတိုင်း စီးဆင်းလျက် တောင်မြောင် ချောက်ကြား ချောင်းလက်တက်တို့ကို ပြည့်လျှံစေ၍ မြစ်ကို ပြည့်စေရာ၏၊ ထိုမြစ်သည် ကမ်းနှစ်ဖက်တို့ကို လျှံတက်ယိုစီး၍ သွားရာ၏၊ ထိုစဉ်အခါ၌ လူများအပေါင်းသည် လာ၍ ထိုမြစ်၏ တိမ်သည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ နက်သည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း မသိသဖြင့် ကြောက်သည်ဖြစ်၍ တွန့်ရွံ့လျက် ကမ်းနား၌ ရပ်တည်နေရာ၏၊ ထိုစဉ်အခါ၌ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် လာလတ်၍ မိမိအားအင်ကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တိအစွမ်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာမြင်သဖြင့် မြဲစွာ ခါးတောင်းကျိုက်လျက် မြစ်သို့ သက်ဆင်း၍ ကူးရာ၏၊ ထိုကူးနေ့သော ယောက်ျားကို မြင်သည်ရှိသော် လူများအပေါင်းသည်လည်း ကူးရာသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်ပါးသောသူတို့၏ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သောစိတ်ကို ရှုမြင်၍ သောတာပတ္တိဖိုလ်၌လည်းကောင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်၌လည်းကောင်း၊ အနာဂါမိဖိုလ်၌လည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်၌လည်းကောင်း၊ ကောင်းစွာ သက်ဝင်၏၊ မရောက်သေးသော မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ၊ မရသေးသော မဂ်ဖိုလ်ကို ရခြင်းငှါ၊ မျက်မှောက် မပြုရသေးသော မဂ်ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရခြင်းငှါ အားထုတ်မှုကို ပြုလုပ်၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သဒ္ဓါသည် ပြေးဝင်ခြင်း လက္ခဏာရှိ၏ဟု ဖြေကြား တော်မူ၏။ မင်းမြတ် မြတ်စွာဘုရားသည် သံယုတ္တနိကာယ်မြတ်၌- ''သဒ္ဓါတရားဖြင့် ဝဋ်ဩဃ'ရေအလျင်'ကို ကူးခတ်လွန်မြောက်နိုင်၏၊ မမေ့ မလျော့ခြင်း သတိတရားဖြင့် သံသရာပင်လယ်ကြီးကို ကူးခတ်လွန်မြောက်နိုင်၏၊ အားထုတ်မှုလုံ့လ 'ဝီရိယ' ဖြင့် ဆင်းရဲမျိုးအပေါင်းကို လွန်မြောက်နိုင်၏၊ ပညာဖြင့် စင်ကြယ်နိုင်၏''ဟူသော ဤစကားကိုလည်း ဟောကြားတော်မူ၏ဟု သာဓက ဆောင်၍ မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် သမ္ပက္ခန္ဒနလက္ခဏသဒ္ဓါပဥှာ ပြီး၏။

------

၁၂-ဝီရိယလက္ခဏပဥှာ (ဝီရိယလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၁၂။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ဝီရိယသည် အဘယ်လက္ခဏာရှိပါသနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ဝီရိယသည် ထောက်ကန်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏၊ ဝီရိယ ထောက်ကန်အပ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် မဆုတ်ယုတ်ကြကုန်ဟု ဖြေကြားတော်မူ၏။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ယောက်ျားသည် အိမ်ပြိုကျသည်ရှိသော် အခြားသော သစ်ဖြင့် ထောက်ကန်ထားရာ၏၊ ထောက်ကန်ထားသည်ရှိသော် ထိုအိမ်သည် မပြိုကျရာသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဝီရိယသည် ထောက်ကန်ထားခြင်းလက္ခဏာရှိ၏၊ ဝီရိယဖြင့် ထောက်ကန်ထား အပ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် မဆုတ်ယုတ်ကြကုန်ဟု ဖြေကြား တော်မူ၏။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် အနည်းငယ်သော စစ်သည် ကို များပြားသော စစ်သည်သည် ဖျက်ဆီးရာ၏၊ ထိုသို့ဖျက်ဆီးသောအခါ၌ မင်းသည် အချင်းချင်း သတိ ပေးရာ၏၊ ထပ်ပို့ဖြည့်စွက်ရာ၏၊ မိမိ၏ အနည်းငယ်သော စစ်သည်အား တပ်ကူစစ်အင်အားကို ဖြည့်စွက် ပေးရာ၏၊ ထိုတပ်ကူစစ်အင်အားနှင့်တကွ အနည်းငယ်သော စစ်သည်သည် များစွာသော စစ်သည်ကို ဖျက်ဆီးရာသကဲ့သို့ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဝီရိယသည် ချီးမြှောက်ထောက်ကန် ထားခြင်း လက္ခဏာရှိ၏၊ ဝီရိယဖြင့် ထောက်ကန်ထားအပ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် မဆုတ်ယုတ် ကြကုန်။ မင်းမြတ် မြတ်စွာဘုရားသည် ''ရဟန်းတို့ လုံ့လနှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာတပည့်သည် အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသည်ကို ပယ်စွန့်၏ အပြစ်ကင်းသည်ကို ပွါးများ၏၊ ကိလေသာမှ စင်ကြယ်သော မိမိကိုယ်ကို ဆောင်ရာ၏''ဟု ဤစကားကိုလည်း ဟောကြား တော်မူအပ်၏ဟု (သာဓကဆောင်၍ မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် ဝီရိယလက္ခဏပဥှာ ပြီး၏။

------

၁၃-သတိလက္ခဏပဥှာ (သတိလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၁၃။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သတိသည် အဘယ်လက္ခဏာရှိပါသနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် သတိသည် မပျောက်ပျက်စေခြင်းလက္ခဏာလည်း ရှိ၏၊ သိမ်းဆည်းခြင်း လက္ခဏာလည်း ရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သတိသည် အဘယ်သို့လျှင် မပျောက်ပျက်စေခြင်း လက္ခဏာ ရှိပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် သတိဖြစ်သည်ရှိသော် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်၊ အပြစ်ရှိ, အပြစ်မဲ့၊ အယုတ်, အမြတ်၊ မည်းညစ်, ဖြူစင်သော အဖို့ရှိသော တရားတို့ကို ''ဤတရားတို့ကား သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ ကား ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား ဣန္ဒြေငါးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား ဗိုလ်ငါးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော အရိယာ မဂ်တည်း၊ ဤတရားကား သမထတည်း၊ ဤတရားကား ဝိပဿနာတည်း၊ ဤတရားကား ဝိဇ္ဇာတည်း၊ ဤတရားကား ဝိမုတ္တိတည်း''ဟု မပျောက်ပျက်စေတတ်၊ ထိုသို့ မပျောက်ပျက်စေတတ်သောကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မှီဝဲသင့်သော တရားတို့ကို မှီဝဲ၏၊ မမှီဝဲသင့်သော တရားတို့ကို မမှီဝဲ၊ ဆည်းကပ်သင့်သော တရားတို့ကို ဆည်းကပ်၏၊ မဆည်းကပ်သင့်သော တရားတို့ကို မဆည်း ကပ်။ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သတိသည် မပျောက်ပျက်စေခြင်း လက္ခဏာရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် စကြဝတေးမင်း၏ ဘဏ္ဍာစိုးသည် စကြဝတေးမင်းကို ညဉ့်တိုင်း, နံနက်တိုင်း ''မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်၏ ဆင်တို့သည် ဤမျှရှိကုန်၏၊ မြင်းတို့သည် ဤမျှ ရှိကုန်၏၊ ရထားတို့သည် ဤမျှရှိကုန်၏၊ ခြေသည်တို့သည် ဤမျှရှိကုန်၏၊ ငွေသည် ဤမျှရှိကုန်၏၊ ရွှေသည် ဤမျှရှိကုန်၏၊ ဥစ္စာဘဏ္ဍာအစုသည် ဤမျှရှိကုန်၏ ထိုစည်းစိမ်ကို အရှင် မင်းမြတ်သည် အောက်မေ့တော်မူပါလော့''ဟု စည်းစိမ်ကို အောက်မေ့လျက် မင်း၏ ဥစ္စာဘဏ္ဍာအစုကို မပျောက်ပျက်စေသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် သတိဖြစ်သည်ရှိသော် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်၊ အပြစ်ရှိ, အပြစ်မဲ့၊ အယုတ်, အမြတ်၊ မည်းညစ်, ဖြူစင်သော အဖို့ရှိသော တရားတို့ကို ''ဤတရားတို့ကား သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား ဣန္ဒြေငါးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား ဗိုလ်ငါးပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့တည်း၊ ဤတရားတို့ကား အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော အရိယာမဂ်တည်း၊ ဤတရား ကား သမထတည်း၊ ဤတရားကား ဝိပဿနာတည်း၊ ဤတရားကား ဝိဇ္ဇာတည်း၊ ဤတရားကား ဝိမုတ္တိတည်း''ဟု မပျောက်ပျက်စေတတ်၊ ထိုသို့ မပျောက်ပျက်စေတတ်သောကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မှီဝဲသင့်သော တရားတို့ကို မှီဝဲ၏၊ မမှီဝဲသင့်သော တရားတို့ကို မမှီဝဲ၊ ဆည်းကပ် သင့်သော တရားတို့ကို ဆည်းကပ်၏၊ မဆည်းကပ်သင့်သော တရားတို့ကို မဆည်းကပ်။ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သတိသည် မပျောက်ပျက်စေခြင်း လက္ခဏာရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သတိသည် အဘယ်သို့လျှင်သိမ်းဆည်းခြင်း လက္ခဏာရှိပါသနည်းဟု(မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် သတိဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွါးရှိ, အစီးအပွါးမဲ့ဖြစ်ကုန်သော တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း သဘောတို့ကို ''ဤတရားတို့ကား အစီးအပွါးရှိကုန်၏၊ ဤတရားတို့ကား အစီးအပွါးမရှိကုန်၊ ဤတရားတို့ကား ကျေးဇူးများကုန်၏၊ ဤတရားတို့ကား ကျေးဇူးမများကုန်''ဟု ကောင်းစွာ စူးစမ်းတတ်၏၊ ထိုသို့ စူစမ်းတတ်သောကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အစီးအပွါးမရှိသော တရားတို့ကို ပယ်၍, အစီးအပွါးရှိသော တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း၏၊ ကျေးဇူးမများသော တရားတို့ကို ပယ်၍, ကျေးဇူးများသော တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သတိသည် သိမ်းဆည်းခြင်း လက္ခဏာရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် စကြဝတေးမင်း၏ သားကြီးရတနာသည် ''ဤသူတို့ကား မင်းအား အစီးအပွားရှိကုန်၏၊ ဤသူတို့ကား မင်းအား အစီးအပွားမရှိကုန်၊ ဤသူတို့ ကား ကျေးဇူးများကုန်၏၊ ဤသူတို့ကား ကျေးဇူးမများကုန်''ဟု မင်း၏ အစီးအပွါးရှိသူ, မရှိသူတို့ကို သိ၏၊ ထိုသို့သိခြင်းကြောင့် အစီးအပွါးမရှိသူတို့ကို ပယ်၍ အစီးအပွါးရှိသူတို့ကို သိမ်းဆည်းသကဲ့သို့၊ ကျေးဇူးမရှိသူတို့ကို ပယ်၍ ကျေးဇူးရှိသူတို့ကို သိမ်းဆည်းသကဲ့သို့, မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သတိဖြစ် သည်ရှိသော် အစီးအပွါးရှိ, အစီးအပွါးမရှိကုန်သော တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းသဘောတို့ကို ''ဤတရားတို့ ကား အစီးအပွားရှိကုန်၏၊ ဤတရားတို့ကား အစီးအပွားမရှိကုန်၊ ဤတရားတို့ကား ကျေးဇူးများကုန်၏၊ ဤတရားတို့ကား ကျေးဇူးမများကုန်''ဟု ကောင်းစွာ စူးစမ်းတတ်၏၊ ထိုသို့ စူစမ်းတတ်သော ကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အစီးအပွါးမရှိသော တရားတို့ကို ပယ်၍, အစီးအပွါး ရှိသော တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း၏၊ ကျေးဇူးမများသော တရားတို့ကို ပယ်၍, ကျေးဇူးများသော တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သတိသည် သိမ်းဆည်းခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မင်းမြတ် မြတ်စွာဘုရားသည် ''ရဟန်းတို့ ငါသည် အောက်မေ့မှု'သတိ'ကို အရာခပ်သိမ်း၌ အလိုရှိအပ်၏''ဟူသော ဤစကားကိုလည်း ဟောကြားတော်မူ၏ဟု (သာဓကဆောင်၍ မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

တစ်ဆယ့်သုံးခုမြောက် သတိလက္ခဏပဥှာ ပြီး၏။

------

၁၄-သမာဓိလက္ခဏပဥှာ (သမာဓိလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၁၄။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သမာဓိသည် အဘယ်လက္ခဏာရှိပါသနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် သမာဓိသည် ကြီးမှူးပြဋ္ဌာန်းခြင်းလက္ခဏာရှိ၏၊ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် သမာဓိလျှင် ပြဋ္ဌာန်းကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ညွတ်ကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ကိုင်းကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ရှိုင်းကုန်၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် စုလစ်မွန်ချွန်အထွတ်တပ်သော အိမ်၏ အခြင်ဟူသမျှအားလုံးတို့သည် စုလစ်မွန်ချွန်အထွတ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အထွတ်၌ ညွတ်ကိုင်းကုန်၏၊ အထွတ်၌ စုရုံးကုန်၏၊ စုလစ်မွန်ချွန်အထွတ်ကို ထိုအခြင်သစ်ဝါးတို့ထက် မြတ်၏ဟု ဆိုရသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် သမာဓိလျှင် ပြဋ္ဌာန်းကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ညွတ်ကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ကိုင်းကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ရှိုင်းကုန်၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် တစ်စုံတစ်ဦးသောမင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်နှင့်အတူ စစ်မြေပြင်သို့ သက်ရောက်ရာ၏၊ ဆင်တပ်, မြင်တပ်, ရထားတပ်, ခြေသည်သူရဲတပ်ဟူသော စစ်တပ်အင်အားတို့သည် ထိုမင်းသာလျှင် အကြီးအမှူးရှိကုန်၏၊ ထိုမင်း၌ ညွတ်ကုန်၏၊ ထိုမင်း၌ ကိုင်းကုန်၏၊ ထိုမင်း၌ ရှိုင်းကုန်၏ ထိုမင်းသို့သာလျှင် အစဉ်လိုက်ကုန်သကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် သမာဓိလျှင် ပြဋ္ဌာန်းကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ညွတ်ကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ကိုင်းကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ရှိုင်းကုန်၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် သမာဓိသည်၊ကီးမှူး ပြဋ္ဌာန်းခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။ မင်းမြတ် မြတ်စွာဘုရားသည် ''ရဟန်းတို့ တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ'တရားကို ပွါးများကုန်လော့၊ တည်ကြည်သော ရဟန်းသည်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏''ဟု ဤဒေသနာကိုလည်း ဟော တော်မူအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

တစ်ဆယ့်လေးခုမြောက် သမာဓိလက္ခဏပဥှာ ပြီး၏။့

------

၁၅-ပညာလက္ခဏပဥှာ (ပညာလက္ခဏာ ပြဿနာ)

၁၅။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ပညာသည် အဘယ်လက္ခဏာရှိပါသနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ငါသည် ရှေးမနသိကာရအမေး၌ပင် ''ပညာသည် ပိုင်းဖြတ်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏''ဟူ၍ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ၊ တစ်နည်းသော်ကား ပညာသည် ထွန်းလင်းတောက်ပခြင်းလက္ခဏာရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ပညာသည် အဘယ်သို့ ထွန်းလင်းတောက်ပခြင်း လက္ခဏာရှိပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ပညာဖြစ်သည်ရှိသော် အဝိဇ္ဇာအမိုက်မှောင်တိုက်ကို မှုတ်လွင့်(ဖျက်ဆီး)၏၊ ဝိဇ္ဇာအလင်းရောင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေ၏၊ ဉာဏ်အလင်းရောင်ကို ထွန်းပြ၏၊ အရိယာသစ္စာတို့ကို ထင်ရှား ပေါ်လွင်အောင်ပြု၏၊ ထိုသို့ ထင်ရှားခြင်းကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ''အမြဲမရှိ 'အနိစ္စ'ဟု''လည်းကောင်း၊ ''ဆင်းရဲအတိ 'ဒုက္ခ'ဟု''လည်းကောင်း၊ ''သာယာတပ်မက်စရာ အစိုင်အခဲအနှစ် မရှိ 'အနတ္တ'ဟု''လည်းကောင်း ကောင်းမွန်ဖြောင့် မှန်သော ဉာဏ်ဖြင့် ရှုမြင်နိုင်၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ယောက်ျားသည် မိုက်မှောင်သော အိမ်၌ ဆီမီးကို သွင်းရာ၏၊ သွင်းပြီးသော ဆီမီးသည် အမိုက်မှောင်ကို မှုတ်လွှင့်လျက် အရောင်ကို ဖြစ်စေကာ အလင်းကို ထွန်းပြ၍ အဆင်းတို့ကို ပေါ်လွင်အောင်ပြုသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ပညာဖြစ် သည်ရှိသော် အဝိဇ္ဇာအမိုက်မှောင်တိုက်ကို မှုတ်လွင့်(ဖျက်ဆီး)၏၊ ဝိဇ္ဇာအလင်းရောင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေ၏၊ ဉာဏ်အလင်းရောင်ကို ထွန်းပြ၏၊ အရိယာသစ္စာတို့ကို ထင်ရှားပေါ်လွင်အောင် ပြု၏၊ ထိုသို့ ထင်ရှားခြင်း ကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ''အမြဲမရှိ 'အနိစ္စ'ဟု''လည်းကောင်း၊ ''ဆင်းရဲအတိ 'ဒုက္ခ'ဟု''လည်းကောင်း၊ ''သာယာ တပ်မက်စရာ အစိုင်အခဲ အနှစ်မရှိ 'အနတ္တ'ဟု''လည်းကောင်း ကောင်းမွန် ဖြောင့်မှန်သော ဉာဏ်ဖြင့် ရှုမြင်နိုင်၏။ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် ပညာသည် ထွန်းလင်းတောက်ပခြင်း လက္ခဏာရှိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

တစ်ဆယ့်ငါးခုမြောက် ပညာလက္ခဏပဥှာ ပြီး၏။

------

၁၆-နာနာဓမ္မာနံ ဧကကိစ္စအဘိနိပ္ဖါဒနပဥှာ (တရားအသီးသီးတို့ အကျိုးတစ်ခုတည်းကို ပြီးစီးခြင်း ပြဿနာ)

၁၆။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ဤဆိုခဲ့ပြီးသော တရားအသီးသီးတို့သည် အသီးသီး ဖြစ်ကြကုန်လျက် တစ်ခုတည်းသော အကျိုးကို ပြီးစေနိုင်သလော''ဟု မေးလျောက်၏။ မင်းမြတ် ဆိုခဲ့ပြီးသော တရားတို့သည် အသီးသီးဖြစ်ကုန်လျက် တစ်ခုတည်းသော အကျိုးကို ပြီးစေနိုင်ကုန်၏၊ ကိလေသာတို့ကို သတ်နိုင်ကုန်၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့လျှင် ဤဆိုခဲ့ပြီးသော တရားတို့သည် အသီးသီး ဖြစ်ကုန်ကြလျက် တစ်ခုတည်းသော အကျိုးကို ပြီးစေပါကုန်သနည်း၊ ကိလေသာတို့ကို သတ်နိုင်ကုန်သနည်း၊ ဥပမာ ပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဆင်တပ်, မြင်တပ်, ရထားတပ်, ခြေလျင်တပ်ဟူသော စစ်တပ်တို့သည် အသီးသီး ဖြစ်ကြကုန်လျက် စစ်မြေပြင်၌ တစ်ပါးစစ်သည်ကို နှိမ်နင်းအောင်မြင်ခြင်းဟူသော တစ်ခုတည်းသော အကျိုးကို ပြီးစေကုန်သကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဆိုခဲ့ပြီးသော တရားတို့သည် အသီးသီး ဖြစ်ကြကုန်လျက် တစ်ခုတည်းသောအကျိုးကို ပြီးစေကုန်၏၊ ကိလေသာတို့ကို သတ်နိုင်ကုန်၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

တစ်ဆယ့်ခြောက်ခုမြောက် ဧကကိစ္စအဘိနိပ္ဖါဒနပဥှာ ပြီး၏။

ရှေးဦးစွာသော မဟာဝဂ် ပြီး၏။

ဤမဟာဝဂ်၌ အမေးပုစ္ဆာပြဿနာ တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးတို့တည်း။

------

၂-အဒ္ဓါနဝဂ်

၁-ဓမ္မသန္တတိ ပဥှာ (တရားအစဉ်အဆက် ဆက်စပ်ပုံ ပြဿနာ)

၁။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင်သူသည် ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဘဝသစ်၌ ဖြစ် ပေါ်၏၊ ထိုပဋိသန္ဓေစွဲနေဖြစ်ပေါ်လာသောသူသည် ထိုရှေးဘဝကသူပင် ဖြစ်ပါသလော၊ သို့မဟုတ် အခြား သူလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ နာဂသေနမထေရ်သည် ''ထိုရှေးဘဝက သူလည်း မဟုတ်, အခြားသူလည်း မဟုတ်''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့။ မင်းမြတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့မှတ်ထင်သနည်း။ အကြင်အခါ၌ သင် မင်းကြီးသည် ငယ်ရွယ်သူ, နုပျိုသူ, သေးကွေးသူ, ပက်လက်အိပ်တက်ကာမျှဖြစ်သော ကလေးသူငယ် ဖြစ်ခဲ့၏၊ ယခုအခါ ကြီးလာသော သင်မင်းကြီးသည် ထိုသူငယ်ပင် ဖြစ်လေသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ယင်းသို့မဟုတ်ပါ ငယ်ရွယ်နုပျိုသေးကွေး၍ ပက်လက် အိပ်တတ်ကာမျှဖြစ်သော ကလေး သူငယ်သည် တစ်ခြားဖြစ်၍ ယခုအခါ ကြီးလာသော အကျွန်ုပ်သည် တစ်ခြားဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤသို့ ငယ်သူ တစ်ခြား, ကြီးသူတစ်ခြား ဖြစ်ခဲ့သော် အမိဟူ၍လည်း ဖြစ်နိုင်တော့မည် မဟုတ်၊ အဖဟူ၍လည်း, ဆရာသမားဟူ၍လည်း, အတတ်တတ်သောသူဟူ၍လည်း, သီလရှိသောသူဟူ၍လည်း, ပညာရှိသောသူဟူ၍လည်း ဖြစ်နိုင်တော့မည် မဟုတ်၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း ဘဝအစ ကလလ ရေကြည်တည်စဉ်က အမိသည် အခြားတစ်ယောက် ဖြစ်လေသလော၊ အမြှုပ်ဖြစ်စဉ်က အမိသည် အခြား တစ်ယောက်ဖြစ်လေသလော၊ သားတစ်ဖြစ်စဉ်က အမိသည် အခြားတစ်ယောက်ဖြစ်လေသလော၊ အတုံး အခဲဖြစ်စဉ်က အမိသည် အခြားတစ်ယောက်ဖြစ်လေသလော၊ သူငယ်ဖြစ်စဉ်က အမိသည် အခြား တစ်ယောက် ဖြစ်လေသလော၊ ကြီးလာသောအခါ အမိသည် အခြားတစ်ယောက်ဖြစ်လေသလော၊ အခြား တစ်ယောက်သည် အတတ်ပညာသင်ယူ၍ အခြားတစ်ယောက်သည် အတတ်ပညာတတ်မြောက်သူ ဖြစ်လေ သလော၊ အခြားတစ်ယောက်သည် မကောင်းမှုကို ပြု၍ အခြားတစ်ယောက်သည် လက်ခြေအဖြတ်ခံရ သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဤအတိုင်း သူတစ်ပါးကမေးသော် အသျှင်ဘုရားက အဘယ်သို့ ဖြေဆိုမည်နည်းဟု (လျှောက်၏)။ အသျှင်နာဂသေန မထေရ်သည် ''မင်းမြတ် ငါသည်ပင်လျှင် ငယ်ရွယ်နုပျိုသေးကွေး၍ ပက်လက် အိပ်တက်ကာမျှ သူငယ် သည် ဖြစ်ခဲ့ပြီးလျှင် ငါသည်ပင်လျှင် ယခုအခါ၌ ကြီးရင့်၏၊ ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် အမှီပြု၍ ထိုအလုံးစုံသော ငယ်သောအရွယ်စသည်တို့ကို တစ်ပေါင်းတည်း သိမ်းရုံးအပ်ကုန်၏''ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် မီးတိုင်ကို ညှိထွန်းရာ၏၊ ထိုမီးတိုင်သည် တစ်ညဉ့်လုံးလုံး ထွန်း တောက်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်မှန်ပါ၏၊ တစ်ညဉ့်လုံးလုံး ထွန်းတောက်ရာ ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် အသို့နည်း ညဉ့်ဦးယံ၌ အကြင်မီးတောက်မီးလျှံသည် ရှိ၏၊ သန်းခေါင်ယံ၌ မီးတောက်မီးလျှံသည် ထိုညဉ့်ဦးယံကရှိသော မီးတောက်မီးလျှံပင်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ သန်းခေါင်ယံ၌ အကြင်မီးတောက်မီးလျှံသည် ရှိ၏၊ မိုးသောက်ယံ၌ မီးတောက် မီးလျှံသည် ထိုသန်းခေါင်ယံကရှိသော မီးတောက် မီးလျှံပင်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ မဟုတ်ပါ အသျှင်ဘုရား။ မင်းမြတ်အသို့နည်း ညဉ့်ဦးယံ၌ရှိသော ထိုမီးလျှံသည် တစ်ပါးတခြားဖြစ်သလော၊ သန်းခေါင်းယံ၌ရှိသော ထိုမီးလျှံသည် တစ်ပါးတခြားဖြစ်သလော၊ မိုးသောက်ယံ၌ ရှိသော ထိုမီးလျှံသည် တစ်ပါးတခြား ဖြစ် သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ ထိုသို့မဟုတ်ပါ ထိုညဉ့်ဦးယံ၌ ရှိသော မီးလျှံကိုသာလျှင် အမှီပြု၍ တစ်ညဥ့်လုံးလုံး ထွန်းတောက်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူ သာလျှင် တရားအစဉ်အဆက် သည် ရှေးနောက်ဆက်စပ်၏၊ တစ်ပါးတခြားသော တရားသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ တစ်ပါးတခြားသော တရားသည် ချုပ်ငြိမ်း၏၊ မရှေးမနှောင်း တစ်ပြိုင်နက်ကဲ့သို့ ရှေးနောက်ဆက်စပ်၏၊ ထိုသို့ တစ်ပြိုင်နက်ကဲ့သို့ ဖြစ်၍ ချုပ်ပျက်ဆက်စပ်သောကြောင့် ထိုရှေးသူလည်း မဟုတ်၊ ထိုရှေးသူမှတစ်ပါး တခြားကသူလည်း မဟုတ်၊ ရှေးဘဝဖြစ်သော ဝိညာဉ်တရား၌ နောက်ဘဝဖြစ်သော ဝိညာဉ်တရားသည် ပေါင်းရုံးခြင်း သို့ ရောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် ညှစ်အပ်သော နို့ရည်သည် ကာလခြားသဖြင့် နို့ဓမ်းဖြစ်ရာ၏၊ နို့ဓမ်းမှ ဆီဦး, ဆီဦးမှ ထောပတ်ဖြစ်ရာ၏၊ ယင်း နို့ရည်သည်ပင် နို့ဓမ်း, ယင်းနို့ဓမ်းသည်ပင် ဆီဦး, ယင်းဆီဦးသည်ပင် ထောပတ်တည်းဟု အကြင် သူသည် ဆိုငြားအံ့၊ ထိုသို့ ဆိုသောသူသည် မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ ဆိုသည် မည်ရာပါအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ကန်စွာ ဆိုသည် မမည်ရာပါ၊ ထိုနို့ရည်ကိုသာ အမှီပြု၍ နို့ဓမ်း စသည် ဖြစ်ချေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် တရားအစဉ်အဆက်သည် ရှေးနောက် ဆက်စပ်၏၊ တစ်ပါးတခြားသော တရားသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ တစ်ပါးတခြားသော တရားသည် ချုပ်ငြိမ်း ၏၊ မရှေးမနှောင်း တစ်ပြိုင်နက်ကဲ့သို့ ရှေးနောက်ဆက်စပ်၏၊ ထိုသို့ တစ်ပြိုင်နက်ကဲ့သို့ ဖြစ်၍ ချုပ်ပျက်ဆက်စပ်သောကြောင့် ထိုရှေးသူလည်း မဟုတ်၊ ထိုရှေးသူမှတစ်ပါး တခြားကသူလည်း မဟုတ်၊ ရှေးဘဝဖြစ်သော ဝိညာဉ်တရား၌ နောက်ဘဝဖြစ်သော ဝိညာဉ်တရားသည် ပေါင်းရုံးခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ရှေးဦးစွာသော ဓမ္မသန္တတိပဥှာ ပြီး၏။

------

၂-ပဋိသန္ဒဟနပဥှာ (ပဋိသန္ဓေ မနေရမှုကို သိ မသိ ပြဿနာ)

၂။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ပဋိသန္ဓေမနေရသောသူသည် 'ငါ ပဋိသန္ဓေ နေရတော့မည် မဟုတ်'ဟု သိပါသလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ်ဟုတ်ပေ၏၊ ပဋိသန္ဓေမနေရသောသူသည် ''ငါ ပဋိသန္ဓေနေရတော့မည် မဟုတ်''ဟု သိ၏။ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့ သိပါသနည်း''ဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ပဋိသန္ဓေနေရခြင်း၏ အကြင်အကြောင်းအထောက်အပံ့သည် ရှိ၏၊ ထို အကြောင်းအထောက်အပံ့ကင်းခြင်းကြောင့် ထိုသူသည် ''ငါ ပဋိသန္ဓေနေရတော့မည် မဟုတ်''ဟု သိ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် လယ်ထွန် ယောက်ျားသည် ထွန်ယက်၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုး၍လည်းကောင်း စပါးကျီကို ပြည့်စေရာ၏၊ ထိုလယ်ထွန်ယောက်ျားသည် အခါတစ်ပါး၌ မထွန်ယက်ရာ, မစိုက်ပျိုးရာ၊ ကောင်းစွာ ဆည်းပူးထားအပ်သော စပါးကို စားမူလည်း စားရာ၏၊ စွန့်မူလည်း စွန့်ရာ၏၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ ပြုမူလည်း ပြုရာ၏။ မင်းမြတ် ထိုလယ်ထွန်ယောက်ျားသည် ''ငါ၏ စပါးကျီသည် ပြည့်နေတော့မည်မဟုတ်''ဟု သိရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ သိနိုင်ရာပါ၏ အသျှင်ဘုရား။ အသို့ သိနိုင်ရာသနည်း၊ စပါးကျီ ပြည့်ခြင်း၏ အကြင်အကြောင်းအထောက်အပံ့သည် ရှိ၏၊ ထိုအကြောင်းအထောက်အပံ့ကင်းခြင်းကြောင့် ''ငါ၏ စပါးကျီသည် ပြည့်နေတော့မည် မဟုတ်''ဟု သိနိုင်ပါသည်ဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ပဋိသန္ဓေနေရခြင်း၏ အကြင်အကြောင်းအထောက်အပံ့သည် ရှိ၏၊ ထိုအကြောင်း အထောက်အပံ့ကင်းခြင်းကြောင့် ထိုသူသည် ''ငါ ပဋိသန္ဓေနေရတော့မည် မဟုတ်''ဟု သိ၏ဟု (မိန့်ကြား တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

နှစ်ခုမြောက် ပဋိသန္ဒဟနပဥှာ ပြီး၏။

------

၃-ဉာဏပညာပဥှာ (ဉာဏ်နှင့် ပညာ ပြဿနာ)

၃။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ဉာဏ်ဖြစ်သောသူအား ပညာဖြစ်ပါသလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ဉာဏ်ဖြစ်သောသူအား ပညာသည် ဖြစ်၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင် ဘုရား အသို့ပါနည်း ဉာဏ်သည်ပင် ပညာဖြစ်ပါသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဉာဏ်သည်ပင် ပညာဖြစ်၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကြင်သူအား ထိုဉာဏ်သည်ပင် ထိုပညာသာ ဖြစ်၏၊ ထိုဉာဏ်ပညာဖြစ်သောသူသည် တွေဝေရာသလော၊ သို့မဟုတ် မတွေဝေရာသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် အချို့သော အရာ၌ တွေဝေရာ၏၊ အချို့သောအရာ၌ မတွေဝေရာဟု (ဖြေကြား တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အဘယ်အရာ၌ တွေဝေရာပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် မသိဖူး သေးသော အတတ်ပညာအရာ၌လည်းကောင်း၊ မလာရောက်ဖူးသေးသော အရပ်၌လည်းကောင်း၊ မကြား ဖူးသေးသော အမည်ပညတ်၌လည်းကောင်း တွေဝေရာ၏ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အဘယ် အရာ၌ မတွေဝေရာပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ထိုပညာဖြင့် ''အနိစ္စ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဒုက္ခ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အနတ္တ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ပြုအပ်သော ဘာဝနာကံ၌ မတွေဝေရာဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘာဝနာကံကို ပြုသော ပညာရှိအား တွေဝေမှု 'မောဟ'သည် အဘယ်သို့ ရောက်သွားပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ်ဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်သည်ရှိသော် မောဟ သည် ဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ်ပျောက်လေတော့၏။

ဥပမာပြုတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် မှောင်သော အိမ်၌ ဆီမီးကို ထွန်းရာ၏၊ ထိုဆီမီးညှိထွန်းခြင်းကြောင့် အမိုက်မှောင်သည် ချုပ်ပျောက်၍ အရောင်အလင်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်သည်ရှိသော် မောဟ သည် ဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ်ပျောက်လေတော့၏ဟု (မိန့်ကြားတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ပညာသော်ကား အဘယ်သို့ ရောက်သွားပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ပညာသည်လည်း မိမိပြုလုပ်ဖွယ်ကို သိခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီး၍ ပြုပြီးကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ်ပျောက်၏၊ ''အနိစ္စ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဒုက္ခ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အနတ္တ''ဟူ၍လည်းကောင်း ပညာက ပြုအပ်သော ဘာဝနာကံသည် မချုပ်ပျောက်ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ''ပညာသည် မိမိပြုလုပ်ဖွယ် သိခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီး၍ ပြုပြီးကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ်ပျောက်၏၊ ''အနိစ္စ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဒုက္ခ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အနတ္တ''ဟူ၍လည်းကောင်း ပညာက ပြုအပ်သော ဘာဝနာကံသည် မချုပ်ပျောက်''ဟု အကြင်စကားကို အသျှင်ဘုရား ဆို တော်မူ၏၊ ထိုစကား၏ ဥပမာကို ပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် တစ်စုံတစ်ယောက်သောယောက်ျားသည် ညဉ့်အခါ သဝဏ်လွှာစာကို စေလွှတ်လိုသည်ဖြစ်၍ စာရေးကိုခေါ်စေပြီးလျှင် ဆီမီးညှိ ထွန်းလျက် သဝဏ်လွှာစာကို ရေးသားစေရာ သဝဏ်လွှာစာကို ရေးသားပြီးသောအခါ ဆီမီးကို ငြိမ်း စေရာ၏၊ ဆီမီးကို ငြိမ်းစေပြီးသော်လည်း သဝဏ်လွှာစာသည် မပျောက်ပျက်ရာသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ပညာသည် မိမိပြုလုပ်ဖွယ် သိခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီး၍ ပြုပြီးကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ် ပျောက်၏၊ အနိစ္စ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဒုက္ခ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အနတ္တ''ဟူ၍လည်းကောင်း ပညာက ပြုအပ်သော ဘာဝနာကံသည် မချုပ်ပျောက်ဟု (မိန့်ကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် အရှေ့တိုင်းတို့၌ ရှိသော လူတို့သည် လောင်သော မီးကို ငြိမ်းစိမ့်သောငှါ အိမ်တိုင်းအိမ်တိုင်း ရေအိုး ငါးလုံးငါးလုံးစီ ထားကုန်၏၊ အိမ်ကို မီးလောင်ခဲ့သော် ထိုငါးလုံးသော ရေအိုးတို့ကို အိမ်၏ အထက်၌ ပစ်လွှင့်ကုန်၏၊ ယင်းသို့ ပစ်လွှင့်သောကြောင့် မီးသည် ငြိမ်းလေ၏၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း လူတို့အား တစ်ဖန် ထိုပစ် လွှင့်လိုက်သော ရေအိုးတို့ဖြင့် အိုးကိစ္စကို ပြုကုန်ဦးအံ့ဟု စိတ်အကြံဖြစ်လေဦးမည်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အိုးကိစ္စကို ပြုရကုန်အံ့ဟု စိတ်အကြံမဖြစ်နိုင်တော့ပါ၊ ထိုရေအိုးတို့ဖြင့် အလိုမရှိ တော့ပါ၊ ထိုရေအိုးတို့ဖြင့် အဘယ်ပြုတော့အံ့နည်းဟု (လျှောက်ထားဖြေကြား၏)။ မင်းမြတ် ငါးလုံးသော ရေအိုးတို့ကဲ့သို့ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို မှတ်ယူ အပ်ကုန်၏။ ထိုလူတို့ကဲ့သို့ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မှတ်ယူအပ်၏၊ မီးကဲ့သို့ ကိလေသာတို့ကို မှတ်အပ်ကုန်၏။ ငါးလုံးသော အိုးတို့ဖြင့် မီးကို ငြိမ်းစေအပ်သကဲ့သို့ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ဖြင့် ကိလေသာတို့ကို ငြိမ်းအေးစေကုန်၏၊ ငြိမ်းစေအပ်ပြီးသော ကိလေသာတို့သည်လည်း တစ်ဖန် မဖြစ်ကုန်၊ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် ပညာသည် မိမိပြုလုပ်ဖွယ် သိခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီး၍ ပြုပြီးကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ် ပျောက်၏၊ ''အနိစ္စ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဒုက္ခ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အနတ္တ''ဟူ၍လည်းကောင်း ပညာက ပြုအပ်သော ဘာဝနာကံသည် မချုပ်ပျောက်ဟု (မိန့်ကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် ဆေးဆရာ သည် ငါးပါးသော အမြစ်ဆေးတို့ကို ကြိတ်၍ သူနာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုငါးပါးသော အမြစ်ဆေးတို့ကို ကြိတ်၍ သူနာကို တိုက်ရာ၏၊ ထိုဆေးတို့ဖြင့်လည်း အနာရောဂါတို့သည် ပျက်စီးပျောက်ငြိမ်းကုန်ရာ၏၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း ထိုဆေးဆရာအား ''တစ်ဖန် ထိုငါးပါးသော အမြစ်ဆေးတို့ဖြင့် ဆေးကိစ္စပြုလုပ်ရဦး မည်''ဟု ဤသို့သော စိတ်အကြံ ဖြစ်ရာသေးသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဆေးကိစ္စ ပြုလုပ်ရဦးမည်ဟု စိတ်အကြံ မဖြစ်တော့ပါ၊ ထိုငါးပါးသော အမြစ်ဆေးတို့ဖြင့် အကျိုးမရှိတော့ပါ၊ ထိုငါးပါးသော အမြစ်ဆေးတို့ဖြင့် အဘယ်သို့ ပြုတော့အံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ငါးပါးသော အမြစ်ဆေးတို့ကဲ့သို့ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို မှတ်အပ်ကုန်၏၊ ဆေးဆရာကဲ့သို့ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မှတ်အပ်၏၊ အနာရောဂါကဲ့သို့ ကိလေသာတို့ကို မှတ်အပ်ကုန်၏၊ နာသော ယောက်ျားကဲ့သို့ ပုထုဇဉ်ကို မှတ်အပ်၏။ ငါးပါးသော အမြစ် ဆေးတို့ဖြင့် သူနာ၏ အနာရောဂါ ပျက်စီးပျောက်ငြိမ်းပြီးလျှင် အနာရောဂါ ပျက်စီးပျောက်ငြိမ်းခြင်း ကြောင့် သူနာသည် အနာကင်းသကဲ့သို့၊ ဤအတူ ငါးပါးသောဣန္ဒြေတို့ဖြင့် ကိလေသာတို့ကို ဖျက်ဆီး အပ်ကုန်၏၊ ဖျက်ဆီးအပ်ကုန်သော ကိလေသာတို့သည်လည်း တစ်ဖန် မဖြစ်ကုန်။ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် ပညာသည် မိမိ၏ ပြုလုပ်ဖွယ်သိခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီး၍ ပြုပြီးကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ်ပျောက်၏၊ ''အနိစ္စ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဒုက္ခ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အနတ္တ''ဟူ၍လည်းကောင်း ထိုပညာက ပြုအပ်သော ဘာဝနာကံသည် မချုပ်ပျောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် စစ်မြေပြင်၌့ကျက်စားသောသူရဲကောင်းသည် မြားငါးစင်းတို့ကို ကိုင်စွဲ၍ တစ်ဖက်စစ်သည်ကို အောင်နိုင်ခြင်းငှါ စစ်တလင်းသို့ သက်ဆင်းရာ၏၊ ထိုစစ်သူရဲကောင်းသည် စစ်မြေပြင်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် ထိုမြားငါးစင်းတို့ကို ပစ်ရာ၏၊ ထိုမြားငါးစင်းတို့ဖြင့် တစ်ဖက်စစ်သည်သည် ပျက်စီးရာ၏၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း စစ်မြေပြင်၌ ကျက်စားသော ထိုသူရဲကောင်းအား တစ်ဖန် ထိုမြားတို့ဖြင့် မြားကိစ္စကို ပြုလုပ်ရဦးမည်ဟု ဤသို့သော စိတ်အကြံ ဖြစ်ရာသေးသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြား ကိစ္စကို ပြုလုပ်ရဦးမည်ဟု စိတ်ကြံ မဖြစ်ရာပါ၊ ထိုမြားတို့ဖြင့် အကျိုးမရှိတော့ပါ၊ ထိုမြားတို့ဖြင့် အဘယ်ပြုတော့အံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် မြားငါးစင်းတို့ကဲ့သို့ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို မှတ်အပ်ကုန်၏၊ မင်းမြတ် စစ်မြေပြင်၌ ကျက်စားသောသူရဲကောင်းကဲ့သို့ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို မှတ်အပ်၏၊ တစ်ဖက်စစ်သည်ကဲ့သို့ ကိလေသာတို့ကို မှတ်အပ်ကုန်၏၊ မြှားငါးစင်းတို့ဖြင့် တစ်ဖက်စစ်သည်သည် ပျက်စီးသကဲ့သို့ ငါးပါးသော ဣန္ဒြေတို့ ဖြင့် ကိလေသာတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏၊ ပျက်စီးကုန်ပြီးသော ကိလေသာတို့သည်လည်း တစ်ဖန် မဖြစ်ကုန်၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ပညာသည် မိမိ၏ ပြုလုပ်ဖွယ် သိခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီး၍ ပြုပြီးကာမျှ ထိုခဏ၌ပင် ချုပ်ပျောက်၏၊ ''အနိစ္စ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''ဒုက္ခ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အနတ္တ''ဟူ၍လည်းကောင်း ထိုပညာက ပြုအပ်သော ဘာဝနာကံသည် မချုပ်ပျောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

သုံးခုမြောက် ဉာဏပညာပဥှာ ပြီး၏။

------

၄-ပဋိသန္ဒဟနပုဂ္ဂလဝေဒိယနပဥှာ (ပဋိသန္ဓေမနေသူ ဝေဒနာခံစား မခံစားပြဿနာ)

၄။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ပဋိသန္ဓေမနေရသူ (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်စုံ တစ်ရာသော ဒုက္ခဝေဒနာကို ခံစားပါသေးသလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ နာဂသေနမထေရ်သည် အချို့သော ဝေဒနာကို ခံစားရ၏၊ အချို့သော ဝေဒနာကို မခံစားရဟု (ဖြေတော်မူ၏)။ အဘယ်ဝေဒနာကို ခံစားရပါသနည်း၊ အဘယ်ဝေဒနာကို မခံစားရပါသနည်း။ မင်းမြတ် ကိုယ်၌ဖြစ်သော ဝေဒနာကို ခံစား ရ၏၊ စိတ်၌ဖြစ်သော ဝေဒနာကို မခံစားရ။ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့လျှင် ကိုယ်၌ဖြစ်သော ဝေဒနာကို ခံစားရပါသနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် စိတ်၌ ဖြစ်သော ဝေဒနာကို မခံစားရပါသနည်း။ ကိုယ်၌ ဆင်းရဲ ဝေဒနာ၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းငှါ အကြင်အကြောင်းအထောက်အပံ့သည် ရှိ၏။ ထိုအကြောင်းအထောက်အပံ့၏ မကင်းခြင်းကြောင့် ကိုယ်၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲဝေဒနာကို ခံစားရ၏။ စိတ်၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲဝေဒနာ၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းငှါ အကြင်အကြောင်းအထောက်အပံ့သည် ရှိ၏။ ထိုအကြောင်းအထောက်အပံ့ ကင်းခြင်းကြောင့် စိတ်၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲဝေဒနာကို မခံစားရ၊ မင်းမြတ် မြတ်စွာဘုရားသည် ''ထိုပဋိသန္ဓေ မနေရသူ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်) သည် ကိုယ်၌ဖြစ်သော ဝေဒနာတစ်ခုကိုသာ ခံစားရ၏၊ စိတ်၌ဖြစ်သော ဝေဒနာကို မခံစားရ''ဟု ဤဒေသနာတော်ကိုလည်း ဟောတော်မူအပ်၏ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင် (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုက္ခဝေဒနာကို ခံစားရ၏၊ ထို (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ့်ကြောင့် ပရိနိဗ္ဗာန်မပြုသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ချစ်ခင်တပ် မက်မှု 'တဏှာ' သည်လည်းကောင်း၊ ငြိုငြင်ထိပါးမှု 'ဒေါသ' သည်လည်းကောင်း မရှိ၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပညာရှိကြကုန်၍ မရင့်ကျက်သေးသည်ကို မချွေချကုန်၊ ရင့်ကျက်အောင် ဆိုင်းငံ့ကုန်၏၊ မင်းမြတ် တရားစစ်သူကြီးဖြစ်သော အသျှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည်- ''သေလွန်ခြင်းကိုလည်း ငါ မနှစ်သက်၊ အသက်မသေ တည်နေရခြင်းကိုလည်း ငါ မနှစ်သက်၊ စင်စစ်သော်ကား အခစားလုပ်သားသည် နှစ်တွက် လခကြေးငွေစကို မျှော်လင့်တောင့်တသကဲ့သို့ ထို့အတူ သေရမည့်အခါကိုသာ ငါ မျှော်လင့်နေ၏။ သေလွန်ရခြင်းကိုလည်း ငါ မနှစ်သက်၊ အသက်မသေ တည်နေရခြင်းကိုလည်း ငါ မနှစ်သက်၊ စင်စစ်သော်ကား ပညာဉာဏ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ယှဉ်လျက် ထင်စွာ မှတ်ရှိ သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သေရမည့်အခါကိုသာ ငါ မျှော်လင့်နေ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏''ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

လေးခုမြောက် ပဋိသန္ဒဟနပုဂ္ဂလဝေဒိယနပဥှာ ပြီး၏။

------

၅-ဝေဒနာပဥှာ (ဝေဒနာပြဿနာ)

၅။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သုခဝေဒနာသည် ကုသိုလ်ပင်လော, အကုသိုလ်ပင် လော, အဗျာကတပင်လော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် အချို့သော ဝေဒနာသည် ကုသိုလ်ပေတည်း၊ အချို့ကား အကုသိုလ်ပေတည်း၊ အချို့ကား အဗျာကတပေတည်းဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သုခဝေဒနာသည် ကုသိုလ်ဖြစ်ခဲ့မူ ဒုက္ခမဖြစ်ပေရာ၊ ဒုက္ခဖြစ်ပြန်ခဲ့မူ ကုသိုလ် မဖြစ်ရာ၊ ကုသိုလ်မည်သည် ဒုက္ခဟူ၍ မဖြစ်သင့်ဟု (အပြစ်တင်ကာ) (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင် သနည်း၊ ဤလောက၌ ယောက်ျား၏ လက်၌ ရဲရဲတောက်ပူသော သံတွေခဲကို တင်ထားရာ၏၊ ဒုတိယ လက်၌ အေးသော ဆီးနှင်းခဲကို တင်ထားရာ၏၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း ထိုအပူ, အအေး နှစ်ပါးစုံတို့သည်လည်း လောင်မြိုက်ကုန်ရာသလော။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါပေ၏၊ ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည်လည်း လောင်မြိုက်ကုန်ရာပါ၏။ မင်းမြတ် အသို့နည်း ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည် အပူတို့ချည်းလော။ အသျှင်ဘုရား အပူချည်း မဟုတ်ပါ၊ မင်းမြတ် ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည် အအေးတို့ချည်းလော။ အသျှင်ဘုရား အအေးချည်းလည်း မဟုတ်ပါ။ သင်မင်းကြီး၏ စကား၌ နှိပ်အပ်သည်ကို သိမှတ်လော့၊ ရဲရဲတောက်ပူလောင်သော သံတွေ ခဲပူလောင်ခဲ့မူ ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည်လည်း အပူတို့ချည်း မဟုတ်ကုန်ခဲ့တကား၊ ယင်းသို့ အပူချည်း မဟုတ် သောကြောင့် သံတွေခဲလောင်သည် မဖြစ်ပေရာ၊ အေးသော ဆီးနှင်းခဲပူလောင်ခဲ့မူ ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည်လည်း အအေးတို့ချည်း မဟုတ်ကုန်ခဲ့တကား၊ ယင်းသို့ အအေးချည်း မဟုတ်သောကြောင့် ဆီးနှင်းခဲ ပူလောင်သည် မဖြစ်ပေရာ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည်လည်း အဘယ့်ကြောင့် လောင်ကြကုန်သနည်း၊ ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည်လည်း အပူတို့ချည်းလည်း မဟုတ်ကုန်ခဲ့၊ အအေးတို့ချည်းလည်း မဟုတ်ကုန်ခဲ့တကား၊ တစ်ခုသော သံတွေခဲသည် ပူ၍ တစ်ခုသော ဆီးနှင်းခဲသည် အေးခဲ့၏၊ ထိုနှစ်ပါးစုံတို့သည်လည်း လောင်မြိုက်ကုန်၏တကား၊ ထို့ကြောင့် အပူ, အအေး လောင်ခြင်းမဖြစ်သင့်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ စကားကပ်ဆိုလေ့ရှိသော အသျှင်မြတ်နှင့် အတူ ဖက်ပြိုင်ပြောဆိုရန် မစွမ်းဆောင်နိုင်တော့ပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ ဆိုလိုသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုသာ ပြီးပြေအောင် ဖြေဆိုပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ ထို့နောက် နာဂသေနမထေရ်သည် အဘိဓမ္မာနှင့် စပ်ဆိုင်သော စကားဖြင့် မိလိန္ဒမင်းကို-

မင်းမြတ် ကာမဂုဏ်၌ မှီကုန်သော ဤ'ဂေဟဿိတ' သောမနဿဝေဒနာတို့ကား ခြောက်ပါးအပြား ရှိကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း ဈာန်မဂ်၌ မှီကုန်သော 'နေက္ခမ္မဿိတ' သောမနဿ ဝေဒနာတို့ကား ခြောက်ပါးအပြားရှိကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်၌ မှီကုန်သော ဒေါမနဿဝေဒနာတို့ကား ခြောက်ပါး အပြားရှိကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း ဈာန်မဂ်၌ မှီကုန်သော ဒေါမနဿဝေဒနာတို့ကား ခြောက်ပါးအပြားရှိကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်၌ မှီကုန်သော ဥပေက္ခာဝေဒနာတို့ကား ခြောက်ပါးအပြားရှိကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း ဈာန်မဂ်၌ မှီကုန်သော ဥပေက္ခာဝေဒနာတို့ကား ခြောက်ပါးအပြား ရှိကုန်၏၊ ဤသို့ ဤ(ဝေဒနာအပြားသုံးဆယ့်ခြောက်ပါး) ဆက္ကခြောက်ပါးတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ အတိတ်ဝေဒနာတို့သည်လည်း သုံးဆယ့်ခြောက်ပါးအပြားရှိကုန်၏၊ အနာဂတ်ဝေဒနာတို့သည်လည်း သုံးဆယ့်ခြောက်ပါး အပြားရှိကုန်၏၊ ပစ္စုပ္ပန်ဝေဒနာတို့သည်လည်း သုံးဆယ့်ခြောက်ပါးအပြားရှိကုန်၏၊ ထိုကာလသုံးပါး၌ ဖြစ်သော ဆဆက္ကဝေဒနာကို တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်း ပေါင်းရုံးစုစည်း၍ ဝေဒနာတစ်ရာ့ရှစ်ပါး^၁တို့ ဖြစ်ကုန်၏ဟု သိစေတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ငါးခုမြောက် ဝေဒနာပဥှာ ပြီး၏။

------

၁။ သောမနဿ, ဒေါမနဿ, ဥပေက္ခာဝေဒနာသုံးမျိုးတို့ကို ဂေဟဿိတ နေက္ခမ္မဿိတ နှစ်ပါးနှင့်မြှောက်၊ ခြောက်မျိုး ဖြစ်၏။ ယင်းခြောက်မျိုးကို အာရုံခြောက်ပါးနှင့်မြှောက်၊ (၆*၆)= ၃၆ ဖြစ်၏။ ယင်း ၃၆ ကို အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန် ကာလသုံးပါးနှင့် မြှောက်သော် (၃၆*၃)= ၁၀၈-ဝေဒနာ တစ်ရာ့ရှစ်မျိုး ဖြစ်၏။

Ã

၆-နာမရူပဧကတ္တနာနတ္တပဥှာ (နာမ်ရုပ် တူ မတူ ပြဿနာ)

၆။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အဘယ်တရားသည် ပဋိသန္ဓေနေသနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ နာဂသေနမထေရ်သည် ''မင်းမြတ် နာမ်ရုပ်သည် ပဋိသန္ဓေနေ၏''ဟု (မိန့်ဆို၏)။ ဤ ပစ္စုပ္ပန်နာမ်ရုပ်သည်ပင်လျှင် ပဋိသန္ဓေနေသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤပစ္စုပ္ပန်နာမ်ရုပ် သည်ပင်လျှင် ပဋိသန္ဓေနေသည် မဟုတ်၊ မင်းမြတ် စင်စစ်သော်ကား ဤပစ္စုပ္ပန်နာမ်ရုပ်ဖြင့် ကောင်းသည်လည်းဖြစ်သော, မကောင်းသည်လည်းဖြစ်သော ကုသိုလ်ကံ, အကုသိုလ်ကံကို ပြုလုပ်၏၊ ထိုကုသိုလ်ကံ, အကုသိုလ်ကံကြောင့် တစ်ပါးသော နာမ်ရုပ်သည် ပဋိသန္ဓေနေ၏ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤပစ္စုပ္ပန်နာမ်ရုပ်တရားသည်သာ အကယ်၍ ပဋိသန္ဓေမနေသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုသူသည် ယုတ်ညံ့ကုန်သော အကုသိုလ်ကံတို့မှ လွတ်ရမည် မဟုတ်လောဟု (မေးလျှောက်၏)။ ထိုသူသည် အကယ်၍ ပဋိသန္ဓေ မနေရခဲ့မူ ယုတ်ညံ့ကုန်သော အကုသိုက်ကံတို့မှ လွတ်မြောက်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ မင်းမြတ် စင်စစ်သော်ကား ထိုသူသည် ပဋိသန္ဓေနေရသေးသောကြောင့် ယုတ်ညံ့ကုန်သော အကုသိုလ်ကံတို့မှ မလွတ်နိုင်ဟု အသျှင် နာဂသေနမထေရ် (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် အခြားယောက်ျားတစ်ယောက်၏ သရက်သီးကို ခိုးရာ၏၊ ထို (ခိုးသော) ယောက်ျားကို သရက်သီးအရှင်သည် ဖမ်းယူ၍ ''မင်းကြီး ဤယောက်ျားသည် အကျွန်ုပ်၏ သရက်သီးတို့ကို ခိုးအပ်ပါ၏''ဟု မင်းအား ပြရာ၏၊ ထိုခိုးသောသူသည် ''မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် ဤသူ၏ သရက်သီးတို့ကို မခိုး ယူပါ၊ ဤယောက်ျား စိုက်ပျိုးအပ်သော သရက်သီးတို့သည် တခြားတစ်ပါးတို့ပါတည်း၊ အကျွန်ုပ် ခိုးအပ်သော သရက်သီးတို့သည် တခြားတစ်ပါးတို့ပါတည်း၊ အကျွန်ုပ်သည် အပြစ်ဒဏ်မရောက်သင့်ပါ''ဟု ပြောဆိုရာ၏၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း ထိုခိုးသောသူသည် အပြစ်ဒဏ်ရောက်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏၊ အပြစ်ဒဏ် ရောက်ရာပါ၏ဟု (ဖြေကြား၏)။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အပြစ်ဒဏ်ရောက်ရသနည်း။ အသျှင်ဘုရား ထိုခိုးသူသည် ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ ရှေးစိုက်ပျိုးရင်း သရက်သီးကို မပယ်မစွန့်သောကြောင့်နောက် (သီးသော) သရက်သီးဖြင့် ထိုခိုးသော ယောက်ျားသည် အပြစ်ဒဏ်ရောက်ရာပါ၏ဟု (ဖြေကြားလျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ့်ဤအတူသာလျှင် ဤပစ္စုပ္ပန် နာမ်ရုပ်ဖြင့် ကောင်းသည်လည်းဖြစ်သော, မကောင်းသည်လည်းဖြစ်သော ကုသိုလ်ကံ, အကုသိုက်ကံကို ပြု၏၊ ထိုကုသိုလ်ကံ, အကုသိုလ်ကံကြောင့် အခြားနာမ်ရုပ်သည် ပဋိသန္ဓေနေ၏၊ ထို့ကြောင့် ယုတ်ညံ့ကုန်သော အကုသိုလ်ကံတို့မှ မလွတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့အထက်လွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် အခြားယောက်ျားတစ်ယောက်၏ သလေးစပါးကို ခိုးရာ၏။ပ။ ကြံကို ခိုးရာ၏။ပ။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ဆောင်းအခါ မီးညှိပျိုး၍ မီးလှုံပြီးလျှင် မငြိမ်းသတ်ခဲ့ဘဲ ဖဲသွားရာ၏၊ ထိုအခါ ထိုမီးသည် အခြားသော ယောက်ျား၏ လယ်ကို လောင်မြိုက်ရာ၏၊ ထိုမီးလှုံသော ယောက်ျားကို လယ်ရှင်က ဖမ်းယူ၍ မင်းကြီး ဤသူသည် အကျွန်ုပ်၏ လယ်ကို မီးရှို့ပါ၏ဟု မင်းအား ပြရာ၏၊ ထိုမီးလှုံသော ယောက်ျားသည် မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် ဤ ယောကျာ်း၏ လယ်ကို မီးမရှို့ပါ၊ အကျွန်ုပ် မငြိမ်းခဲ့မိသော မီးသည် အခြားတစ်ပါးပါတည်း၊ ဤသူ၏ လယ်ကို လောင်မြိုက်သော မီးသည် အခြားတစ်ပါးပါတည်း၊ အကျွန်ုပ်သည် အပြစ်ဒဏ်မရောက်သင့်ပါဟု ပြောဆိုရာပါ၏၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း ထိုမီးလှုံသော ယောက်ျားသည် အပြစ်ဒဏ်ရောက်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏၊ အပြစ်ဒဏ်ရောက်ရာပါ၏ဟု (ဖြေကြား၏)။ အဘယ် အကြောင်းကြောင့် အပြစ်ဒဏ်ရောက်ရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ ထိုမီးလှုံသောသူသည် ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ အသျှင်ဘုရား ရှေးလှုံသော မီးကို မပယ်မစွန့်သောကြောင့် နောက်လောင်သော မီးဖြင့် ထိုမီးလှုံသောသူသည် အပြစ်ဒဏ်ရောက်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဤပစ္စုပ္ပန် နာမ်ရုပ်ဖြင့် ကောင်းသည်လည်းဖြစ်သော, မကောင်းသည်လည်းဖြစ်သော ကုသိုလ်ကံ, အကုသိုလ် ကံကို ပြု၏၊ ထိုကုသိုလ်ကံ, အကုသိုလ်ကံကြောင့် တစ်ပါးသော နာမ်ရုပ်သည် ပဋိသန္ဓေနေ၏၊ ထို့ကြောင့် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်ကံတို့မှ မလွတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ဆီမီးတိုင်ကို ယူ၍ ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်ပြီးလျှင် ဘောဇဉ် စားရာ ၏။ ဆီမီးတိုင်သည် လောင်မြိုက်သည်ရှိသော် မိုးသော မြက်ကို လောင်မြိုက်ရာ၏၊ မိုးသော မြက်ကို လောင်မြိုက်သည်ရှိသော် အိမ်ကို လောင်မြိုက်ရာ၏၊ အိမ်ကို လောင်မြိုက်သည်ရှိသော် ရွာကို လောင်မြိုက်ရာ၏၊ ရွာသားအပေါင်းသည် ယောက်ျားကို ဖမ်း၍ ''အချင်းယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ရွာကို မီးရှို့ရသနည်း''ဟု ပြောဆိုရာ၏။ ထိုယောက်ျားက ''အချင်းတို့ အကျွန်ုပ်သည် ရွာကို မီးမရှို့ရပါ၊ အကျွန်ုပ်သည် အကြင်မီး၏ အရောင်ဖြင့် ဘောဇဉ်စား၏၊ ထိုမီးတိုင်မီးသည် အခြားတစ်ပါးပါတည်း၊ ရွာကို လောင်မြိုက်သော မီးသည် အခြားတစ်ပါးပါတည်း''ဟု ပြောဆိုရာ၏။ ထိုမီးတိုင်ရှင်နှင့် ရွာသားတို့သည် ငြင်းခုံကြကုန်လျက် သင်မင်းကြီး၏အထံသို့ လာကုန်ငြားအံ့၊ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်သည် အဘယ်သူအား တရားကို အနိုင်ပေးရအံ့နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ရွာသားအပေါင်းအား တရားကို အနိုင်ပေးရပါမည်ဟု (လျှောက်၏)။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် တရားကို အနိုင်ပေးအံ့နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ ထိုမီးတိုင်ရှင်ယောက်ျားသည် ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ စင်စစ်သော်ကား ထိုရွာကို လောင်သော မီးသည် ထိုယောက်ျား၏ မီးမှသာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာပါ၏ဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် သေသည့်အဆုံးဖြစ်သော နာမ်ရုပ်သည် အကယ်၍လည်း အခြားတစ်ပါးဖြစ်၏၊ ပဋိသန္ဓေအခါ၌ နာမ်ရုပ် သည် အကယ်၍ကား အခြားတစ်ပါးဖြစ်၏၊ သို့ဖြစ်သော်ကား ထိုရှေးနာမ်ရုပ်ကြောင့် သာလျှင် ထိုနောက် နာမ်ရုပ်သည် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ယုတ်ညံ့ကုန်သော အကုသိုလ်ကံတို့မှ မလွတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ငယ်ရွယ်သောသူငယ်မကို စေ့စပ်ကြောင်းလမ်း တောင်းရမ်းပြောဆို၍့အသွင်းဥစ္စာကို ပေးခဲ့ပြီးလျှင် ဖဲသွားရာ၏၊ ထိုသူငယ်မသည် နောက်အခါ၌ ထိမ်းမြားသင့်လောက် အရွယ် ရောက်လေ၏။ ထို့နောက်မှ အခြားယောက်ျားသည် အသွင်းဥစ္စာကို ပေး၍ ထိမ်းမြားမှုကို ပြုရာ၏၊ ထိုအခါ ပထမယောက်ျားသည် ပြန်လာ၍ ''အချင်းယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ငါ၏ မယားကို သိမ်းပိုက်ဘိသနည်း''ဟု (ပြောဆိုရာ၏)။ ထိုထိမ်းမြားသူသည် ''သင့်မယားကို ငါ မဆောင်ယူ၊ သင် စေ့စပ်ကြောင်းလမ်း တောင်းရမ်း ပြောဆို၍ အသွင်းဥစ္စာပေးထားသောသူငယ်မသည် ငယ်ရွယ်နုပျိုသော အခြားတစ်ပါးသော မိန်းမပါတည်း၊ အသွင်းဥစ္စာပေး၍ ငါထိမ်းမြားသော ထိမ်းမြားသင့်လောက် အရွယ် ရောက်သော ဤသူငယ်မသည်ကား အခြားတစ်ပါးသာတည်း''ဟု (ပြောဆိုရာ၏)။ ထိုယောက်ျား နှစ်ယောက်တို့သည် ငြင်းခုံကြကုန်လျက် သင်မင်းမြတ်အထံသို့ လာကုန်ရာ၏၊ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ် သည် အဘယ်သူအား တရားကို အနိုင်ပေးမည်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ပထမရှေးဦး ယောက်ျားအား တရားကို အနိုင်ပေးပါအံ့။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် တရားကို အနိုင်ပေးရာသနည်း။ ထိုဒုတိယယောက်ျားသည် ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ စင်စစ်သော်ကား ထိုထိမ်းမြားသင့်လောက် အရွယ်ရောက်သော မိန်းမသည် ထိုငယ်ရွယ်သော မိန်းမမှသာလျှင် ဖြစ်လာပါ၏။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် သေသည့် အဆုံးဖြစ်သော နာမ်ရုပ်သည် အကယ်၍ကား အခြားတစ်ပါးဖြစ်၏၊ ပဋိသန္ဓေအခါ၌ နာမ်ရုပ်သည် အကယ်၍ကား အခြားတစ်ပါးဖြစ်၏၊ သို့ဖြစ်သော်လည်း ထိုနောက်နာမ်ရုပ်သည် ထိုရှေးနာမ်ရုပ်ကြောင့် သာလျှင် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ယုတ်ညံ့ကုန်သော အကုသိုလ်ကံတို့မှ မလွတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် နွားကျောင်းသား၏ လက်မှ နွားနို့အိုးကို ဝယ်၍ ''နက်ဖြန်မှ ယူ၍ သွားအံ့''ဟု ထိုနွားကျောင်းသား၏ လက်၌ပင်လျှင် အပ်နှံခဲ့၍ ဖဲသွားရာ၏၊ ထိုနွားနို့သည် နက်ဖြန်၌ နို့ဓမ်းဖြစ်လေရာ၏၊ ထိုနွားနို့အိုးဝယ်သော ယောက်ျားသည် လာ၍ ''ငါ၏ နွားနို့အိုးကို ပေးလော့''ဟု (ဆိုရာ၏)။ ထိုနွားကျောင်းသားသည် နို့ဓမ်းကို ပြရာ၏။ နွားနို့ဝယ်သော ယောက်ျားသည် ''ငါသည် သင်၏ လက်မှ နို့ဓမ်းကို မဝယ်၊ ငါ၏ နွားနို့အိုးကိုသာ ပေးလော့''ဟု (ဆိုရာ၏)။ ထိုနွားကျောင်း သားသည် ''နို့သည် သင် မသိစဉ် နို့ဓမ်း ဖြစ်လေ၏''ဟု (ပြောဆိုရာ၏)။ ထိုသူတို့သည် ငြင်းခုံကြကုန်လျက် သင်မင်းမြတ်၏ အထံသို့ လာကုန်ရာ၏၊ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်သည် အဘယ်သူအား တရား ကို အနိုင်ပေးမည်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား နွားကျောင်းသားအား တရားကို အနိုင်ပေးပါ အံ့ဟု (လျှောက်၏)။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် တရားကို အနိုင်ပေးအံ့နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ ထိုနွားနို့အိုးဝယ်သော ယောက်ျားသည် ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ စင်စစ်သော်ကား ထိုနို့ဓမ်းသည် ထိုနွားနို့မှသာလျှင် ဖြစ်လာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် သေသည့်အဆုံး ဖြစ်သော နာမ်ရုပ်သည် အကယ်၍ကား အခြားတစ်ပါးဖြစ်၏၊ ပဋိသန္ဓေအခါ၌ဖြစ်သော နာမ်ရုပ်သည် အကယ်၍ကား အခြားတစ်ပါးဖြစ်၏၊ သို့ဖြစ်သော်လည်း ထိုနောက်နာမ်ရုပ်သည် ထိုရှေးနာမ်ရုပ်ကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ယုတ်ညံ့ကုန်သော အကုသိုလ်ကံတို့မှ မလွတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ခြောက်ခုမြောက် နာမရူပဧကတ္တနာနတ္တပဥှာ ပြီး၏။

------

၇-ထေရပဋိသန္ဒဟနာပဋိသန္ဒဟနပဥှာ (နာဂသေနမထေရ် တစ်ဖန်ပဋိသန္ဓေနေ မနေ ပြဿနာ)

၇။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အသျှင်ဘုရားသည်ကား ပဋိသန္ဓေနေရဦးမည်လော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် မမေးပါလင့် သင်မင်းကြီးအား ထိုအမေးဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ''မင်းမြတ် ဥပါဒါန်ရှိသေးသည် ဖြစ်အံ့ ပဋိသန္ဓေနေရလတ္တံ့၊ ဥပါဒါန်မရှိသည် ဖြစ်အံ့ ပဋိသန္ဓေ မနေရလတ္တံ့''ဟု ငါသည် ရှေးမဆွကပင် ပြောကြားအပ်ပြီ မဟုတ်လောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် မင်းအား ကျေးဇူးကို ပြုလေရာ၏၊ မင်းသည် နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ ကျေးဇူးတုံ့ ချီးမြှောက်ခြင်းကို ပြုပြန်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ထိုမင်းပြုသော ချီးမြှောက်ခြင်းဖြင့် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ကုံလုံပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်ခံစားရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် လူအပေါင်းအား ''မင်းသည် ငါ့အား တစ်စုံတစ်ခုသော ကျေးဇူးတုံ့ကို မပြု''ဟု အကယ်၍ ပြောကြားအံ့၊ မင်းမြတ် အသို့နည်း ထိုယောက်ျားသည် သင့်လျော်စွာ ပြုလုပ်သည် ဖြစ်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သင့်လျော်စွာ ပြုလုပ်သည် မဖြစ်ရာပါဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် သင်မင်းမြတ် အား ထိုအမေးဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ငါသည် ''ဥပါဒါန်ရှိသေးသည် ဖြစ်အံ့ ပဋိသန္ဓေနေရလတ္တံ့၊ အကယ်၍ ဥပါဒါန်မရှိသည် ဖြစ်အံ့ ပဋိသန္ဓေမနေရလတ္တံ့ဟု ငါသည် ရှေးမဆွကပင် ဟောကြားအပ်ပြီး မဟုတ်ပါလော''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ခုနစ်ခုမြောက် ထေရပဋိသန္ဒဟနာပဋိသန္ဒဟနပဥှာ ပြီး၏။

------

၈-နာမရူပပဋိသန္ဒဟနပဥှာ (နာမ်ရုပ်နှင့် ပဋိသန္ဓေနေမှု ပြဿနာ)

၈။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန 'နာမ်ရုပ်'ဟူ၍ အကြင်စကားကို မိန့်ဆိုတော်မူ၏၊ ထိုနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးတို့တွင် အဘယ်တရားသည် နာမ်ပါနည်း၊ အဘယ်တရားသည် ရုပ်ပါနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ထိုနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးတို့တွင် ထင်ရှားကြမ်းတမ်းသော သဘောသည် ရုပ်တည်း၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့ကုန်သော စိတ်, စေတသိက်တရားတို့သည် နာမ်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား နာဂသေန အဘယ်အကြောင်းကြောင့် နာမ်ချည်းသာ၊ သို့မဟုတ် ရုပ်ချည်းသာ ပဋိသန္ဓေမနေပါသနည်းဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် ထိုနာမ်ရုပ်တရားတို့သည် အချင်းချင်း တစ်ပါးသည် တစ်ပါး၌ မှီကုန်ရကား တစ်ပေါင်းတည်းသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် ကြက်မအား ကလလ ရေကြည်သည် မဖြစ်တုံငြားအံ့၊ အဥသည်လည်း မဖြစ်လေရာ။ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင် ရေကြည်, အဥ= နှစ်ပါးစုံတို့သည် အချင်းချင်း တစ်ပါးသည် တစ်ပါး၌ မှီကုန်၏၊ ထိုရေကြည်, အဥတို့၏ တစ်ပေါင်းတည်း သာလျှင် ဖြစ်ခြင်းသည် ထင်ရှားသကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ထိုနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးတို့တွင် နာမ်သည် မဖြစ်ခဲ့မူ ရုပ်သည်လည်း မဖြစ်ရာ၊ ထိုနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးတို့တွင် နာမ်နှင့်ရုပ်နှစ်ပါးစုံတို့သည် အချင်းချင်း တစ်ပါးသည် တစ်ပါး၌ မှီကုန်၏၊ ထိုနာမ်ရုပ်တို့၏ တစ်ပေါင်းတည်းသာလျှင် ဖြစ်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ ဤသို့ ထိုနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးသည် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး ကျင်လည်ပြေးသွားရလေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ရှစ်ခုမြောက် နာမရူပပဋိသန္ဒဟနပဥှာ ပြီး၏။

------

၉-အဒ္ဓါနပဥှာ (ကာလ ပြဿနာ)

၉။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန 'ရှည်စွာသော ကာလ'ဟူ၍ အကြင်စကားကို့မိန့်ဆိုတော်မူ၏၊ ဤကာလမည်သည် အဘယ်ပါနည်း''ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် အတိတ်သည် ကာလ မည်၏၊ အနာဂတ်သည် ကာလ မည်၏၊ ပစ္စုပ္ပန်သည် ကာလ မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အလုံးစုံသော ကာလတို့သည် ရှိပါလေကုန်သလောဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် အချို့သော ကာလ သည် ရှိ၏၊ အချို့သော ကာလသည် မရှိဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အဘယ်ကာလသည် ရှိ၍ အဘယ်ကာလသည် မရှိပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် အကြင်သင်္ခါရတို့သည် အတိတ် ဖြစ်ကုန်၏၊ ပစ္စပ္ပုန်မှ ကင်းလွတ်ကုန်၏၊ ချုပ်ငြိမ်းကုန်ပြီ၊ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးကုန်ပြီ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏ ထိုကာလသည် မရှိ၊ အကြင်တရားတို့သည် အကျိုးတရားဖြစ်ကုန်၏၊ ထို့ပြင် အကြင်တရားတို့သည် အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော သဘောရှိသော အကြောင်းတရားဖြစ်ကုန်၏၊ အကြင်တရားတို့သည် တစ်ပါးသော ဘဝ၌ ပဋိသန္ဓေကို ပေးကုန်ဆဲ၊ ထိုတရားတို့၏ ထိုကာလသုံးမျိုးသည် ရှိ၏၊ အကြင်သတ္တဝါတို့သည် သေလွန်ကုန်သော် တစ်ပါးသော ဘဝ၌ ဖြစ်ကုန်ဆဲ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏ ထိုကာလသည် ရှိ၏၊ အကြင်သတ္တဝါတို့သည် သေလွန်ကုန်သော် တစ်ပါးသော ဘုံဘဝ၌ မဖြစ်ကုန်၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏ ထိုကာလ သည်လည်း မရှိ၊ အကြင်သတ္တဝါတို့သည် ဘဝမှ လွတ်ငြိမ်းအေးမြကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏ ထိုကာလ သည်လည်း မရှိ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်ချုပ်ငြိမ်း ခန္ဓာဇာတ်သိမ်းသောကြောင့်တည်းဟု (ဖြေဆိုမိန့်ကြားတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ကိုးခုမြောက် အဒ္ဓါနပဥှာ ပြီး၏။

နှစ်ခုမြောက် အဒ္ဓါနဝဂ် ပြီး၏။

ဤအဒ္ဓါနဝဂ်၌ အမေးပုစ္ဆာပြဿနာ ကိုးပါးတို့တည်း။

------

၃-ဝိစာရဝဂ်

၁-အဒ္ဓါနမူလပဥှာ (ကာလ၏ အရင်းမူလ ပြဿနာ)

၁။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အတိတ်ကာလ၏ အရင်းမူလသည် အဘယ်ပါနည်း၊ အနာဂတ်ကာလ၏ အရင်းမူလသည် အဘယ်ပါနည်း၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၏ အရင်းမူလသည် အဘယ်ပါနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် အတိတ်ကာလ၊ အနာဂတ်ကာလ၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၏ အရင်းမူလသည် သစ္စာလေးပါးကို မသိမှု 'အဝိဇ္ဇာ' ပင်တည်း၊ အဝိဇ္ဇာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ သင်္ခါရဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဝိညာဏ် ဖြစ်၏၊ ဝိညာဏ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် နာမ်ရုပ် ဖြစ်၏၊ နာမ်ရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးဖြစ်၏၊ အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖဿဖြစ်၏၊ ဖဿဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏၊ ဝေဒနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် တဏှာ ဖြစ်၏၊ တဏှာဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဥပါဒါန် ဖြစ်၏၊ ဥပါဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဘဝဖြစ်၏၊ ဘဝဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဇာတိ ဖြစ်၏၊ ဇာတိဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ဇရာ, မရဏသည်လည်းကောင်း၊ သောက, ပရိဝေဒ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသတို့သည်လည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ကာလ၏ ရှေးအစွန်းသည် မထင်ရှားဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ရှေးဦးစွာသော အဒ္ဓါနမူလပဥှာ ပြီး၏။

------

၂-ပုရိမကောဋိပဥှာ (ရှေးအစွန်း ပြဿနာ)

၂။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ရှေးဖြစ်သော အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် မထင်ဟု အကြင်စကားကို မိန့်ဆိုတော်မူ၏၊ ထိုစကား၏ ဥပမာကို ပြုတော်မူပါဦးလော့''ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် ယောက်ျားသည် သေးငယ်သော မျိုးစေ့ကို မြေ၌ စိုက်ပျိုးရာ၏၊ ထိုမျိုးစေ့မှ အညွန့်ထွက်လတ်၍ အစဉ်အတိုင်း ကြီးပွါးခြင်း, စည်ပင်ခြင်း, ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် အသီး, သီးရာ၏။ ထိုအသီးမှလည်း မျိုးစေ့ကို ယူ၍ တစ်ဖန် စိုက်ပျိုးပြန်ရာ၏၊ ထိုမျိုးစေ့မှလည်း အညွန့်ထွက်လတ်၍ အစဉ်အတိုင်း ကြီးပွါးခြင်း, စည်ပင်ခြင်း, ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် အသီး, သီးရာ၏။ ဤသို့လျှင် ဤ (မျိုးစေ့) အစဉ်၏ အစွန်း (အပိုင်းအခြား)သည် ရှိပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မရှိပါဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ရှည်စွာသော ကာလ၏လည်း ရှေးဖြစ်သော အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် မထင်ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ကြက်မမှ ကြက်ဥသည် ဥရာ၏၊ ကြက်ဥမှ ကြက်မသည် ပေါက်ရာ၏၊ ကြက်မမှ ကြက်ဥသည် ဥရာ၏၊ ဤသို့ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်သော် ဤအစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် ရှိကောင်းပါအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မရှိ နိုင်ပါဟု (လျှောက်ထားဖြေကြား၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဤရှည်စွာသော ကာလ၏လည်း အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် မထင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့။ နာဂသေနမထေရ်သည် မြေ၌ စက်ဝိုင်း ရေး၍ မိလိန္ဒမင်းကြီးအား ''မင်းမြတ် ဤစက်ဝိုင်း၏ အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် ရှိပါသလော''ဟု ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ မရှိပါ အသျှင်ဘုရား။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် စက္ခုပသာဒရုပ်ကိုလည်းကောင်း၊ ရူပါရုံတို့ကိုုလည်းကောင်း အစွဲအမှီပြု၍ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ စက္ခုပသာဒရုပ်၊ ရူပါရုံ၊ စက္ခုဝိညာဏ်စိတ် သုံးမျိုးတို့၏ ရောစပ်ပေါင်းဆုံမိသည်ဖြစ်၍ တွေ့ထိမှု 'ဖဿ' ဖြစ်ပေါ်၏၊ တွေ့ထိမှု 'ဖဿ'ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ခံစားမှု 'ဝေဒနာ' ဖြစ်ပေါ်၏၊ ခံစားမှု 'ဝေဒနာ'ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ကပ်ငြိတွယ်တာမှု 'တဏှာ' ဖြစ်ပေါ်၏၊ ကပ်ငြိတွယ်တာမှု 'တဏှာ'ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပြင်းစွာစွဲလမ်းမှု 'ဥပါဒါန်' ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဥပါဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်စေတနာကံ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ကံကြောင့် တစ်ဖန် စက္ခုပသာဒရုပ် ဖြစ်ပေါ်ပြန်၏''ဟူ၍ ဤစက်တို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် (နိဒါနသံယုတ်ဂဟပတိဝဂ်၌) ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ် သည့်အတိုင်း ဤစက္ခုဝိညာဏ် အစဉ်အဆက်၏ အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် ရှိပါအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ မရှိပါ အသျှင်ဘုရားဟု (လျှောက်၏)။

သောတပသာဒရုပ်ကိုလည်းကောင်း၊ သဒ္ဒါရုံတို့ကိုလည်းကောင်း အစွဲအမှီပြု၍။ပ။ မနောဒွါရကိုလည်းကောင်း၊ ဓမ္မာရုံတို့ကိုလည်းကောင်း အစွဲအမှီပြု၍ မနောဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ မနောဒွါရ၊ ဓမ္မာရုံ၊ မနောဝိညာဏ်သုံးမျိုးတို့ ရောစပ်ပေါင်းဆုံမိသည်ဖြစ်၍ တွေ့ထိမှု 'ဖဿ' ဖြစ်ပေါ်၏၊ တွေ့ထိမှု 'ဖဿ'ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ခံစားမှု 'ဝေဒနာ' ဖြစ်ပေါ်၏၊ ခံစားမှု 'ဝေဒနာ'ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ကပ်ငြိတွယ်တာမှု 'တဏှာ' ဖြစ်ပေါ်၏၊ ကပ်ငြိတွယ်တာမှု 'တဏှာ'ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပြင်းစွာစွဲလမ်းမှု 'ဥပါဒါန်' ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဥပါဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်စေတနာကံ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ကံကြောင့် တစ်ဖန် စက္ခုပသာဒရုပ် ဖြစ်ပေါ်ပြန်၏''ဟူ၍ ဤစက်တို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်သည့်အတိုင်း ဤစက္ခုဝိညာဏ် အစဉ်အဆက်၏ အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် ရှိပါအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ မရှိပါ အသျှင်ဘုရား။ မင်းမြတ် ဤသို့လျှင် ရှည်စွာသော ကာလ၏လည်း ရှေးဖြစ်ပြီးသော အစွန်း (အပိုင်းအခြား)သည် မထင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

နှစ်ခုမြောက် ပုရိမကောဋိပဥှာ ပြီး၏။

------

၃-ကောဋိပညာယနပဥှာ (ရှေးအစွန်း ထင်မထင် ပြဿနာ)

၃။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန 'ရှေးဖြစ်သော အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် မထင်ဟု အကြင်စကားကို မိန့်ဆိုတော်မူ၏၊ ထိုရှေးဖြစ်သော အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် အဘယ်ပါနည်း''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် အတိတ်ဖြစ်သော ကာလသည်ပင် ရှေးဖြစ်သော အစွန်း(အပိုင်းအခြား) မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ''ရှေးဖြစ်သော အစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် မထင်''ဟု အကြင်စကားကို မိန့်ကြားတော်မူ၏၊ အသျှင်ဘုရား အလုံးစုံသာဖြစ်သော ရှေးဖြစ်သော အစွန်း (အပိုင်း အခြား) သည် မထင်ပါသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။မင်းမြတ် အချို့သော ရှေးအစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် ထင်၏၊ အချို့သော ရှေးအစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် မထင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အဘယ်ရှေးအစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် ထင်ပါသနည်း၊ အဘယ် ရှေးအစွန်း (အပိုင်းအခြား) သည် မထင် ပါသနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤကာလမှ ရှေးကာလ၌ အခါခပ်သိမ်း အချင်းခပ်သိမ်း အဝိဇ္ဇာတရားသည် မဖြစ်ဖူး၊ ရှေးအစွန်း (အပိုင်းအခြား)သည် မထင်၊ အကြင်တရားသည် ထင်ရှားမရှိ လတ်ဘဲ ထင်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ထင်ရှားရှိပြီး၍ ချုပ်ကင်းပျောက်ကွယ်လေ၏၊ ဤရှေးအစွန်း (အပိုင်း အခြား) သည် ထင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင်တရားသည် ထင်ရှားမရှိလတ်ဘဲ ထင်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ထင်ရှား ရှိပြီး၍ ချုပ်ကင်းပျောက်ကွယ်လေ၏၊ ထိုတရားသည် ရှေ့နောက် အစွန်း (အပိုင်းအခြား) နှစ်ပါးစုံအားဖြင့် ပြတ်သည်ဖြစ်၍ ချုပ်ကင်းပျောက်ကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သည် မဟုတ်ပါလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ရှေ့နောက်အစွန်း (အပိုင်းအခြား) နှစ်ပါးစုံအားဖြင့် ပြတ်သည်ဖြစ်၍ ချုပ်ကင်းပျောက်ကွယ်ခြင်း သို့ ရောက်ခဲ့မူ ရှေ့နောက်အစွန်း (အပိုင်းအခြား) နှစ်ပါးစုံအားဖြင့် ပြတ်သည်ကို ဆက်ပွားခြင်းငှါ စွမ်းနိုင် အံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ထိုနှစ်ပါးစုံအားဖြင့် ပြတ်သည်ကိုလည်း ဆက်ပွားခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သင့်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသို့ပင်စွမ်းနိုင်သော်လည်း အကျွန်ုပ်သည် ဤနှစ်ပါးစုံပြတ်သည်ကို မမေးပါ၊ ရှေးနောက်အစွန်း (အပိုင်းအခြား)အားဖြင့် ဆက်ပွားခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါသလောဟုသာ မေးပါ သည်ဟု (လျှောက်၏)။ဟုတ်၏ ဆက်ပွားခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ နာဂသေနမထေရ်သည် ထိုမိလိန္ဒမင်းအား သစ်ပင်ဥပမာကို ပြုတော်မူ၏၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့သည်လည်း အလုံးစုံသော ဒုက္ခအစု၏ မျိုးစေ့တို့ပင်တည်းဟု (ပြတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

သုံးခုမြောက် ကောဋိပညာယနပဥှာ ပြီး၏။

------

၄-သင်္ခါရဇာယမာနပဥှာ (ဖြစ်ဆဲသင်္ခါရ ရှိ မရှိ ပြဿနာ)

၃။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင်သင်္ခါရတို့သည် ဖြစ်ဆဲဖြစ်ကုန်၏၊ အချို့ကုန်သော ထိုသင်္ခါရတို့သည် ရှိပါကုန်သလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ်ဟုတ်၏။ အကြင်သင်္ခါရတို့ သည် ဖြစ်ဆဲဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသင်္ခါရတို့သည် ရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုဖြစ်ဆဲသင်္ခါရတို့သည် အဘယ်သည်တို့ပါနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ စက္ခုပသာဒသည် ရှိလတ်သော်လည်းကောင်း၊ ရူပါရုံတို့သည် ရှိလတ်ကုန်သော်လည်းကောင်း စက္ခုဝိညာဏ်စိတ် ဖြစ်ပေါ်၏၊ စက္ခုဝိညာဏ်စိတ်ရှိလတ်သော် စက္ခု သမ္ဖဿဖြစ်ပေါ်၏၊ စက္ခုသမ္ဖဿရှိလတ်သော် ဝေဒနာဖြစ်ပေါ်၏၊ ဝေဒနာရှိလတ်သော် တဏှာဖြစ်ပေါ်၏၊ တဏှာရှိလတ်သော် ဥပါဒါန်ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဥပါဒါန်ရှိလတ်သော် ဘဝဖြစ်ပေါ်၏၊ ဘဝရှိလတ်သော် ဇာတိဖြစ် ပေါ်၏၊ ဇာတိရှိလတ်သော် ဇရာ, မရဏသည်လည်းကောင်း၊ သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသတို့သည်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအပေါင်း၏ ဖြစ်ပေါ် ရခြင်းသည် ထင်ရှား၏။ မင်းမြတ် စက္ခုပသာဒမရှိသော်လည်းကောင်း၊ ရူပါရုံတို့သည် မရှိကုန်သော်လည်းကောင်း စက္ခုဝိညာဏ်စိတ် မဖြစ်ပေါ်၊ စက္ခုဝိညာဏ် စိတ်မရှိလတ်သော် စက္ခုသမ္ဖဿ မဖြစ်ပေါ်၊ စက္ခုသမ္ဖဿ မရှိလတ်သော် ဝေဒနာမဖြစ်ပေါ်၊ ဝေဒနာမရှိလတ်သော် တဏှာမဖြစ်ပေါ်၊ တဏှာမရှိလတ် သော် ဥပါဒါန်မဖြစ်ပေါ်၊ ဥပါဒါန်မရှိလတ်သော် ဘဝမဖြစ်ပေါ်၊ ဘဝ မရှိလတ်သော် ဇာတိမဖြစ်ပေါ်၊ ဇာတိ မရှိလတ်သော် ဇရာ, မရဏသည်လည်းကောင်း၊ သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသတို့သည်လည်းကောင်း မဖြစ်ပေါ်ကုန်၊ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအပေါင်း၏ ချုပ်ငြိမ်း ပြတ်စဲခြင်းသည် ထင်ရှား၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

လေးခုမြောက် သင်္ခါရဇာယမာနပဥှာ ပြီး၏။

------

၅-ဘဝန္တသင်္ခါရဇာယမာနပဥှာ (ဖြစ်ရာမရှိဘဲ သင်္ခါရ ဖြစ် မဖြစ် ပြဿနာ)

၅။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ထင်ရှားဖြစ်ရာ ဘဝမရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် အချို့သင်္ခါရတို့သည် ရှိပါကုန်သလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ထင်ရှားဖြစ်ရာ ဘဝမရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် အချို့သင်္ခါရတို့သည် မရှိကုန်။ မင်းမြတ် သင်္ခါရထင်ရှားဖြစ်ရာ ဘဝရှိကုန်၍သာလျှင် သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ပေါ်ကြကုန်၏။

ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင် မင်းမြတ် နေထိုင်သော ဤနန်းတော်သည် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤနန်းတော်၌ ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝတ္ထုတစ်စုံတစ်ရာမျှ မရှိချေ၊ ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိ၍သာ ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤထိုင်နေသော သစ်သားတို့သည် သစ်တော၌ ဖြစ်ပါကုန်၏၊ ဤနံရံလိမ်းကျံသော မြေညက်သည်လည်း မြေကြီး၌ ဖြစ်၏၊ မိန်းမတို့၏လည်းကောင်း၊ ယောကျာ်းတို့၏လည်းကောင်း ထိုနန်းတော်ကို ဖြစ်စေတတ်သော လုံ့လဖြင့် ဤသို့လျှင် ဤနန်းတော်သည် ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိဘဲ ဖြစ်ပေါ် ကြသည့် အချို့သင်္ခါရတို့သည် မရှိကုန်၊ သင်္ခါရတို့သည် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် ဗီဇဂါမ်, ဘူတဂါမ်^၁ဟူသမျှ အားလုံးတို့သည် မြေ၌ ချထားစိုက်ပျိုးကုန်သော် အစဉ်သဖြင့် ကြီးပွား, စည်ပင်, ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လျက် အပွင့်, အသီးတို့ ပွင့်သီးကုန်ရာ၏။ ထိုသစ်ပင်တို့သည် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ် ကြသည့် အချို့သင်္ခါရတို့သည် မရှိကုန်၊ ထိုသင်္ခါရတို့သည် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် အိုးလုပ် သမားသည် မြေမှ မြေညက်ကို ထုတ်ယူ၍ အမျိုးမျိုးသော အိုးခွက်တို့ကို ပြုလုပ်၏၊ ထိုအိုးခွက်တို့သည့်ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိကုန်ဘဲ မဖြစ်ပေါ်ကုန်၊ ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် သင်္ခါရတို့သည် မရှိကုန်၊ သင်္ခါရတို့သည် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် စောင်း၏ ကိုယ်ထည် မရှိခဲ့မူ, စောင်းကြက်သားရေ မရှိခဲ့မူ, စောင်းခွက် (စောင်းကျင်း) မရှိခဲ့မူ, စောင်းလက် (မင်ရိုး) မရှိခဲ့မူ, စောင်းကြိုးချည်ရာ ခလုတ် (ဒလက်) မရှိခဲ့မူ, စောင်းညှို့ (စောင်းကြိုး)တို့ မရှိခဲ့မူ, စောင်းတီးလက်ခတ် မရှိခဲ့မူ, စောင်းသမားယောက်ျား၏ ထိုစောင်းသံဖြစ်ရန် လျော်ကန်သော လုံ့လမရှိခဲ့မူ စောင်းသံသည် ဖြစ်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား စောင်းသံမဖြစ်ရာပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် စောင်း၏ ကိုယ်ထည်ရှိခဲ့မူ, စောင်းကြက်သားရေ ရှိခဲ့မူ, စောင်းခွက် (စောင်းကျင်း) ရှိခဲ့မူ, စောင်းလက် (မင်ရိုး) ရှိခဲ့မူ, စောင်းကြိုးချည်ရာ ခလုတ် (ဒလက်) ရှိခဲ့မူ, စောင်းညှို့ (စောင်းကြိုး)တို့ ရှိခဲ့မူ, စောင်းတီးလက်ခတ် ရှိခဲ့မူ, စောင်းသမားယောက်ျား၏ ထိုစောင်းသံဖြစ်ရန် လျော်ကန်သော လုံ့လလည်းရှိခဲ့မူ စောင်းသံသည် ဖြစ်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏ စောင်းသံ ဖြစ်ရာပါ၏။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဖြစ်ရာ ထင်ရှား မရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် အချို့သော သင်္ခါရတို့မရှိကုန်၊ သင်္ခါရတို့ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် မီးပွတ်ခုံ မရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်ကျည် (တုတ်ချောင်း) မရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်ကြိုးမရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်နှိပ်မရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်စာမရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်သမား ယောက်ျား၏ ထိုမီးဖြစ်ရန် လျော်ကန်သော လုံ့လမရှိခဲ့မူ ထိုမီးသည် ဖြစ်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မီး မဖြစ်ရာပါ။ မင်းမြတ် မီးပွတ်ခုံရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်ကျည် (တုတ်ချောင်း) ရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်ကြိုးရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်နှိပ်ရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်စာရှိခဲ့မူ, မီးပွတ်သမား ယောက်ျား၏ ထိုမီးဖြစ်ရန် လျော်ကန်သော လုံ့လရှိခဲ့မူ ထိုမီးသည် ဖြစ်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏ မီးဖြစ်ရာပါ၏။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် အချို့ကုန်သော သင်္ခါရတို့မရှိကုန်၊ သင်္ခါရတို့သည်ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် သူရိယ ကန်ကျောက်သည် မရှိခဲ့မူ, နေပူသည် မရှိခဲ့မူ, မီးစာသည် မရှိခဲ့မူ ထိုမီးသည် ဖြစ်ရာသလော။ အသျှင် ဘုရား မီး မဖြစ်ရာ။ မင်းမြတ် သူရိယကန်ကျောက်သည် ရှိခဲ့မူ, နေပူသည် ရှိခဲ့မူ, မီးစာသည် ရှိခဲ့မူ ထိုမီးသည် ဖြစ်ရာသလော (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏ ဖြစ်ရာပါ၏။ မင်းမြတ် ဤအတူ သာလျှင် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် အချို့သော သင်္ခါရတို့မရှိကုန်၊ သင်္ခါရတို့သည် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့ထက်အလွန် ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် မှန်သည် မရှိခဲ့မူ, အလင်းရောင်သည် မရှိခဲ့မူ, မျက်နှာသည် မရှိခဲ့မူ ကိုယ်အရိပ် ဖြစ်ပေါ်ရာသလော။ အသျှင်ဘုရား ကိုယ်အရိပ်သည် မဖြစ်ပေါ်ရာပါ။ မင်းမြတ် မှန်သည် ရှိခဲ့မူ, အလင်းရောင်သည် ရှိခဲ့မူ, မျက်နှာသည် ရှိခဲ့မူ ကိုယ်အရိပ်သည် ဖြစ်ပေါ်ရာသလော။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏ ကိုယ်အရိပ်သည် ဖြစ်ပေါ်ရာပါ၏။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဖြစ်ရာ ထင်ရှားမရှိကုန်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် အချို့သော သင်္ခါရတို့သည် မရှိကုန်၊ သင်္ခါရတို့ဖြစ်ရာ ထင်ရှားရှိကုန်၍သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ငါးခုမြောက် ဘဝန္တသင်္ခါရဇာယမာနပဥှာ ပြီး၏။

------

၁။ အစေ့, အညွန့်, အပင်, အမြစ်, အဆစ်-ဟူသော ဤမျိုးစေ့ ငါးမျိုးကို ဗီဇဂါမ်ဟု ယူအပ်၏၊ ၎င်းမျိုးစေ့တို့မှ ပေါက်လာ၍ စိမ်းစိုသော အရွက် အညွန့်ထွက်လာသည်မှ စ၍ အပင်ဟူသမျှကို ဘူတဂါမ်ဟု ယူအပ်၏။

Ã

၆-ဝေဒဂူပဥှာ (ဇီဝမည်သော လိပ်ပြာကောင်အတ္တပြဿနာ)

၆။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ဝေဒဂူမည်သော အရာစုကို ပရမတ်သဘောအားဖြင့် ရအပ်ပါသလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် ဤသင်မင်းမြတ်ပြောသော ဝေဒဂူမည်သည် အဘယ် ပါနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ကိုယ်တွင်း၌ အကြင်ဇီဝမည်သော လိပ်ပြာကောင် အတ္တသည် မျက်စိဖြင့် အဆင်း 'ရူပါရုံ'ကို မြင်၏။ နားဖြင့် အသံ 'သဒ္ဒါရုံ'ကို ကြား၏။ နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ 'ဂန္ဓာရုံ' ကို နမ်းရှူ၏၊ လျှာဖြင့် အရသာ 'ရသာရုံ'ကို လျက်၏၊ ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့အထိ 'ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ' ကို တွေ့ထိ၏၊ စိတ်ဖြင့် သဘောတရား 'ဓမ္မာရုံ'ကို သိ၏၊ ဥပမာအားဖြင့်-အကျွန်ုပ်တို့သည် ဤနန်းပြာသာဒ်ထက်၌ နေထိုင်ကုန်လျက် ကြည့်ရှုရန် အလိုရှိရာ လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့် ကြည့်ရှုနိုင်ကြပါကုန်၏၊ အရှေ့လေသာ ပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း ကြည့်ရှုနိုင်ကြပါကုန်၏၊ အနောက်လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း ကြည့်ရှုနိုင်ကြပါကုန်၏၊ မြောက်လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း ကြည့်ရှုနိုင်ကြပါကုန်၏၊ တောင်လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း ကြည့်ရှုနိုင်ကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤအတူသာလျှင် ကိုယ်တွင်း၌ ဤဇီဝမည်သော လိပ်ပြာ ကောင်အတ္တသည် အကြင်အကြင်စက္ခုစသော ဒွါရဖြင့် မြင်ခြင်းငှါ အလိုရှိ၏၊ ထိုထိုစက္ခုစသော ဒွါရဖြင့် မြင်နိုင်ပါ၏၊ (ဇီဝမည်သော လိပ်ပြာကောင်အတ္တသည် ဝေဒဂူ မည်ပါ၏ဟု လျှောက်ထား၏)။

နာဂသေနမထေရ်သည် ''မင်းမြတ် စက္ခုစသော ငါးဒွါရကို ပြဆိုပေအံ့၊ ထိုစကားကို သင်မင်းမြတ် နားထောင်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ကိုယ်တွင်း၌ရှိသော ဇီဝမည်သော လိပ်ပြာကောင်အတ္တသည် မျက်စိဖြင့် အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကို အကယ်၍ မြင်သည် ဖြစ်အံ့၊ ဥပမာအားဖြင့်-ငါတို့သည် ဤနန်းပြာသာဒ် ထက်၌ နေထိုင်ကုန်လျက် ကြည့်ရှုရန် အလိုရှိသော လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့် အဆင်း 'ရူပါရုံ'ကိုသာ မြင်ကြရကုန်၏၊ အရှေ့လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကိုပင် မြင်ကြရကုန်၏၊ အနောက် လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကိုပင် မြင်ကြရကုန်၏၊ မြောက်လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကိုပင် မြင်ကြရကုန်၏၊ တောင်လေသာပြူတင်းတံခါးဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကိုပင် မြင်ကြရကုန်၏၊ ဤအတူ ကိုယ်တွင်း၌ရှိသော ဤသင်မင်းမြတ်ပြသော ဇီဝမည်သောလိပ်ပြာကောင် အတ္တသည် နားဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ'ကိုပင် မြင်အပ်ရာ၏၊ နှာခေါင်းဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကိုပင် မြင်အပ်ရာ၏၊ လျှာဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ'ကိုပင် မြင်အပ်ရာ၏၊ ကိုယ်ဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကိုပင် မြင်အပ်ရာ၏၊ စိတ်ဖြင့်လည်း အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကိုပင် မြင်အပ်ရာ၏။ မျက်စိဖြင့်လည်း အသံ 'သဒ္ဒါရုံ' ကို ပင် ကြားအပ်ရာ၏၊ နှာခေါင်းဖြင့်လည်း အသံ 'သဒ္ဒါရုံ' ကိုပင် ကြားအပ်ရာ၏၊ လျှာဖြင့်လည်း အသံ 'သဒ္ဒါရုံ' ကိုပင် ကြားအပ်ရာ၏၊ ကိုယ်ဖြင့်လည်း အသံ 'သဒ္ဒါရုံ' ကိုပင် ကြားအပ်ရာ၏၊ စိတ်ဖြင့်လည်း အသံ 'သဒ္ဒါရုံ' ကိုပင် ကြားအပ်ရာ၏။ မျက်စိဖြင့်လည်း အနံ့ 'ဂန္ဓာရုံ' ကိုပင် နမ်းရှူအပ်ရာ၏၊ နားဖြင့်လည်း အနံ့ 'ဂန္ဓာရုံ' ကိုပင် နမ်းရှူအပ်ရာ၏၊ လျှာဖြင့်လည်း အနံ့ 'ဂန္ဓာရုံ' ကိုပင် နမ်းရှူအပ်ရာ၏၊ ကိုယ်ဖြင့်လည်း အနံ့ 'ဂန္ဓာရုံ' ကိုပင် နမ်းရှူအပ်ရာ၏၊ စိတ်ဖြင့်လည်း အနံ့ 'ဂန္ဓာရုံ' ကိုပင် နမ်းရှူအပ်ရာ ၏။ မျက်စိဖြင့်လည်း အရသာ 'ရသာရုံ' ကိုပင် လျက်အပ်ရာ၏၊ နားဖြင့်လည်း အရသာ 'ရသာရုံ' ကိုပင် လျက်အပ်ရာ၏၊ နှာခေါင်းဖြင့်လည်း အရသာ 'ရသာရုံ' ကိုပင် လျက်အပ်ရာ၏၊ ကိုယ်ဖြင့်လည်း အရသာ 'ရသာရုံ' ကိုပင် လျက်အပ်ရာ၏၊ စိတ်ဖြင့်လည်း အရသာ 'ရသာရုံ' ကိုပင် လျက်အပ်ရာ၏။ မျက်စိဖြင့်လည်း ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုပင် တွေ့ထိအပ်ရာ၏၊ နားဖြင့်လည်း ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုပင် တွေ့ထိအပ်ရာ၏၊ နှာခေါင်းဖြင့်လည်း ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုပင် တွေ့ထိအပ်ရာ၏၊ လျှာဖြင့်လည်း ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုပင် တွေ့ထိ အပ်ရာ၏၊ စိတ်ဖြင့်လည်း ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုပင် တွေ့ထိအပ်ရာ၏။ မျက်စိဖြင့်လည်း ဓမ္မာရုံကိုပင် သိအပ်ရာ၏၊ နားဖြင့်လည်း ဓမ္မာရုံကိုပင် သိအပ်ရာ၏၊ နှာခေါင်းဖြင့်လည်း ဓမ္မာရုံကိုပင် သိအပ်ရာ၏၊ လျှာဖြင့်လည်း ဓမ္မာရုံကိုပင် သိအပ်ရာ၏၊ ကာယပသာဒဖြင့်လည်း ဓမ္မာရုံကိုပင် သိအပ်ရာ၏''ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ကား မဟုတ်ပါဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်၏ ယခင် ရှေးစကားနှင့် ယခု နောက်စကားသည်လည်းကောင်း၊ ယခု နောက်စကားနှင့် ယခင် ရှေးစကားသည်လည်းကောင်း မညီညွတ် မသင့်တင့်ချေ၊ မင်းမြတ် ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ငါတို့သည် ဤနန်းပြာသာဒ်၌ နေထိုင်ကုန်လျက် ဤဇာကွန်ရက်တပ်ထားသော လေသာတံခါးတို့ကို ဖွင့်လှစ်အပ်ကုန်သော် ကျယ်စွာသော ဟင်းလင်းအပြင် ကောင်းကင်ဖြင့် အပြင်ဘက်သို့ မျက်နှာရှေးရှုကုန်၍ အလွန်ထင်ရှားစွာ အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကို မြင်ကြရကုန်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ ကိုယ်တွင်း၌ ရှိသည့် သင်မင်းမြတ်ပြသော ဇီဝမည်သော လိပ်ပြာကောင် အတ္တသည်လည်း စက္ခုဒွါရတို့ကို ဖွင့်လှစ် ခွါထုတ်အပ်ကုန်သော် ကျယ်စွာသော ဟင်းလင်းအပြင် ကောင်းကင်ဖြင့် အလွန်ထင်ရှားစွာ အဆင်း 'ရူပါရုံ' ကို မြင်ကောင်းရာ၏၊ သောတဒွါရတို့ကို ဖွင့်လှစ်ခွါထုတ်အပ်ကုန်သော်။ ဃာနဒွါရကို ဖွင့်လှစ် ခွါထုတ်အပ်သော်။ ဇိဝှါဒွါရကို ဖွင့်လှစ်ခွါထုတ်အပ်သော်။ ကာယဒွါရကို ဖွင့်လှစ်ခွါထုတ်အပ်သော် ကျယ်စွာသော ဟင်းလင်းအပြင် ကောင်းကင်ဖြင့် အလွန်ထင်ရှားစွာ အသံ 'သဒ္ဒါရုံ' ကို ကြားကောင်းရာ၏၊ အနံ့ 'ဂန္ဓာရုံ' ကို နမ်းရှူကောင်းရာ၏၊ အရသာ 'ရသာရုံ' ကို လျက်ကောင်းရာ၏၊ အတွေ့အထိ 'ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ' ကို တွေ့ထိကောင်းရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ကား မဟုတ်ပါဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်၏ ယခင် ရှေးစကားနှင့် ယခု နောက်စကားသည်လည်းကောင်း၊ ယခု နောက်စကားနှင့် ယခင် ရှေးစကားသည်လည်းကောင်း မညီညွတ် မသင့်တင့်ချေ၊ မင်းမြတ် ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ဤဒိန္နအမတ်သည် ထွက်သွားပြီးလျှင် တံခါးမုခ်အပြင်ဘက်၌ ရပ်နေငြားအံ့၊ မင်းမြတ် ''ဤဒိန္နအမတ်သည် ထွက်သွားပြီးလျှင် တံခါးမုခ်အပြင်ဘက်၌ ရပ်နေ၏''ဟု သင်မင်းမြတ် သိနိုင်ပါမည် လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဥပမာတစ်နည်း သော်ကား ဤဒိန္နအမတ်သည် အတွင်းသို့ ဝင်၍ သင်မင်းမြတ်၏ ရှေ့၌ ရပ်ရာ၏၊ မင်းမြတ် ''ဤဒိန္န အမတ်သည် အတွင်းသို့ ဝင်၍ ငါ၏ ရှေ့၌ ရပ်၏''ဟု သင်မင်းမြတ် သိပါ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ကိုယ်တွင်း၌ရှိသည့် သင်မင်းမြတ် ပြသော ဇီဝမည်သောလိပ်ပြာကောင် အတ္တသည် လျှာ၌ အရသာကို တင်ထားသော် ချဉ်သော အရသာကိုလည်းကောင်း၊ ငန်သော အရသာကိုလည်းကောင်း၊ ခါးသော အရသာကိုလည်းကောင်း၊ စပ်သော အရသာကိုလည်းကောင်း၊ ဖန်သော အရသာကိုလည်းကောင်း၊ ချိုသော အရသာကိုလည်းကောင်း သိရာ သည် မဟုတ်လော။ အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏၊ သိနိုင်ရာပါ၏။ အတွင်းသို့ ဝင်ကုန်သော ထိုအရသာတို့ကို ချဉ်သော အရသာ၊ ငန်သော အရသာ, ခါးသော အရသာ, စပ်သော အရသာ, ဖန်သော အရသာ, ချိုသော အရသာဟူ၍ သိနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသိနိုင်ရာပါဟု (လျှောက် ၏)။

မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်၏ ယခင် ရှေးစကားနှင့် ယခု နောက်စကားသည်လည်းကောင်း၊ ယခု နောက်စကားနှင့် ယခင် ရှေးစကားသည်လည်းကောင်း မညီညွတ် မသင့်တင့်ချေ၊ မင်းမြတ် ဥပမာအားဖြင့် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ပျားရည်အိုးတစ်ရာကို ဆောင်ယူစေ၍့ပျားရည်စားကျင်းကို ပြည့်စေလျက် ယောက်ျား၏ ခံတွင်းဝကို ပိတ်၍ ပျားရည်စားကျင်း၌ ချရာ၏၊ မင်းမြတ် ထိုယောက်ျား သည် အချိုကို ချိုမြိန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မချိုမြိန်ဟူ၍လည်းကောင်း သိနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသိနိုင်ရာပါဟု (လျှောက်၏)။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် မသိနိုင်ရာသနည်း။ အသျှင်ဘုရား ထိုယောက်ျား၏ ခံတွင်း၌ ပျားရည်မဝင်သောကြောင့် မသိနိုင်ရာပါဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်၏ ယခင် ရှေးစကားနှင့် ယခု နောက်စကားသည်လည်းကောင်း၊ ယခု နောက်စကားနှင့် ယခင် ရှေးစကားသည်လည်းကောင်း မညီညွတ် မသင့်တင့်ချေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရားကဲ့သို့ စကားကပ်သောသူနှင့် အတူယှဉ်ပြိုင်၍ စကား ပြောဆိုရန် မစွမ်းနိုင်တော့ပါ။ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ ဆိုလိုသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုသာ မိန့်ကြားတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။

နာဂသေနမထေရ်သည် အဘိဓမ္မာနှင့် စပ်ဆိုင်သော စကားဖြင့် မိလိန္ဒမင်းကို သိစေ၏- ''မင်းမြတ် ဤလောက၌ စက္ခုပသာဒကိုလည်းကောင်း၊ ရူပါရုံတို့ကိုလည်းကောင်း စွဲမှီ၍ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထို စက္ခုဝိညာဏ်နှင့် အတူတကွ ဖြစ်ကုန်သော တွေ့ထိမှု 'ဖဿ'၊ ခံစားမှု 'ဝေဒနာ'၊ မှတ်သားမှု 'သညာ'၊ စေ့ဆော်မှု 'စေတနာ'၊ တည်ကြည်မှု 'ဧကဂ္ဂတာ'၊ သဟဇာတ်တရားတို့ကို စောင့်ရှောက်မှု 'ဇီဝိတိန္ဒြေ'၊ နှလုံးသွင်းမှု 'မနသိကာရ'ဟူသော ဤတရားရှစ်ပါးတို့သည် စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံထိခိုက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ အဟုတ်အမှန်အားဖြင့် ဤအရာဌာန၌ ဇီဝမည်သော ဝေဒဂူကို မရနိုင် မရသင့်ချေ။ သောတပသာဒကိုလည်းကောင်း၊ သဒ္ဒါရုံတို့ကိုလည်းကောင်း စွဲမှီ၍။ပ။ မနောဒွါရကိုလည်းကောင်း၊ ဓမ္မာရုံတို့ကိုလည်းကောင်း စွဲမှီ၍ မနောဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုမနောဝိညာဏ်နှင့် အတူတကွ ဖြစ်ကုန်သော တွေ့ထိမှု 'ဖဿ'၊ ခံစားမှု 'ဝေဒနာ'၊ မှတ်သားမှု 'သညာ'၊ စေ့ဆော်မှု 'စေတနာ'၊ တည်ကြည်မှု 'ဧကဂ္ဂတာ' သဟဇာတ် တရားတို့ကို စောင့်ရှောက်မှု 'ဇီဝိတိန္ဒြေ'၊ နှလုံးသွင်းမှု 'မနသိကာရ'ဟူသော ဤတရားရှစ်ပါးတို့သည် မနောဒွါရနှင့် ဓမ္မာရုံထိခိုက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ အဟုတ်အမှန်အားဖြင့် ဤအရာ၌ ဇီဝ မည်သော ဝေဒဂူကို မရနိုင် မရသင့်ချေ''ဟု (သိစေ၏)။ အသျှင်ဘုရားနာဂသေန သင့်လျော်လျောက်ပတ်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ။

ခြောက်ခုမြောက် ဝေဒဂူပဥှာ ပြီး၏။

------

၇-စက္ခုဝိညာဏာဒိပဥှာ (စက္ခုဝိညာဏ်စသည် ဖြစ်ပုံ ပြဿနာ)

၇။ မိလိန္ဒမင်းသည် ''အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင်စက္ခုဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်စိတ် ဖြစ်၏၊ ထိုစက္ခုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်ဖြစ်နိုင်ပါသလော''ဟု မေးလျှောက်၏။ မင်းမြတ် အကြင်စက္ခုဒွါရ၌ စက္ခု ဝိညာဏ်စိတ်ဖြစ်၏၊ ထိုစက္ခုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အသို့ပါနည်း၊ ရှေးဦးစွာ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်၍ နောက်မှ မနောဝိညာဏ် ဖြစ်ပါသလော၊ သို့မဟုတ် မနောဝိညာဏ် ရှေးဦးစွာ ဖြစ်၍ နောက်မှ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်ပါသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ရှေးဦးစွာ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်၍ နောက်မှ မနောဝိညာဏ်ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အသို့ပါနည်း စက္ခုဝိညာဏ်က ''ငါသည် အကြင်စက္ခုဒွါရ၌ ဖြစ်အံ့၊ သင်သည်လည်း ထိုစက္ခုဒွါရ၌ ဖြစ်လော့''ဟု မနောဝိညာဏ်ကို စေခိုင်းပါသလော၊ သို့မဟုတ် မနော ဝိညာဏ်က ''အကြင်စက္ခုဒွါရ၌ သင်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုစက္ခုဒွါရ၌ ဖြစ်အံ့''ဟု စက္ခုဝိညာဏ်ကို့စေခိုင်းပါသလောဟု လျှောက်ထား၏။ မင်းမြတ် မစေခိုင်း၊ ထိုဝိညာဏ်တို့အား အချင်းချင်းတိုင်ပင် ပြောဆိုခြင်းမရှိချေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည်လည်း အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သနည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ညွတ်ကိုင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်ရာ တံခါး 'ဒွါရ' ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ လေ့လာသည့်အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ အလွန်လေ့ကျက်သည့်အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ညွတ်ကိုင်းသည့်အဖြစ်ကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ် ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည် အသို့ဖြစ်ပါသနည်း၊ ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မိုးရွာသွန်းသည်ရှိသော် ရေသည် အဘယ် အရပ်သိုု့ သွားရာသနည်း။ အသျှင်ဘုရား နိမ့်ရှိုင်းရာ အရပ်သို့ သွားရာပါ၏ဟု (လျှောက်ထား၏)။ ထို့နောက် အခါတစ်ပါး၌ မိုးသည် ရွာသွန်းပြန်ရာ၏၊ ထို နောက်ရွာသော မိုးရေသည် အဘယ်အရပ်သိုု့ သွားရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကြင်အရပ်သို့ ရှေးမိုးရေသည် စီးသွား၏၊ ထို နောက်မိုးရေသည်လည်း ထိုရှေးမိုးရေ လမ်းကြောင်းခရီးဖြင့်သာ စီးသွားရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် အသို့နည်း ရှေးမိုးရေက ''ငါသည် အကြင်အရပ်သို့ သွားအံ့၊ သင်သည်လည်း ထိုငါ သွားသော အရပ်သို့ စီးသွားလော့''ဟု နောက်ဖြစ်သော မိုးရေကို စေခိုင်းသလော၊ နောက်ဖြစ်သော မိုးရေကလည်း ''သင်သည် အကြင်အရပ်သို့ စီးသွားလတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုအရပ်သို့ စီးသွားအံ့''ဟု ရှေးမိုးရေကို စေခိုင်းသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မစေခိုင်းပါ၊ ထိုမိုးရေတို့အား အချင်း ချင်း တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်း မရှိပါ၊ နိမ့်ရှိုင်းသောကြောင့် စီးသွားပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤ အတူသာလျှင် ညွတ်ကိုင်းသောကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ် သည်လည်း ဖြစ်၏၊ စက္ခုဝိညာဏ်က ''ငါသည် အကြင်ဒွါရ၌ ဖြစ်အံ့၊ သင်သည်လည်း ထိုဒွါရ၌ ဖြစ်လော့''ဟု မနောဝိညာဏ်ကို မစေခိုင်း၊ မနောဝိညာဏ်ကလည်း ''အကြင်ဒွါရ၌ သင်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုဒွါရ၌ ဖြစ်အံ့''ဟု စက္ခုဝိညာဏ်ကို မစေခိုင်း၊ ထိုဝိညာဏ်တို့အား အချင်းချင်း တိုင်ပင်ပြော ဆိုခြင်း မရှိ၊ ညွတ်ကိုင်းသောကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန ဖြစ်ပေါ်ရာ တံခါး 'ဒွါရ'၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည် အသို့ဖြစ်ပါသနည်း၊ ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မင်း၏ တိုင်းစွန်ပြည်နားဖြစ်သော မြို့သည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သော တံတိုင်း, တုရိုဏ်တိုင်ရှိ၏၊ တံခါးတစ်ပေါက်သာ ရှိ၏၊ ယောက်ျားသည် ထိုမြို့မှ ထွက်လို သည် ဖြစ်ရာ၏၊ အဘယ်အရပ်ဖြင့် ထွက်မည်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား တံခါးဖြင့် ထွက်ရာ ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ထိုမှ နောက်၌ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ထွက်လိုသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် အဘယ်အရပ်ဖြင့် ထွက်မည်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကြင်တံခါးဖြင့် ပထမယောက်ျားသည် ထွက်၏၊ ထိုတံခါးဖြင့်ပင် ထိုယောက်ျားသည်လည်း ထွက်ရာ၏ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် အသို့နည်း၊ ပထမထွက်သော ယောက်ျားက ''ငါသည် အကြင်တံခါးဖြင့် သွားအံ့၊ သင် သည်လည်း ထိုတံခါးဖြင့်ပင် ထွက်ခဲ့လော့''ဟု နောက်မှ ထွက်သော ယောက်ျားကို စေခိုင်းသလော၊ နောက်မှ ထွက်သော ယောက်ျားကလည်း သင်သည် ''အကြင်တံခါးဖြင့် သွားလတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုတံခါးဖြင့် သွားအံ့''ဟု ပထမယောက်ျားကို စေခိုင်းသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မစေ ခိုင်းပါ ထိုသူနှစ်ယောက်တို့အား အချင်းချင်း တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်း မရှိပါ၊ ထွက်ရာတံခါး၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်သွားကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ရာ တံခါး 'ဒွါရ' ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည်လည်း ဖြစ်ပေါ်၏။ စက္ခု ဝိညာဏ်က ''အကြင်ဒွါရ၌ ငါ ဖြစ်အံ့၊ ထိုဒွါရ၌ သင်သည်လည်း ဖြစ်လော့''ဟု မနောဝိညာဏ်ကို မစေခိုင်း၊ မနောဝိညာဏ်ကလည်း ''အကြင်ဒွါရ၌ သင်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုဒွါရ၌လည်း ငါဖြစ်အံ့''ဟု စက္ခု ဝိညာဏ်ကို မစေခိုင်း၊ ထိုဝိညာဏ်တို့အား အချင်းချင်း တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်း မရှိ၊ ဖြစ်ပေါ်ရာ ဒွါရဖြစ်ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန လေ့လာသည့်အဖြစ်ကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည် အသို့ဖြစ်ပါသနည်း၊ ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရှေးဦးစွာ တစ်စီးသော လှည်းသည် သွားရာ ၏၊ ထို့နောက်၌ နှစ်ခုမြောက်သော လှည်းသည် အဘယ်လမ်းဖြင့် သွားရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကြင်ခရီးလမ်းဖြင့် ရှေးလှည်းသည် သွား၏၊ ထိုနောက်လှည်းသည်လည်း ထိုခရီး လမ်းဖြင့်ပင် သွားရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် အသို့နည်း၊ ရှေးဦးဖြစ်သော လှည်းက အကြင်လမ်းဖြင့် ''ငါသည် သွားအံ့၊ သင်သည်လည်း ထိုလမ်းဖြင့်ပင် သွားလော့''ဟု နောက်လှည်းကို စေခိုင်းသလော၊ နောက်ဖြစ်သော လှည်းကလည်း သင်သည် ''အကြင်လမ်းဖြင့် သွားလတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုလမ်းဖြင့် သွားအံ့''ဟု ရှေးဦးလှည်းကို စေခိုင်း သလောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မစေခိုင်းပါ၊ ထိုလှည်းတို့အား အချင်းချင်း တိုင်ပင် ပြောဆို ခြင်း မရှိပါ၊ လေ့လာသည့် အဖြစ်ကြောင့် သွားကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ် ဤအတူ သာလျှင် လေ့လာသည့်အဖြစ်ကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည်လည်း ဖြစ်၏၊ စက္ခုဝိညာဏ်က ''ငါသည် အကြင်ဒွါရ၌ ဖြစ်အံ့၊ သင်သည်လည်း ထိုဒွါရ၌ ဖြစ်လော့''ဟု မနောဝိညာဏ်ကို မစေခိုင်း၊ မနောဝိညာဏ်ကလည်း ''အကြင်ဒွါရ၌ သင်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုဒွါရ၌ ငါသည်လည်း ဖြစ်အံ့''ဟု စက္ခုဝိညာဏ်ကို မစေခိုင်း၊ ထိုဝိညာဏ်တို့အား အချင်းချင်း တိုင်ပင်ပြောဆို ခြင်းမရှိ၊ လေ့လာသည့်အဖြစ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အလွန်လေ့ကျက်သည့်အဖြစ်ကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ် ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည် အသို့ ဖြစ်ပါသနည်း၊ ဥပမာပြုတော်မူပါဦးလော့ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းမြတ် လက်ဆစ်ချိုးရေတွက်အတတ်, ကိုးကြောင်းတွက်အတတ်, အပေါင်းရေတွက်အတတ်, စာရေးအတတ်တို့၌ အစဦး လေ့ကျက်သူအား နုံ့နှေး၏၊ နောင်အခါ၌ ဆင်ခြင်စူးစမ်း၍ ပြုသဖြင့် အလွန် လေ့ကျက်သည့်အဖြစ်ကြောင့် သွက်လက်ခြင်း ဖြစ်သကဲ့သို့၊ မင်းမြတ် ဤအတူသာလျှင် အလွန်လေ့ကျက် သည့်အဖြစ်ကြောင့် အကြင်ဒွါရ၌ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည်လည်း ဖြစ်၏၊ စက္ခုဝိညာဏ်က ''ငါသည် အကြင်ဒွါရ၌ ဖြစ်အံ့၊ သင်သည်လည်း ထိုဒွါရ၌ ဖြစ်လော့''ဟု မနောဝိညာဏ် ကို မစေခိုင်း၊ မနောဝိညာဏ်ကလည်း ''အကြင်ဒွါရ၌ သင်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုဒွါရ၌ ငါသည်လည်း ဖြစ်အံ့''ဟု စက္ခုဝိညာဏ်ကို မစေခိုင်း၊ ထိုဝိညာဏ်တို့အား အချင်းချင်း တိုင်ပင်ပြောဆိုခြင်းမရှိ၊ အလွန် လေ့ကျက်သည့်အဖြစ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အကြင်ဒွါရ၌ သောတဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပါသလောဟု (လျှောက်ထား၏)။ပ။ အကြင်ဒွါရ၌ ဃာနဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏။ အကြင်ဒွါရ၌ ဇိဝှါ ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏။ အကြင်ဒွါရ၌ ကာယဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနောဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပါ သလောဟု (လျှောက်ထား၏)။ မင်းမြတ်ဟုတ်၏၊ အကြင်ဒွါရ၌ ကာယဝိညာဏ်ဖြစ်၏၊ ထိုဒွါရ၌ မနော ဝိညာဏ်သည်လည်း ဖြစ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

အသျှင်ဘုရားနာဂသေန အသို့ပါနည်း၊ ရှေးဦးစွာ &#